اصحاب عقبه: تفاوت میان نسخه‌ها

اصحاب عقبه (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۰ نوامبر ۲۰۱۶، ساعت ۱۲:۰۰

۸۰۰ بایت اضافه‌شده ، ‏۱۰ نوامبر ۲۰۱۶

جز

افزایش مطلب و منبع

دیداریویکی‌متن

Shamsoddin

Automoderated users، دیوان‌سالاران، confirmed، مدیران رابط کاربری، مدیران، templateeditor

۱۷٬۸۲۹

ویرایش

@@ خط ۳: / خط ۳: @@
 == نامگذاری==
-عقبه در لغت به معنای راه دشوار در کوه است<ref>راغب، مفردات، ج۱، ص۳۴۱.</ref> در فارسی به گردنه گفته می‌شود.<ref> قرشی، قاموس، ۱۴۱۲ق، ج۵، ص۲۳.</ref> در مسیر بازگشت پیامبر از جنگ تبوک به سوی مدینه گردنه‌ای قرار داشت که برخی از صحابه در آنجا قصد جان پیامبر را کردند. در برخی منابع از این افراد به اصحاب عقبه یاد شده است.<ref>یعقوبی، تاریخ، بیروت، ج۲، ص۶۸؛ واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۱۰۴۴.</ref>
+عقبه در لغت به معنای راه دشوار در کوه است<ref>راغب، مفردات، ج۱، ص۳۴۱.</ref> در فارسی به گردنه گفته می‌شود.<ref> قرشی، قاموس، ۱۴۱۲ق، ج۵، ص۲۳.</ref> در مسیر بازگشت پیامبر از جنگ تبوک به سوی مدینه گردنه‌ای قرار داشت که برخی از صحابه در آنجا قصد جان پیامبر را کردند. در برخی منابع از این افراد به اصحاب عقبه یاد شده است.<ref> التنبیه و الاشراف، ص۲۳۶؛ یعقوبی، تاریخ، بیروت، ج۲، ص۶۸؛ واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۱۰۴۴.</ref>
 همچنین به گروهی از صحابه که در سال‌های دوازدهم و سیزدهم [[بعثت]] در عقبه [[منا]](راه منا به مکه) با پیامبر [[بیعت]] کردند و  پیمان آن‌ها به [[بیعت عقبه]] مشهور است، اصحاب عقبه گفته می‌شود.<ref>ابن هشام، السیرة النبویه، ج۱، ص۴۶۸؛ یعقوبی، بیروت، ج۲، ص۳۸.</ref>
@@ خط ۱۴: / خط ۱۴: @@
 === اسامی===
-همچنین منابع تاریخی درباره آگاهی اصحاب پیامبر از نام آنان اختلاف دارند. برخی بر این باروند که پیامبر تنها اسامی این افراد را به حذیفه گفته و حدیفه نام آنان را می‌دانست<ref>یعقوبی، تاریخ، بیروت، ج۲، ص۶۸.</ref> اما پیامبر وی را از افشا اسامی آنان بازداشته است.<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۱۰۴۵.</ref> بنا بر گزارش واقدی پیامبر [[عمار ياسر|عمار]] را نیز از نام آنان آگاه ساخت.<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۱۰۴۴.</ref>
+همچنین منابع تاریخی درباره آگاهی اصحاب پیامبر از نام آنان اختلاف دارند. برخی بر این باروند که پیامبر تنها اسامی این افراد را به حذیفه گفته<ref>یعقوبی، تاریخ، بیروت، ج۲، ص۶۸.</ref> اما پیامبر وی را از افشا اسامی آنان بازداشته است.<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۱۰۴۵.</ref> بنا بر گزارش واقدی پیامبر [[عمار ياسر|عمار]] را نیز از نام آنان آگاه ساخت.<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۱۰۴۴.</ref>
-برخی احتمال داده‌اند که رخدادهای سیاسی پس از پیامبر اکرم سبب شده تا برخی از این افراد حدف و افراد دیگری جایگزین آنان شود.<ref>تاریخ پیامبر اسلام، ص۵۲۳. </ref> ابن قتیبه از [[عبدالله بن ابی]] و ابوعامر راهب در شمار اصحاب عقبه نام برده، در حالی‌که به اعتقاد برخی عبدالله بن ابی در تبوک حضور نداشته و ابوعامر راهب نیز پیش از این به روم رفته بود.<ref>تاریخ پیامبر اسلام، ص۵۲۳. </ref>
+برخی احتمال داده‌اند که رخدادهای سیاسی پس از پیامبر اکرم سبب شده تا برخی از این افراد حدف و افراد دیگری جایگزین آنان شود<ref>تاریخ پیامبر اسلام، ص۵۲۳. </ref>؛ در برخی منابع از [[عبدالله بن ابی]] و ابوعامر راهب در شمار اصحاب عقبه نام برده، در حالی‌که گفته شده عبدالله بن ابی در تبوک حضور نداشته و ابوعامر راهب نیز پیش از این به روم رفته بود.<ref>بیهقی، ج۵، ص۲۵۸.</ref>
-در برخی منابع از سعد بن ابی سَرح، ابوحاضر اعرابی، جُلاس بن سُوَید، مجمع بن جاریه، مُلَیح تَیمی، حُصَین بن نُمَیر، طُعَیمَة بن اُبَیرِق و مُرَّة بن رَبیع به عنوان
+در برخی منابع از سعد بن ابی سَرح، ابوحاضر اعرابی، جُلاس بن سُوَید، مجمع بن جاریه، مُلَیح تَیمی، حُصَین بن نُمَیر، طُعَیمَة بن اُبَیرِق و مُرَّة بن رَبیع به عنوان اصحاب عقبه یاد شده است.<ref>بیهقی، ج۵، ص۲۵۸.</ref>
 == آیات مرتبط==
-برخی مفسران نزول [[آیه]] ۷۴ [[سوره توبه]] «و هَمّوا بِما لَم یَنالوا»{{یادداشت| یَحْلِفُونَ بِاللَّهِ مَا قَالُوا وَلَقَدْ قَالُوا کَلِمَةَ الْکُفْرِ وَکَفَرُوا بَعْدَ إِسْلَامِهِمْ وَهَمُّوا بِمَا لَمْ یَنَالُوا ۚ وَمَا نَقَمُوا إِلَّا أَنْ أَغْنَاهُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ مِنْ فَضْلِهِ؛ به خدا سوگند می خورند که (در غیاب پیامبر، سخنان نادرست)نگفته‌اند؛ در حالی‌که قطعا سخنان کفرآمیز گفته اند؛ و پس از اسلام آوردنشان کافر شده‌اند و تصمیم (به کار خطرناکی)گرفتند که به آن نرسیدند. آنان به این دلیل (از پیامبر) انتقام می‌گیرند که خدا و رسولش آنان را به فضل خود بی‌نیاز ساختند.}} را در شأن اصحاب عقبه می‌دانند.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۵، ص۷۹.</ref> برخی روایات نزول این آیه را مربوط به ماجرای ترور پیامبر اکرم در سال دهم قمری می‌دانند؛ پس از [[حجة الوداع]] ۱۴ تن از صحابه تصمیم گرفتند تا در [[گردنه هرشا]] پیامبر را ترور کنند.{{مدرک}}
+برخی مفسران نزول [[آیه]] ۷۴ [[سوره توبه]] «و هَمّوا بِما لَم یَنالوا»{{یادداشت| یَحْلِفُونَ بِاللَّهِ مَا قَالُوا وَلَقَدْ قَالُوا کَلِمَةَ الْکُفْرِ وَکَفَرُوا بَعْدَ إِسْلَامِهِمْ وَهَمُّوا بِمَا لَمْ یَنَالُوا ۚ وَمَا نَقَمُوا إِلَّا أَنْ أَغْنَاهُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ مِنْ فَضْلِهِ؛ به خدا سوگند می خورند که (در غیاب پیامبر، سخنان نادرست)نگفته‌اند؛ در حالی‌که قطعا سخنان کفرآمیز گفته اند؛ و پس از اسلام آوردنشان کافر شده‌اند و تصمیم (به کار خطرناکی)گرفتند که به آن نرسیدند. آنان به این دلیل (از پیامبر) انتقام می‌گیرند که خدا و رسولش آنان را به فضل خود بی‌نیاز ساختند.}} را در شأن اصحاب عقبه می‌دانند.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۵، ص۷۹.</ref> البته برخی روایات نزول این آیه را مربوط به ماجرای ترور پیامبر در سال دهم قمری و پس از حجة الوداع در [[گردنه هرشا]] می‌دانند؛ که ۱۴ تن از صحابه تصمیم گرفتند پیامبر را ترور کنند.<ref>قمی، تفسیر، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۱۷۴.</ref>
 طبرسی ماجرای اصحاب عقبه را در ذیل آیات ۶۴-۶۵ این سوره نیز آورده است.{{یادداشت| يَحذَرُ المُنافِقونَ اَن تُنَزَّلَ عَلَيهِم سورَةٌ تُنَبِّئُهُم بِما فى قُلوبِهِم... منافقان از اینکه سوره‌ای بر(علیه)آنان نازل شود می‌ترسند که آن‌ها را به آنچه که در دل‌هایشان دارند آگاه سازد.}}<ref> طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۵، ص۷۰.</ref>
@@ خط ۳۸: / خط ۳۸: @@
 * آیتی، محمدابراهیم، تاریخ پیامبر اسلام، تجدید نظر؛ ابوالقاسم گرجی، دانشگاه تهران، تهران، ۱۳۷۸ش.
 * شیخ صدوق، محمد بن علی، الخصال،  تصحیح: علی اکبر غفاری، جامعه مدرسین، قم، ۱۳۶۲ش.
-* [http://lib.eshia.ir/15362/1/341 ]
+* قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، تصحیح: طیب موسوی جزایری، قم، دارالکتب، قم، ۱۴۰۴ق.
+* مسعودی، علی بن حسین، التنبیه و الاشراف، تصحیح: عبدالله اسماعیل الصاوی، دارالصاوی، القاهره، بی‌تا(افست: قم، مؤسسة نشر المنابع الثقافة الاسلامیة).
+* [http://lib.eshia.ir/15362/1/341 راغب اصفهانی، المفردات.]
+* بیهقی، احمد بن حسین، دلائل النبوة و معرفة احوال صاحب الشریعه، تحقیق: عبدالمعطی قعلجی، دارالکتب العلمیه، بیروت، ۱۹۸۵م-۱۴۰۵ق.
 [[رده:صحابه]]