Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۴٬۰۲۶
ویرایش
استجابت دعا: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
اعمال اصلاحات درخواستی
جز (اصلاحات درخواست شده) |
جز (اعمال اصلاحات درخواستی) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{نیایش}} | {{نیایش}} | ||
'''استجابت دعا''' به معنای پاسخ دادن و پذیرفتن | '''استجابت دعا''' به معنای پاسخ دادن و پذیرفتن درخواست، وعده‌ای است که [[خداوند]] به بندگان خود در چند [[آیه]] از [[قرآن]] داده است. استجابت دعا در آیات و [[روایات]] مشروط به رعایت برخی از شروط و آماده کردن اسباب آن شده است. همسو بودن قلب و زبان در [[دعا]]، طلب فقط از خداوند، دعا همراه با شناخت خدا، دعا با خضوع و خشوع و دعا همراه با [[عمل صالح]] از جمله این شروط و اسباب است. <br /> | ||
علی‌رقم وعده استجابت دعا از سوی خداوند، گاهی اجابت دعا با موانعی روبرو می‌شود. گناه، کسب حرام، خیانت، شک در ولایت [[اهل بیت (ع)]] و ترک [[امر به معروف]] و [[نهی از منکر]] از موانع استجابت دعا معرفی شده است.<br /> | |||
استجابت دعا | استجابت دعا گاه با تأخیر مواجه می‌شود. در قرآن و روایات چند حکمت از جمله عدم مصلحت بندگان و برخورداری از پاداش بزرگ‌تر برای تأخیر در استجابت دعا ذکر شده است. در روایات دعای والدین در حق فرزندان، دعای مظلوم علیه ظالم، دعای امام و پیشوای عادل در حق مردم خود و دعای [[مؤمن]] در حق برادر مؤمن خود از جمله دعاهایی قرار داده شده که رد نخواهد شد. | ||
==وعده الهی== | ==وعده الهی== | ||
استجابت دعا به معنای پاسخ دادن و پذیرفتن درخواست است<ref>ابن منظور، لسان العرب، ۱۴۱۴ق، ذیل واژه جوب</ref> و وعده‌ای است که [[خداوند]] به بندگان خود در چند [[آیه]] از [[قرآن]] داده است.<ref>سوره بقره، آیه ۱۸۶؛ سوره غافر، آیه ۶۰؛ سوره شوری، آیه ۲۶.</ref> «مجیب» به معنای اجابت‌کننده درخواست بندگان یکی از [[اسماء الهی]] است.<ref>ابن منظور، لسان العرب، ۱۴۱۴ق، ذیل واژه جوب</ref> [[مفسران]] با توجه به مجموع این آیات به نکاتی اشاره کرده‌اند: | استجابت دعا به معنای پاسخ دادن و پذیرفتن درخواست است<ref>ابن منظور، لسان العرب، ۱۴۱۴ق، ذیل واژه جوب</ref> و وعده‌ای است که [[خداوند]] به بندگان خود در چند [[آیه]] از [[قرآن]] داده است.<ref>سوره بقره، آیه ۱۸۶؛ سوره غافر، آیه ۶۰؛ سوره شوری، آیه ۲۶.</ref> «مجیب» به معنای اجابت‌کننده درخواست بندگان یکی از [[اسماء الهی]] است.<ref>ابن منظور، لسان العرب، ۱۴۱۴ق، ذیل واژه جوب</ref> [[مفسران]] با توجه به مجموع این آیات به نکاتی اشاره کرده‌اند: | ||
* استجابت دعا با رعایت شرایط و رفع موانع از سنت‌های قطعی الهی است.<ref>علامه طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۳۹۰ق، ج۲، ص۳۲.</ref> | * استجابت دعا با رعایت شرایط و رفع موانع از سنت‌های قطعی الهی است.<ref>علامه طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۳۹۰ق، ج۲، ص۳۲.</ref> | ||
* گاهی به خاطر مصالح و | * گاهی به خاطر مصالح و حکمت‌هایی، اجابت دعا به تأخیر می‌افتد.<ref>قرائتی، تفسیر نور، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۲۸۹.</ref> | ||
* وعده استجابت دعا نباید جایگزین تلاش انسان برای رسیدن به اهداف و منجر به کنار گذاشتن اسباب ظاهری و مختل شدن مسیر طبیعی زندگی شود.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۶۴۷.</ref> | * وعده استجابت دعا نباید جایگزین تلاش انسان برای رسیدن به اهداف و منجر به کنار گذاشتن اسباب ظاهری و مختل شدن مسیر طبیعی زندگی شود.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۶۴۷.</ref> | ||
* استجابت دعا امری همیشگی در زندگی انسان است.<ref>علامه طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۳۹۰ق، ج۲، ص۳۱.</ref> | * استجابت دعا امری همیشگی در زندگی انسان است.<ref>علامه طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۳۹۰ق، ج۲، ص۳۱.</ref> | ||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
[[پرونده:آیه استجابت.jpg|بندانگشتی| آیه « وَقَالَ رَبُّکُمُ ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ إِنَّ الَّذِینَ یَسْتَکْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِی سَیَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِینَ » که با ترکیب دو خط ثلث و نسخ خطاطی شده است.]] | [[پرونده:آیه استجابت.jpg|بندانگشتی| آیه « وَقَالَ رَبُّکُمُ ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ إِنَّ الَّذِینَ یَسْتَکْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِی سَیَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِینَ » که با ترکیب دو خط ثلث و نسخ خطاطی شده است.]] | ||
استجابت دعا در آیات و [[روایات]] مشروط به رعایت برخی از شروط و آماده کردن اسباب آن شده است. همسو بودن قلب و زبان در [[دعا]]، فقط از خداوند درخواست کردن، دعا همراه با شناخت خدا، دعا با خضوع و خشوع، دعا همراه با [[عمل صالح]]، حسن ظن به و اعتماد به خدا، دعا همراه با [[استغفار]]، دعا در جمع [[مؤمنین]]، دعا همراه با [[توسل]] به [[اهل بیت (ع)]] و دعا در حق دیگران از جمله شرایط و اسباب استجابت دعا معرفی شده است. | استجابت دعا در آیات و [[روایات]] مشروط به رعایت برخی از شروط و آماده کردن اسباب آن شده است. همسو بودن قلب و زبان در [[دعا]]، فقط از خداوند درخواست کردن، دعا همراه با شناخت خدا، دعا با خضوع و خشوع، دعا همراه با [[عمل صالح]]، حسن ظن به و اعتماد به خدا، دعا همراه با [[استغفار]]، دعا در جمع [[مؤمنین]]، دعا همراه با [[توسل]] به [[اهل بیت (ع)]] و دعا در حق دیگران از جمله شرایط و اسباب استجابت دعا معرفی شده است. | ||
* '''همسویی زبان و قلب در دعا:''' در آیه ۱۸۲ [[سوره بقره]] خداوند استجابت دعا بندگان را امری قطعی دانسته است به این شرط که با دعای حقیقی خدا را بخوانند. [[علامه طباطبایی]] ذیل این | * '''همسویی زبان و قلب در دعا:''' در آیه ۱۸۲ [[سوره بقره]] خداوند استجابت دعا بندگان را امری قطعی دانسته است به این شرط که با دعای حقیقی خدا را بخوانند. [[علامه طباطبایی]] ذیل این آیه، دعای حقیقی را به خواندن خدا همزمان با قلب و زبان تفسیر می‌کند.<ref>علامه طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۳۹۰ق، ج۲، ص۳۳.</ref> [[امام علی(ع)]] نیز از دعاکردن زمانی که دل غافل باشد نهی کرده و می‌فرماید خداوند دعایی که با غفلت دل همراه باشد را مستجاب نمی‌کند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۷۳.</ref> | ||
* '''فقط از خداوند درخواست کردن:''' | * '''فقط از خداوند درخواست کردن:''' دل کندن از اسباب ظاهری و خیالی و خواندن خداوند از روی [[اخلاص]] از شرایط استجابت دعا دانسته شده است؛ به این دلیل که خداوند در آیه ۱۸۲ سوره بقره طلب کردن بندگان را فقط به خود مستند کرده است.<ref>علامه طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۳۹۰ق، ج۲، ص۳۳؛ فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۵، ص۲۶۲.</ref> | ||
* '''دعا همراه با شناخت خدا:''' شناخت نسبت به خداوند در هنگام دعا و اینکه از چه کسی طلب می‌شود، از شرایط استجابت دعا | * '''دعا همراه با شناخت خدا:''' شناخت نسبت به خداوند در هنگام دعا و اینکه از چه کسی طلب می‌شود، از شرایط استجابت دعا معرفی شده است. در روایتی آمده گروهی از [[امام صادق(ع)]] درباره عدم استجابت دعا سوال کردند و امام در پاسخ نداشتن شناخت و معرفت نسبت به شخصی که خوانده می‌شود را دلیل عدم اجابت دعا بیان کرد.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۰، ص۳۶۸.</ref> | ||
* '''خضوع و خشوع:''' آیه ۵۵ [[سوره اعراف]] خواندن خدا را با حالت حاضعانه و خاشعانه از مؤمنان طلب می‌کند. [[امام صادق(ع)]] نیز یکی از زمان‌های استجابت دعا را موقعی می‌داند که شخص با چشمانی اشکبار، بدنی لرزان و قلبی شکسته مقابل خداوند | * '''خضوع و خشوع:''' آیه ۵۵ [[سوره اعراف]] خواندن خدا را با حالت حاضعانه و خاشعانه از مؤمنان طلب می‌کند. [[امام صادق(ع)]] نیز یکی از زمان‌های استجابت دعا را موقعی می‌داند که شخص با چشمانی اشکبار، بدنی لرزان و قلبی شکسته مقابل خداوند بایستد.<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۷، ص۷۳.</ref> | ||
* '''دعا همراه با عمل صالح:''' برای استجابت | * '''دعا همراه با عمل صالح:''' برای استجابت دعا، انجام [[عمل صالح]] و به ویژه دادن صدقه مورد تاکید قرار گرفته شده است.<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۱۶۵؛ ابن شعبه حرانی، تحف العقول، ۱۴۰۴ق، ص۱۱۱.</ref> در آیه ۲۶ [[سوره شوری]] خداوند به کسانی که [[ایمان]] آورده و عمل صالح انجام می‌دهند وعده اجابت درخواست آنان را داده است. | ||
* دعا در جمع مؤمنین: حضور در جمع مؤمنان و دعا همراه آنان از علل مهم استجابت دعا | * '''دعا در جمع مؤمنین''': حضور در جمع مؤمنان و دعا همراه آنان از علل مهم استجابت دعا معرفی شده است. در روایتی از امام صادق(ع) آمده است، هیچ جماعت چهل نفری مؤمنین نیستند که به درگاه خداوند دعا کنند و خدا دعای آنان را رد کند و خود ایشان نیز هنگام مشکلات، خانواده و فرزندان خود را جمع کرده، دعا می‌کرد و آنها آمین می‌گفتند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۸۷.</ref> | ||
== موانع == | == موانع == | ||
علی‌رقم وعده استجابت دعا که خداوند در آیاتی از [[قرآن]] به بندگان خود داده است؛ ولی مواقعی با وجود خواندن خداوند، دعاهای انسان مستجاب نمی‌گردد. با مراجعه به آیات و روایات می‌توان موانعی را برای استجابت دعا یافت. [[گناه]]، لقمه حرام و شبهه‌ناک، خیانت، شک در ولایت [[اهل بیت (ع)]] و ترک [[امر به معروف]] و [[نهی از منکر]]<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۰، ص۳۷۸.</ref> از جمله این موانع محسوب شده است. | |||
* '''گناه:''' در روایتی از [[امام باقر (ع)]] گناه یکی از مهم‌ترین عوامل محرومیت انسان از استجابت دعا معرفی شده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۷۱.</ref> [[امام سجاد (ع)]] نیز نیت بد، بد طینتی، [[نفاق]] در حق برادران دینی، عقب انداختن [[نماز|نمازهای واجب]] تا وقت بعد، ناسزا گفتن و ندادن [[صدقه]] را از جمله گناهانی می‌داند که مانع استجابت دعا می‌گردد.<ref>صدوق، معانی الاخبار، ۱۴۰۳ق، ص۲۷۱.</ref> [[امام علی (ع)]] هم در [[دعای کمیل]] از خداوند [[آمرزش گناهان|آمرزش گناهانی]] را می‌خواهد که باعث حبس دعا و عدم استجابت آن شده است. | * '''گناه:''' در روایتی از [[امام باقر (ع)]] گناه یکی از مهم‌ترین عوامل محرومیت انسان از استجابت دعا معرفی شده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۷۱.</ref> [[امام سجاد (ع)]] نیز نیت بد، بد طینتی، [[نفاق]] در حق برادران دینی، عقب انداختن [[نماز|نمازهای واجب]] تا وقت بعد، ناسزا گفتن و ندادن [[صدقه]] را از جمله گناهانی می‌داند که مانع استجابت دعا می‌گردد.<ref>صدوق، معانی الاخبار، ۱۴۰۳ق، ص۲۷۱.</ref> [[امام علی (ع)]] هم در [[دعای کمیل]] از خداوند [[آمرزش گناهان|آمرزش گناهانی]] را می‌خواهد که باعث حبس دعا و عدم استجابت آن شده است. | ||
* '''لقمه حرام:''' در روایات یکی از موانع استجابت دعا [[کسب حرام]] و [[حرام‌خواری]] معرفی شده است؛ عاملی که تا چهل روز مانع استجابت دعای انسان می‌شود.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۰، ص۳۵۸، ۳۷۳.</ref> در [[حدیث قدسی|حدیثی قدسی]] خداوند اجابت دعای همه بندگان بجز حرام‌خوار را وعده داده است.<ref>ابن فهد حلی، عدة الداعی، ۱۴۰۷ق، ص۱۳۹.</ref> | * '''لقمه حرام:''' در روایات یکی از موانع استجابت دعا [[کسب حرام]] و [[حرام‌خواری]] معرفی شده است؛ عاملی که تا چهل روز مانع استجابت دعای انسان می‌شود.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۰، ص۳۵۸، ۳۷۳.</ref> در [[حدیث قدسی|حدیثی قدسی]] خداوند اجابت دعای همه بندگان بجز حرام‌خوار را وعده داده است.<ref>ابن فهد حلی، عدة الداعی، ۱۴۰۷ق، ص۱۳۹.</ref> | ||