پرش به محتوا

اماکن تخییر: تفاوت میان نسخه‌ها

۳۳۳ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۰ فوریهٔ ۲۰۱۸
جز
افزایش پانویس
جز (افزایش پانویس)
جز (افزایش پانویس)
خط ۱: خط ۱:
{{مقاله توصیفی فقهی}}
{{مقاله توصیفی فقهی}}
{{احکام}}
{{احکام}}
'''اماکن تخییر'''، مکان‌هایی که مسافر می‌تواند در آنجا [[نماز]] را تمام یا [[نماز شکسته|شکسته]] بخواند. بنابر آنچه که به مشهور فقهای شیعه نسبت داده‌اند، این مکان‌ها عبارت است از: [[مکه]] و [[مدینه]]، [[مسجد کوفه]] و [[حرم امام حسین(ع)]] است. البته برخی از فقها در محدوده قدیم و جدید این اماکن تفاوت قائل شده‌ و حکم تخییر را فقط در محدوده قدیم آنها جاری می‌دانند.
'''اماکن تخییر'''یا '''اماکن اربعه'''، مکان‌هایی که مسافر می‌تواند در آنجا [[نماز]] را تمام یا [[نماز شکسته|شکسته]] بخواند. بنابر آنچه که به مشهور فقهای شیعه نسبت داده‌اند، این مکان‌ها عبارت است از: [[مکه]] و [[مدینه]]، [[مسجد کوفه]] و [[حرم امام حسین(ع)]] است. البته برخی از فقها در محدوده قدیم و جدید این اماکن تفاوت قائل شده‌ و حکم تخییر را فقط در محدوده قدیم آنها جاری می‌دانند.


== نامگذاری==
== نامگذاری==
اماکن تخییر به مکان‌هایی گفته می‌شود که [[مسافر]] در آنجا می‌تواند نماز را شکسته یا تمام بخواند. به خاطر اینکه مسافر در این مکان‌ها میان قصر و تمام خواندن نماز مخیر است، از آن به اماکن تخییر یاد می‌شود.
اماکن تخییر به مکان‌هایی گفته می‌شود که [[مسافر]] در آنجا می‌تواند نماز را شکسته یا تمام بخواند. به خاطر اینکه مسافر در این مکان‌ها میان قصر و تمام خواندن نماز مخیر است، از آن به اماکن تخییر یاد می‌شود. و به لحاظ تعداد این مکان‌ها، از آنها به اماکن اربعه نیز یاد می‌شود.<ref>برای نمونه رجوع کنید به: یزدی طباطبایی، العروة الوثقی (المحشّٰی)، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۶۲۴.</ref>
== مصادیق==
== مصادیق==
به مشهور فقهای شیعه نسبت داده‎اند که شهرهای مکه و مدینه<ref>حسینی عاملی، مفتاح الکرامه، داراحیاء التراث العربی، ج۳، قسم۱، ص۴۹۱.</ref>، و نیز مسجد کوفه و حرم امام حسین(ع) را از اماکن تخییر شمرده‌اند.<ref>طوسی، النهایه، ۱۴۰۰ق، ص۱۲۴؛ علامه حلی، منتهی المطلب، ۱۴۱۲ق، ج۶، ص۳۶۶.</ref> [[شیخ طوسی]] گفته است که بنابر برخی روایات{{یادداشت|أن يتمّم الصّلاة في حرم اللّٰه، و في حرم رسوله، و في حرم أمير المؤمنين، و في حرم الحسين، عليهم أجمعين السّلام.}} حکم تخییر، شهر [[کوفه]]<ref>طوسی، النهایه، ۱۴۰۰ق، ص۱۲۴.</ref> و [[نجف]]<ref>طوسی، المبسوط، ج۱، ص۱۴۱.</ref>را نیز در برمی‌گیرد. برخی از فقها نیز شهر کوفه را از اماکن تخییر دانسته‌اند.{{مدرک}} و برخی دیگر، آن را در مکه و مدینه به مسجد الحرام و مسجد النبی منحصر کرده‌اند.<ref>ابن ادریس، السرائر، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۳۰۳-۳۰۲؛ علامه حلی، مختلف الشیعه، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۱۳۸.</ref>
به مشهور فقهای شیعه نسبت داده‎اند که شهرهای مکه و مدینه<ref>حسینی عاملی، مفتاح الکرامه، داراحیاء التراث العربی، ج۳، قسم۱، ص۴۹۱.</ref>، و نیز مسجد کوفه و حرم امام حسین(ع) را از اماکن تخییر شمرده‌اند.<ref>طوسی، النهایه، ۱۴۰۰ق، ص۱۲۴؛ علامه حلی، منتهی المطلب، ۱۴۱۲ق، ج۶، ص۳۶۶.</ref> [[شیخ طوسی]] گفته است که بنابر برخی روایات{{یادداشت|أن يتمّم الصّلاة في حرم اللّٰه، و في حرم رسوله، و في حرم أمير المؤمنين، و في حرم الحسين، عليهم أجمعين السّلام.}} حکم تخییر، شهر [[کوفه]]<ref>طوسی، النهایه، ۱۴۰۰ق، ص۱۲۴.</ref> و [[نجف]]<ref>طوسی، المبسوط، ج۱، ص۱۴۱.</ref>را نیز در برمی‌گیرد. برخی از فقها نیز شهر کوفه را از اماکن تخییر دانسته‌اند.{{مدرک}} و برخی دیگر، آن را در مکه و مدینه به مسجد الحرام و مسجد النبی منحصر کرده‌اند.<ref>ابن ادریس، السرائر، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۳۰۳-۳۰۲؛ علامه حلی، مختلف الشیعه، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۱۳۸.</ref>
خط ۱۳: خط ۱۳:


برخی دیگر از احکام اماکن تخییر عبارتند از:
برخی دیگر از احکام اماکن تخییر عبارتند از:
*حکم تخییر اختصاص به نماز دارد و [[روزه]] را دربر نمی‌گیرد.<ref>یزدی طباطبایی، العروة الوثقی (المحشّٰی)، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۵۱۸..</ref>
*حکم تخییر اختصاص به نماز دارد و [[روزه]] را دربر نمی‌گیرد.<ref>یزدی طباطبایی، العروة الوثقی (المحشّٰی)، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۵۱۸، ۶۲۴.</ref>
*فقهای شیعه درباره اینکه آیا [[نافله‌های روزانه|نافله]] نمازهای [[نماز ظهر|ظهر]] و [[نماز عصر|عصر]] در اماکن تخییر از مسافر برداشته شده یا خیر؟ اختلاف‌نظر دارند.<ref>همدانی، مصباح الفقیه، ۱۴۱۶ق، ج۹، ص۶۳.</ref> [[شهید اول]] خواندن نافله را [[مستحب]] می‌داند.<ref> شهید اول، ذکری الشیعه، ج۴، ص۳۳۵.</ref> برخی دیگر برداشتن شدن نافله را موافق با [[احتیاط]] می‌دانند.<ref>همدانی، مصباح الفقیه، ۱۴۱۶ق، ج۹، ص۶۴.</ref>
*فقهای شیعه درباره اینکه آیا [[نافله‌های روزانه|نافله]] نمازهای [[نماز ظهر|ظهر]] و [[نماز عصر|عصر]] در اماکن تخییر از مسافر برداشته شده یا خیر؟ اختلاف‌نظر دارند.<ref>همدانی، مصباح الفقیه، ۱۴۱۶ق، ج۹، ص۶۳.</ref> [[شهید اول]] خواندن نافله را [[مستحب]] می‌داند.<ref> شهید اول، ذکری الشیعه، ج۴، ص۳۳۵.</ref> برخی دیگر برداشتن شدن نافله را موافق با [[احتیاط]] می‌دانند.<ref>همدانی، مصباح الفقیه، ۱۴۱۶ق، ج۹، ص۶۴.</ref>
*بیشتر فقها شکسته خواندن نمازی که از مسافر در اماکن تخییر [[قضا]] می‌شود را موافق با احتیاط دانسته‌اند اگر چه برخی تخییر را نیز احتمال داده‌اند.<ref>یزدی طباطبایی، العروة الوثقی (المحشّٰی)، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۶۲-۶۳؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۳۸۴؛ حسینی عاملی، مفتاح الکرامه، داراحیاء التراث العربی، ج۳، قسم۱، ص۳۹۸.</ref>  
*بیشتر فقها شکسته خواندن نمازی که از مسافر در اماکن تخییر [[قضا]] می‌شود را موافق با احتیاط دانسته‌اند اگر چه برخی تخییر را نیز احتمال داده‌اند.<ref>یزدی طباطبایی، العروة الوثقی (المحشّٰی)، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۶۲-۶۳؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۳۸۴؛ حسینی عاملی، مفتاح الکرامه، داراحیاء التراث العربی، ج۳، قسم۱، ص۳۹۸.</ref>  
* به فتوای برخی از فقها، حکم تخییر در اماکن اربعه، استمراری(نمازگزار می‌تواند در اثنای نماز نیت خود را از شکسته به تمام و یا از تمام به شکسته تغییر دهد) است البته در این صورت برخی اعاده (تکرار) را موافق احتیاط دانسته‌اند.<ref>یزدی طباطبایی، العروة الوثقی (المحشّٰی)، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۵۱۸.</ref>
* به فتوای برخی از فقها، حکم تخییر در اماکن اربعه، استمراری(نمازگزار می‌تواند در اثنای نماز نیت خود را از شکسته به تمام و یا از تمام به شکسته تغییر دهد) است البته در این صورت برخی دوباره خواندن نماز را موافق احتیاط دانسته‌اند.<ref>یزدی طباطبایی، العروة الوثقی (المحشّٰی)، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۵۱۸.</ref>
=== محدوده حکم===
=== محدوده حکم===
برخی درباره این حکم میان محدوده قدیم و جدید این اماکن تفاوت قائل شده‌ و حکم تخییر را فقط در محدوده قدیم این اماکن جاری دانسته‌اند.{{مدرک}}
برخی درباره این حکم میان محدوده قدیم و جدید این اماکن تفاوت قائل شده‌ و حکم تخییر را فقط در محدوده قدیم این اماکن جاری دانسته‌اند.{{مدرک}}