Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۳٬۲۷۶
ویرایش
خوجه‌های اثناعشری: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
ویرایش مختصر ارجاعات
P.motahari (بحث | مشارکتها) جز (←شخصیت‌ها) |
P.motahari (بحث | مشارکتها) جز (ویرایش مختصر ارجاعات) |
||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
== خوجه‌ها== | == خوجه‌ها== | ||
{{اصلی|خوجه}} | {{اصلی|خوجه}} | ||
خوجه‌ها گروهی از مسلمانان‌اند که در قرن پانزدهم میلادی در شهر سِند در [[هند]] زندگی می‌کردند.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در | خوجه‌ها گروهی از مسلمانان‌اند که در قرن پانزدهم میلادی در شهر سِند در [[هند]] زندگی می‌کردند.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، صفحه یازده.</ref> آنها هندو بودند و به وسیله شخصی به نام پیر صدرالدین به دین اسلام گرایش پیدا کردند.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، صفحه یازده.</ref> | ||
آیین خوجه‌ها در ابتدا تلفیقی از باورهای هندو و اسلام بود؛<ref>روغنی، شیعیان خوجه در | آیین خوجه‌ها در ابتدا تلفیقی از باورهای هندو و اسلام بود؛<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، صفحه یازده.</ref> اما بعدها بر اثر تبلیغات آقاخان اول، نخستین امام خوجه‌ها که شیعه [[اسماعیلیه|اسماعیلی]] بود، احکام اسلامی چون [[نماز]]، [[روزه]] و [[زیارت]] هم آشنا شده و به آنها عمل می‌کردند.<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۱۷.</ref> | ||
به جهت اختلافاتی که میان خوجه‌ها به وجود آمد، گروهی از آنها از [[مذهب شیعه]] اسماعیلی جدا شده، به مذهب [[اهل سنت]] و گروهی دیگر به شیعه [[شیعه امامی|دوزاده‌امامی]] پیوستند.<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۱۸و۱۹.</ref> | به جهت اختلافاتی که میان خوجه‌ها به وجود آمد، گروهی از آنها از [[مذهب شیعه]] اسماعیلی جدا شده، به مذهب [[اهل سنت]] و گروهی دیگر به شیعه [[شیعه امامی|دوزاده‌امامی]] پیوستند.<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۱۸و۱۹.</ref> | ||
| خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
==اعتقادات و مناسک دینی== | ==اعتقادات و مناسک دینی== | ||
خوجه‌های اثناعشری، به [[اصول دین|اصول]] و [[فروع دین|فروع]] مذهب [[شیعه امامی]] اعتقاد دارند.<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۹۹.</ref> آنها به [[احکام]] دینی چون [[نماز]]، [[روزه]]، [[خمس]]، [[زکات]] و [[صدقه|صدقات]] پایبندند.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در | خوجه‌های اثناعشری، به [[اصول دین|اصول]] و [[فروع دین|فروع]] مذهب [[شیعه امامی]] اعتقاد دارند.<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۹۹.</ref> آنها به [[احکام]] دینی چون [[نماز]]، [[روزه]]، [[خمس]]، [[زکات]] و [[صدقه|صدقات]] پایبندند.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، ص۵۴.</ref> روحانیانشان [[نماز جماعت]] را عاملی برای تقویت روابط اجتماعی می‌دانند و بر برپایی [[نماز جمعه]] تأکید دارند.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، ص۵۴.</ref> | ||
خوجه‌های اثناعشری ولادت‌ها و وفات‌های [[معصومان]] به‌ویژه [[محرم]] را گرامی می‌دارند و برای آنها مراسم جشن یا [[عزاداری]] برپا می‌کنند.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در | خوجه‌های اثناعشری ولادت‌ها و وفات‌های [[معصومان]] به‌ویژه [[محرم]] را گرامی می‌دارند و برای آنها مراسم جشن یا [[عزاداری]] برپا می‌کنند.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، ص۵۴.</ref> آنها به شیوه شیعیان [[هند]] و [[پاکستان]]، [[نوحه‌خوانی]] و [[سینه‌زنی]] می‌کنند.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، ص۵۶.</ref> | ||
خوجه‌های اثناعشری از [[مراجع تقلید]] شیعه [[تقلید]] می‌کنند. آنها پس از [[سید ابوالقاسم خویی]]، مقلد [[سید محمدرضا گلپایگانی]] و پس از وی مقلد آیت‌الله [[سید علی سیستانی]] شدند.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در | خوجه‌های اثناعشری از [[مراجع تقلید]] شیعه [[تقلید]] می‌کنند. آنها پس از [[سید ابوالقاسم خویی]]، مقلد [[سید محمدرضا گلپایگانی]] و پس از وی مقلد آیت‌الله [[سید علی سیستانی]] شدند.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، ص۵۵.</ref> امروزه بیشتر آنها از آیت‌الله سیستانی تقلید می‌کنند.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، ص۵۵.</ref> | ||
شیعیان خوجه، [[وجوهات شرعی]] خود را به مراجع تقلید شیعه پرداخت می‌کنند. مراجع تقلید نیز به آنها اجازه استفاده از [[سهم امام]] را برای امور مذهبی می‌دهند.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در | شیعیان خوجه، [[وجوهات شرعی]] خود را به مراجع تقلید شیعه پرداخت می‌کنند. مراجع تقلید نیز به آنها اجازه استفاده از [[سهم امام]] را برای امور مذهبی می‌دهند.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، ص۵۴.</ref> تاریخ این اجازه‌ها به زمان مراجع تقلیدی چون [[سید ابوالحسن اصفهانی]] و [[سید حسین بروجردی]] برمی گردد.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، ص۵۴.</ref> [[فدراسیون جهانی شیعیان خوجه اثناعشری]] هم نخستین بار در سال ۱۹۶۰م، از [[سید محسن حکیم]] مرجع تقلید وقت شیعه، اجازه استفاده از سهم امام را دریافت کرد.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، ص۵۴.</ref> | ||
==آداب و رسوم== | ==آداب و رسوم== | ||
| خط ۷۳: | خط ۷۳: | ||
===جماعات خوجه=== | ===جماعات خوجه=== | ||
خوجه‌های اثناعشری به حفظ انسجام خود اهمیت می‌دهند.<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۲۹.</ref> آنها در هر شهر یا کشوری به‌منظور هماهنگی در انجام فعالیت‌های مذهبی و اجتماعی، گروهی تشکیل می‌دهند که به آن جماعت می‌گویند.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در | خوجه‌های اثناعشری به حفظ انسجام خود اهمیت می‌دهند.<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۲۹.</ref> آنها در هر شهر یا کشوری به‌منظور هماهنگی در انجام فعالیت‌های مذهبی و اجتماعی، گروهی تشکیل می‌دهند که به آن جماعت می‌گویند.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، ص۸.</ref> جماعت‌ها غالبا تحت نظارت فدراسیون‌های خوجه فعالیت می‌کنند.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، ص۲۵.</ref> | ||
نخستین جماعات خوجه اثناعشری در ۱۸۸۲م در [[زنگبار]] تشکیل شده‌اند.<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۲۹۴.</ref> در ۱۸۹۹م هم جماعت بمبئی به صورت رسمی تشکیل شد.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در | نخستین جماعات خوجه اثناعشری در ۱۸۸۲م در [[زنگبار]] تشکیل شده‌اند.<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۲۹۴.</ref> در ۱۸۹۹م هم جماعت بمبئی به صورت رسمی تشکیل شد.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، ص۶۴.</ref> | ||
===فدراسیون جهانی=== | ===فدراسیون جهانی=== | ||
| خط ۸۴: | خط ۸۴: | ||
===بلال مسلم میشن=== | ===بلال مسلم میشن=== | ||
{{اصلی|بلال مسلم میشن}} | {{اصلی|بلال مسلم میشن}} | ||
سازمان بلال مسلم میشن، از مهم‌ترین تشکیلات شیعیان خوجه اثناعشری است.<ref>رنجبر شیرازی، شیعیان تانزانیا، ۱۳۹۳ش، ص۷۷.</ref> این سازمان را [[سید سعیداختر رضوی|سید اختر رضوی]] و جمعی دیگری از رهبران شیعه در [[تانزانیا]] در سال ۱۹۶۸م با هدف ترویج مذهب شیعه اثناعشری<ref>امینی، تانزانیا، ۱۳۷۵ش، ص۲۳.</ref> را‌ه‌اندازی کرده‌اند.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در | سازمان بلال مسلم میشن، از مهم‌ترین تشکیلات شیعیان خوجه اثناعشری است.<ref>رنجبر شیرازی، شیعیان تانزانیا، ۱۳۹۳ش، ص۷۷.</ref> این سازمان را [[سید سعیداختر رضوی|سید اختر رضوی]] و جمعی دیگری از رهبران شیعه در [[تانزانیا]] در سال ۱۹۶۸م با هدف ترویج مذهب شیعه اثناعشری<ref>امینی، تانزانیا، ۱۳۷۵ش، ص۲۳.</ref> را‌ه‌اندازی کرده‌اند.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، ص۱۵و۱۶.</ref> بلال مسلم میشن در بیشتر شهرهای تازنانیا مراکز فعال دارد.<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۱۷۴.</ref> در دیگر کشورها چون [[کنیا]]، ماداگاسکار، بوروندی و آمریکا هم شعبه دارد.<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۱۷۵.</ref> | ||
===ویپاز=== | ===ویپاز=== | ||
| خط ۹۵: | خط ۹۵: | ||
برخی از شخصیت‌های دینی، فرهنگی و سیاسی خوجه‌های اثناعشری به شرح زیر است: | برخی از شخصیت‌های دینی، فرهنگی و سیاسی خوجه‌های اثناعشری به شرح زیر است: | ||
* [[ملا قادر حسین]] <small>(درگذشته در دهه ۱۸۹۰م)</small>، روحانی اعزامی از سوی [[زین العابدین مازندرانی|آیت الله مازندرانی]] و مؤسس نخستین جماعت خوجه‌های اثناعشری در بمبئی. او خوجه نبود، اما به جهت آنکه نخستین روحانیِ مبلغ مذهب شیعه امامی میان خوجه‌ها بوده است، وی را از خوجه‌هاشمرده‌اند.<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۷ش، ص۳۴۰.</ref> | * [[ملا قادر حسین]] <small>(درگذشته در دهه ۱۸۹۰م)</small>، روحانی اعزامی از سوی [[زین العابدین مازندرانی|آیت الله مازندرانی]] و مؤسس نخستین جماعت خوجه‌های اثناعشری در بمبئی. او خوجه نبود، اما به جهت آنکه نخستین روحانیِ مبلغ مذهب شیعه امامی میان خوجه‌ها بوده است، وی را از خوجه‌هاشمرده‌اند.<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۷ش، ص۳۴۰.</ref> | ||
* [[دوجی جمال]] <small>(۱۸۲۰-۱۹۰۵م)</small>، از رهبران نخستین جماعت خوجه اثناعشری در هندوستان بود.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در | * [[دوجی جمال]] <small>(۱۸۲۰-۱۹۰۵م)</small>، از رهبران نخستین جماعت خوجه اثناعشری در هندوستان بود.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، ص۱.</ref> | ||
* [[سید سعید اختر رضوی]] <small>(۱۹۲۷-۲۰۰۲م)</small>، از بنیانگذاران [[سازمان بلال مسلم میشن]] در [[تانزانیا]].<ref>روغنی، شیعیان خوجه در | * [[سید سعید اختر رضوی]] <small>(۱۹۲۷-۲۰۰۲م)</small>، از بنیانگذاران [[سازمان بلال مسلم میشن]] در [[تانزانیا]].<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، ص۱۵۷.</ref> | ||
* [[محمد علی جناح]] <small>(۱۸۷۶-۱۹۴۸م)</small>، رهبر جنبش استقلال پاکستان از هند و بنیانگذار کشور [[پاکستان]].<ref> روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ص۱۴۱و۱۴۲.</ref> | * [[محمد علی جناح]] <small>(۱۸۷۶-۱۹۴۸م)</small>، رهبر جنبش استقلال پاکستان از هند و بنیانگذار کشور [[پاکستان]].<ref> روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ص۱۴۱و۱۴۲.</ref> | ||
* [[ملا اصغر]] <small>(۱۹۳۶-۲۰۰۰)</small>، رئیس [[فدراسیون جهانی جماعات شیعه خوجه اثناعشری]].<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، ص۱۵۲.</ref> او در سال در ۱۳۷۰ش از سوی [[آیت الله خامنه ای]]، عضو شورای عالی [[مجمع جهانی اهل بیت]] شد.<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ص۴۱۲.</ref> | * [[ملا اصغر]] <small>(۱۹۳۶-۲۰۰۰)</small>، رئیس [[فدراسیون جهانی جماعات شیعه خوجه اثناعشری]].<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، ص۱۵۲.</ref> او در سال در ۱۳۷۰ش از سوی [[آیت الله خامنه ای]]، عضو شورای عالی [[مجمع جهانی اهل بیت]] شد.<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ص۴۱۲.</ref> | ||
=== دیگر شخصیت‌ها === | === دیگر شخصیت‌ها === | ||
برخی دیگر از شخصیت‌های خوجه اثناعشری عبارت‌اند از: [[حاجی ناجی]]<small>(۱۸۶۴- ۱۹۴۳م)</small>، غلامحسین ولی محمد درسی (سلسبیل)، حاجی داوود حبیب، محمد شریف دوجی، علی‌محمد جعفر دوجی، دایا والجی، غلام‌عباس قاسم‌علی بهادر علی ملوجی، احمد دونگرسی و نظیر جسا.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در | برخی دیگر از شخصیت‌های خوجه اثناعشری عبارت‌اند از: [[حاجی ناجی]]<small>(۱۸۶۴- ۱۹۴۳م)</small>، غلامحسین ولی محمد درسی (سلسبیل)، حاجی داوود حبیب، محمد شریف دوجی، علی‌محمد جعفر دوجی، دایا والجی، غلام‌عباس قاسم‌علی بهادر علی ملوجی، احمد دونگرسی و نظیر جسا.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، ص۱۳۵-۱۵۰.</ref> | ||
== مجلات == | == مجلات == | ||
| خط ۱۲۸: | خط ۱۲۸: | ||
==ارتباط شیعیان خوجه و ایران== | ==ارتباط شیعیان خوجه و ایران== | ||
ازآنجا که اکثر مردم [[ایران]]، شیعه [[امامیه|دوازده‌امامی]] هستند، شیعیان خوجه خود را در پیوند با این کشور می‌بینند.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ص۶۲.</ref> آنها برای زیارت [[امام رضا(ع)|امام رضا]](ع) و [[حضرت معصومه(س)|حضرت معصومه]] به ایران می‌آیند. برخی از طلاب خوجه برای تحصیل علوم حوزوی، در [[حوزه علمیه|حوزه‌های علمیه]] ایران درس می‌خوانند.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ص۶۲.</ref> | ازآنجا که اکثر مردم [[ایران]]، شیعه [[امامیه|دوازده‌امامی]] هستند، شیعیان خوجه خود را در پیوند با این کشور می‌بینند.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، ص۶۲.</ref> آنها برای زیارت [[امام رضا(ع)|امام رضا]](ع) و [[حضرت معصومه(س)|حضرت معصومه]] به ایران می‌آیند. برخی از طلاب خوجه برای تحصیل علوم حوزوی، در [[حوزه علمیه|حوزه‌های علمیه]] ایران درس می‌خوانند.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، ص۶۲.</ref> | ||
شیعیان خوجه فعالیت زیادی در مسائل سیاسی ندارند، اما به رویدادهای مهم سیاسی، واکنش نشان می‌دهند. برای مثال فدراسیون شیعیان خوجه آفریقا درخصوص تعبید [[امام خمینی]] به [[عراق]]، به شاه ایران اعتراض کرد.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ص۶۲.</ref> همچنین حبیب والجی از رهبران خوجهٔ ساکن در [[انگلستان]]، در زمان حضور امام خمینی در پاریس با وی دیدار و از مبارزات او حمایت کرد.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ص۶۲.</ref> | شیعیان خوجه فعالیت زیادی در مسائل سیاسی ندارند، اما به رویدادهای مهم سیاسی، واکنش نشان می‌دهند. برای مثال فدراسیون شیعیان خوجه آفریقا درخصوص تعبید [[امام خمینی]] به [[عراق]]، به شاه ایران اعتراض کرد.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، ص۶۲.</ref> همچنین حبیب والجی از رهبران خوجهٔ ساکن در [[انگلستان]]، در زمان حضور امام خمینی در پاریس با وی دیدار و از مبارزات او حمایت کرد.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، ص۶۲.</ref> | ||
رهبران خوجه‌ها در مناسبت‌های مختلف با مسئولان [[جمهوری اسلامی ایران]] دیدار کرده‌اند. نمونه آن دیدار ملااصغر رئیس سابق [[فدراسیون جهانی جماعات شیعه خوجه اثناعشری]] با [[امام خمینی]] است.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ص۶۴.</ref> همچنین در سال ۱۹۹۶م، [[هاشمی رفسنجانی]] رئیس جمهور وقت جمهوری اسلامی ایران، در سفر به [[تانزانیا]] و [[کنیا]] مورد استقبال محمد دیرانی رئیس فدراسیون آفریقا قرار گرفت.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ص۶۴.</ref> | رهبران خوجه‌ها در مناسبت‌های مختلف با مسئولان [[جمهوری اسلامی ایران]] دیدار کرده‌اند. نمونه آن دیدار ملااصغر رئیس سابق [[فدراسیون جهانی جماعات شیعه خوجه اثناعشری]] با [[امام خمینی]] است.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، ص۶۴.</ref> همچنین در سال ۱۹۹۶م، [[هاشمی رفسنجانی]] رئیس جمهور وقت جمهوری اسلامی ایران، در سفر به [[تانزانیا]] و [[کنیا]] مورد استقبال محمد دیرانی رئیس فدراسیون آفریقا قرار گرفت.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، ص۶۴.</ref> | ||
فدراسیون جهانی جماعات شیعه خوجه اثناعشری، در جریان زلزله‌های رودبار و بم به مردم زلزله‌زده کمک مالی کرد.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ص۶۴.</ref> دفتر [[آیت‌الله خامنه‌ای]] هم بورسیه‌هایی را برای تحصیل جوانان آفریقایی در دانشگاه‌های ایرن در اختیار فدراسیون جهانی گذاشته است.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ص۶۴.</ref> | فدراسیون جهانی جماعات شیعه خوجه اثناعشری، در جریان زلزله‌های رودبار و بم به مردم زلزله‌زده کمک مالی کرد.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، ص۶۴.</ref> دفتر [[آیت‌الله خامنه‌ای]] هم بورسیه‌هایی را برای تحصیل جوانان آفریقایی در دانشگاه‌های ایرن در اختیار فدراسیون جهانی گذاشته است.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، ص۶۴.</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
| خط ۱۴۴: | خط ۱۴۴: | ||
* [http://www.ebookshia.com/books/pdf/1654/%D8%B4%DB%8C%D8%B9%DB%8C%D8%A7%D9%86+%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%B2%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7+%D9%88+%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D8%AA+%D8%A2%D9%86%D8%A7%D9%86+%28%D8%A8%D8%A7+%D8%AA%D8%A3%DA%A9%DB%8C%D8%AF+%D8%A8%D8%B1+%D8%B4%DB%8C%D8%B9%DB%8C%D8%A7%D9%86+%D8%AE%D9%88%D8%AC%D9%87+%D8%A7%D8%AB%D9%86%D8%A7%D8%B9%D8%B4%D8%B1%DB%8C%29 جان‌احمدی، فاطمه و روح‌الله رنجبر شیرازی، شیعیان تانزانیا و وضعیت آنان (با تأکید بر شیعیان خوجه اثناعشری)، فصلنامه علمی و پژوهشی شیعه شناسی، ش۴۰، ۱۳۹۱ش]. | * [http://www.ebookshia.com/books/pdf/1654/%D8%B4%DB%8C%D8%B9%DB%8C%D8%A7%D9%86+%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%B2%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7+%D9%88+%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D8%AA+%D8%A2%D9%86%D8%A7%D9%86+%28%D8%A8%D8%A7+%D8%AA%D8%A3%DA%A9%DB%8C%D8%AF+%D8%A8%D8%B1+%D8%B4%DB%8C%D8%B9%DB%8C%D8%A7%D9%86+%D8%AE%D9%88%D8%AC%D9%87+%D8%A7%D8%AB%D9%86%D8%A7%D8%B9%D8%B4%D8%B1%DB%8C%29 جان‌احمدی، فاطمه و روح‌الله رنجبر شیرازی، شیعیان تانزانیا و وضعیت آنان (با تأکید بر شیعیان خوجه اثناعشری)، فصلنامه علمی و پژوهشی شیعه شناسی، ش۴۰، ۱۳۹۱ش]. | ||
* رنجبر شیرازی، روح‌الله، شیعیان تانزانیا؛ بررسی وضعیت فرهنگی‌اجتماعی، قم، انتشارات شیعه‌شناسی، چاپ اول، ۱۳۹۳ش. | * رنجبر شیرازی، روح‌الله، شیعیان تانزانیا؛ بررسی وضعیت فرهنگی‌اجتماعی، قم، انتشارات شیعه‌شناسی، چاپ اول، ۱۳۹۳ش. | ||
* روغنی، زهرا، شیعیان خوجه در | * روغنی، زهرا، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ۱۳۸۷ش. | ||
* عرب‌احمدی، امیربهرام، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، مؤسسه شیعه شناسی، قم، ۱۳۸۹ش. | * عرب‌احمدی، امیربهرام، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، مؤسسه شیعه شناسی، قم، ۱۳۸۹ش. | ||
* عرب‌احمدی، امیربهرام، شیعیان تانزانیا دیروز و امروز، تهران، انتشارات بین‌الملی الهدی، ۱۳۷۹ش، | * عرب‌احمدی، امیربهرام، شیعیان تانزانیا دیروز و امروز، تهران، انتشارات بین‌الملی الهدی، ۱۳۷۹ش، | ||