مسبحات: تفاوت میان نسخه‌ها

مسبحات (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۶ ژوئیهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۰۸:۱۴

۷۲۶ بایت حذف‌شده ، ‏۱۶ ژوئیهٔ ۲۰۱۹

جز

تمیزکاری

دیداریویکی‌متن

Shamsoddin

Automoderated users، دیوان‌سالاران، confirmed، مدیران رابط کاربری، مدیران، templateeditor

۱۷٬۲۲۳

ویرایش

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-'''مُسَبِّحات''' عنوان سوره‌هایی از قرآن که با [[تسبیح]] [[خدا|خداوند]] آغاز می‌شوند و برای خواندن آنها خواصی ذکر شده است. هفت سورهٔ [[سوره اسراء|اِسراء]]، [[سوره حدید|حَدید]]، [[سوره حشر|حَشْر]]، [[سوره صف|صَفْ]]، [[سوره جمعه|جمعه]]، [[سوره تغابن|تَغابُن]] و [[سوره اعلی|اَعْلی]] سوره‌هایی هستند که با یکی از مشتقات (س ب ح) آغاز می‌شوند. البته درباره اینکه مسبحات شامل همه این سوره‌ها می‌شود یا خیر؟ اختلاف‌نظر وجود دارد. پرداختن به [[اصول دین]]، از مضامین مشترک مسبحات است.
+'''مُسَبِّحات''' سوره‌هایی از قرآن که با [[تسبیح]] [[خدا|خداوند]] آغاز می‌شوند. هفت سورهٔ [[سوره اسراء|اِسراء]]، [[سوره حدید|حَدید]]، [[سوره حشر|حَشْر]]، [[سوره صف|صَفْ]]، [[سوره جمعه|جمعه]]، [[سوره تغابن|تَغابُن]] و [[سوره اعلی|اَعْلی]] سوره‌هایی هستند که با یکی از مشتقات (س ب ح) آغاز می‌شوند. البته درباره اینکه مسبحات شامل همه این سوره‌ها می‌شود، یا خیر؟ اختلاف‌نظر وجود دارد. پرداختن به [[اصول دین]]، از مضامین مشترک این سوره‌ها است.
 {{جعبه نقل قول| عنوان =پاداش قرائت مسبحات| نقل‌قول = [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]]:{{سخ}}{{حدیث|منْ قَرَأَ الْمُسَبِّحَاتِ کلَّهَا قَبْلَ أَنْ ینَامَ لَمْ یمُتْ حَتَّی یدْرِک الْقَائِمَ وَ إِنْ مَاتَ کانَ فِی جِوَارِ مُحَمَّدٍ النَّبِی(ص)|ترجمه=«کسی که مسبحات را پیش از خواب قرائت کند نمی‌میرد تا آنکه [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام قائم(ع)]] را درک کند و اگر بمیرد در کنار رسول خدا(ص) خواهد بود.}}|تاریخ بایگانی| منبع = <small>صدوق، ثواب الاعمال، ۱۳۷۳ش، ص۱۳۸.</small>| تراز = چپ| عرض = ۵۰۰px| اندازه خط = ۱۴px|رنگ پس‌زمینه=#ffeebb| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}}
 ==مفهوم==
-مُسَبِّحات به سوره‌هایی گفته می‌شود که با [[تسبیح]] خداوند آغاز می‌شوند.<ref>حریرى، محمد یوسف، فرهنگ اصطلاحات قرآنى، قم، هجرت، چاپ دوم، ۱۳۸۴ش، ص۱۸۵</ref> تسبیح در لغت به معنای خدا را به پاکی یاد و وصف کردن و او را از هرگونه بدی و هرآنچه شایسته او نیست، دور و مبرّا دانستن است و به معنای ذکر و نماز نیز آمده است.<ref>حسینی، «تسبیح»</ref>
+مُسَبِّحات به سوره‌هایی گفته می‌شود که با [[تسبیح]] خداوند آغاز می‌شوند.<ref>حریرى، فرهنگ اصطلاحات قرآنى، ۱۳۸۴ش، ص۱۸۵.</ref> تسبیح در لغت به معنای خدا را به پاکی یاد و وصف کردن و او را از هرگونه بدی و هرآنچه شایسته او نیست، دور و مبرّا دانستن است و به معنای ذکر و نماز نیز آمده است.<ref>حسینی، «تسبیح»</ref>
 ==تعداد مسبحات==
-در روایاتی که فضیلت مسبحات را بیان کرده‌اند، به اسامی این سوره‌ها اشاره نشده است؛ از این رو درباره تعداد این سوره‌ها میان [[فقیه|فقها]]، [[تفسیر قرآن|مفسران]] و پژوهشگران [[علوم قرآن|علوم قرآنی]] دیدگاه‌های متعددی وجود دارد. این دیدگاه‌ها عبارتند از:
+در روایات، به اسامی سوره‌های مسبحات اشاره نشده است؛ از این رو درباره تعداد آنها دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد:
-#'''هفت سوره:''' مسبحات شامل سوره‌های [[سوره اسراء|اسراء]]، [[سوره حدید|حَدید]]، [[سوره حشر|حَشْر]]، [[سوره صف|صَفْ]]، [[سوره جمعه|جمعه]]، [[سوره تغابن|تَغابُن]] و [[سوره اعلی|اعلی]] است.<ref>فیض کاشانى، الوافی‌، ۱۴۰۹ق‌، ج۹، ص۱۷۵۶؛ حجتی، پژوهشی در تاریخ قرآن، ۱۳۷۷ش، ص۱۰۵؛ رامیار، تاریخ قرآن، ۱۳۶۳ش، ص۵۹۶.</ref> تمامی این سوره‌ها با یکی از مشتقات ریشه (س ب ح) آغاز می‌شوند<ref>حسن‌زاده، هزار و یک نکته، ۱۳۶۵ش، ص۶۰۵</ref>
+#'''هفت سوره:''' [[سوره اسراء|اسراء]]، [[سوره حدید|حَدید]]، [[سوره حشر|حَشْر]]، [[سوره صف|صَفْ]]، [[سوره جمعه|جمعه]]، [[سوره تغابن|تَغابُن]] و [[سوره اعلی|اعلی]] است.<ref>فیض کاشانى، الوافی‌، ۱۴۰۹ق‌، ج۹، ص۱۷۵۶؛ حجتی، پژوهشی در تاریخ قرآن، ۱۳۷۷ش، ص۱۰۵؛ رامیار، تاریخ قرآن، ۱۳۶۳ش، ص۵۹۶.</ref> این سوره‌ها با یکی از مشتقات ریشه (س ب ح) آغاز می‌شوند.<ref>حسن‌زاده، هزار و یک نکته، ۱۳۶۵ش، ص۶۰۵</ref>
-#'''پنج سوره:''' [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] معتقد است سوره‌هایی که ابتدای آنها با فعل گذشته (ماضی) سَبَّحَ و فعل حال (مضارع) یسَبِّحُ آغاز می‌شوند مسبحات هستند که شامل پنج سوره حدید، حشر، صف، جمعه و تغابن می‌شود.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۹، ص۱۴۴.</ref> [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی]] نیز همین دیدگاه را پذیرفته است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۳، ص۲۹۲.</ref>
+#'''پنج سوره:''' سوره‌هایی که ابتدای آنها با فعل گذشته (ماضی) سَبَّحَ و فعل حال (مضارع) یسَبِّحُ آغاز می‌شوند مسبحات هستند که شامل پنج سوره حدید، حشر، صف، جمعه و تغابن می‌شود.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۹، ص۱۴۴؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۳، ص۲۹۲.</ref>
 #'''شش سوره:''' [[سید علی قاضی طباطبایی]] سفارش می‌کرد که شاگردانش شش سوره حديد و حشر و صف و جمعه و تغابن و اعلى‏ را هر شب به عنوان مسبحات بخوانند<ref>حسن‌زاده، هزار و یک نکته، ۱۳۶۵ش، ص۶۰۵.</ref> در این سوره‌ها پس از بسم الله، یکی از افعال سَبَّحَ، یسَبِّحُ و سبِّح‏ آمده است. حسن‌زاده آملی و جوادی آملی نیز این شش سوره را به عنوان مسبحات ذکر کرده‌اند.<ref>حسن‌زاده آملی، رساله نور على نور، ۱۳۷۱ش، ص۲۹؛ جوادى آملى، «تفسیر سوره حشر»، ص۷</ref>
-#'''نه سوره:''' [[محمدهادی معرفت|محمد هادی معرفت]] از پژوهشگران معاصر علوم قرآن، ارجح دانسته است که دو سوره [[سوره فرقان|فرقان]] و [[سوره ملک|ملک]] را نیز که با تبارک آغاز می‌شوند به این هفت سوره ضمیمه شوند.<ref>معرفت، التمهید فی علوم‌القرآن، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۲۹۳.</ref>
+#'''نه سوره:''' [[محمدهادی معرفت]] از پژوهشگران معاصر علوم قرآن، ارجح دانسته است که دو سوره [[سوره فرقان|فرقان]] و [[سوره ملک|ملک]] را نیز که با تبارک آغاز می‌شوند به این هفت سوره ضمیمه شوند.<ref>معرفت، التمهید فی علوم‌القرآن، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۲۹۳.</ref>
 ==ویژگی‌های مشترک==
 سوره‌های مسبحات دارای خصوصیات و مضامین مشترکی هستند که عبارتند از:
-*'''مشتمل بر اصول پنج‌گانه دین در مذهب شیعه''': مضامین سوره‌های مسبحات گویای [[اصول مذهب شیعه|پنج اصل دین در مذهب شیعه]] یعنی [[توحید]]، [[نبوت]]، [[معاد]]، [[عدل]] و [[امامت]] است.<ref>آل‌رسول-اعتصامی، «سوره‌شناسی مسبحات»، ص۵۲.</ref>
+*'''دربرداشتن اصول دین''': مضامین سوره‌های مسبحات [[اصول مذهب شیعه|پنج اصل دین در مذهب شیعه]] یعنی [[توحید]]، [[نبوت]]، [[معاد]]، [[عدل]] و [[امامت]] است.<ref>آل‌رسول-اعتصامی، «سوره‌شناسی مسبحات»، ص۵۲.</ref>
 *'''نقش محوری اسراء بر سایر مسبحات:''' برخی پژوهشگران علوم قرآن معتقدند با توجه به مضامین مسبحات رابطه خاصی میان آنان وجود دارد و سوره اسراء محور سوره‌های دیگر است. بر اساس این دیدگاه هفت سوره مسبحات مانند یک کتاب مستقل هستند که مقدمه آن سوره اسراء است و پنج سوره دیگر در حکم فصل‌های کتابند و سوره اعلی مانند نتیجه آن است.<ref>آل‌رسول-اعتصامی، «سوره‌شناسی مسبحات»، ص۵۲.</ref>
 *'''گستره زمانی:''' ویژگی دیگر مسبحات درباره ترتیب نزول آنان است بدین معنا که این سوره‌ها تقریباً تمام مدت نبوت پیامبر را دربرگرفته‌اند؛ سوره اعلی هفتمین، اسراء پنجاهمین سوره نازل شده در [[مکه]] و سوره‌های حدید، حشر، صف، جمعه و تغابن در [[مدینه]] نازل شده و در ردیف نود و چهارمین تا صد و دهمین سوره‌های نازل شده قرآن قرار دارند.<ref>آل‌رسول-اعتصامی، «سوره‌شناسی مسبحات»، ص۵۲.</ref>
@@ خط ۲۸: / خط ۲۸: @@
 ==منابع==
 {{منابع}}
-*آل‌رسول، سوسن؛ اعتصامی، سیده زهرا، سوره‌شناسی مسبحات، فصلنامه فدک، سال۱، ش۱، بهار ۱۳۸۹ش، ص۵۲.
+*آل‌رسول، سوسن و اعتصامی، سیده زهرا، سوره‌شناسی مسبحات، فصلنامه فدک، سال۱، ش۱، بهار ۱۳۸۹ش، ص۵۲.
 *جوادى آملى، مرتضى، «تفسیر سوره حشر»، نشریه پاسدار اسلام، ش۱۸۳ و ۱۸۴، اسفند ۱۳۷۵ و فروردین ۱۳۷۶ش، ص۷-۱۱.
-*حجتی، سید محمد باقر، پژوهشی در تاریخ قرآن، تهران، انتشارات اسلامی، ۱۳۷۷ش.
+*حجتی، سید محمدباقر، پژوهشی در تاریخ قرآن، تهران، انتشارات اسلامی، ۱۳۷۷ش.
-*حریرى، محمد یوسف، فرهنگ اصطلاحات قرآنى، قم، هجرت، چاپ دوم، ۱۳۸۴ش.
+*حریرى، محمدیوسف، فرهنگ اصطلاحات قرآنى، قم، هجرت، چاپ دوم، ۱۳۸۴ش.
-*حسن زاده آملى، حسن، هزار و یک نکته، تهران‌، رجاء، چاپ پنجم‌، ۱۳۶۵ش.
+*حسن‌زاده آملى، حسن، هزار و یک نکته، تهران‌، رجاء، چاپ پنجم‌، ۱۳۶۵ش.
-*حسن زاده آملى، حسن، رساله نور على نور در ذكر و ذاكر و مذكور، قم، تشيع، چاپ ششم، ۱۳۷۱ش.
+*حسن‌زاده آملى، حسن، رساله نور على نور در ذكر و ذاكر و مذكور، قم، تشيع، چاپ ششم، ۱۳۷۱ش.
 *حسینی، مالک، «تسبیح»، دانشنامه جهان اسلام، ج۷، تهران، بنیاد دایره‌المعارف اسلامى، ۱۳۸۲ش.
 *رامیار، محمود، تاریخ قرآن، تهران، امیرکبیر، چاپ سوم، ۱۳۶۳ش.
 *سیوطی، جلال‌الدین، الدرالمنثور فی تفسیر بالمأثور، بیروت، دار الفکر، بی‌تا.
-*صدوق، محمد بن بابویه، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ترجمه علی اکبر غفاری، تهران، انتشارات صدوق، چاپ دوم، ۱۳۷۳ش.
+*صدوق، محمد بن علی، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ترجمه علی‌اکبر غفاری، تهران، انتشارات صدوق، چاپ دوم، ۱۳۷۳ش.
-*طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏‌ى مدرسین حوزه علميه قم، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق.
+*طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامى جامعه مدرسین حوزه علميه قم، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق.
 *فیض کاشانى، محمد‌محسن بن شاه‌مرتضى، الوافی‌، اصفهان‌، کتابخانه امام أمیرالمؤمنین على علیه‌السلام‌، ۱۴۰۹ق‌.
-*قرطبی، محمدبن احمد، الجامع لأحكام القرآن، تهران، ناصر خسرو، ۱۳۶۴ش.
+*قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لأحكام القرآن، تهران، ناصر خسرو، ۱۳۶۴ش.
-*معرفت، محمد هادی، التمهید فی علوم‌القرآن، قم، جامعه مدرسین، چاپ دوم، ۱۴۱۶ق.
+*معرفت، محمدهادی، التمهید فی علوم‌القرآن، قم، جامعه مدرسین، چاپ دوم، ۱۴۱۶ق.
 *مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیة، چاپ دوازدهم، ۱۳۷۱ش.
 {{پایان}}