Automoderated users، confirmed، movedable، protected، مدیران، templateeditor
۶٬۷۸۵
ویرایش
محمدعلی جناح: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
ویرایش
جز (←پیوند به بیرون: اضافه کردن ناوبری) |
جز (ویرایش) |
||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
'''محمدعلی جناح'''، معروف به '''قائد اعظم'''(۱۸۷۶-۱۹۴۸م) رهبر جنبش استقلال و بنیانگذار [[پاکستان]]. | '''محمدعلی جناح'''، معروف به '''قائد اعظم'''(۱۸۷۶-۱۹۴۸م) رهبر جنبش استقلال و بنیانگذار [[پاکستان]]. | ||
جناح از سال ۱۹۰۶م وارد عرصه سیاست [[هند]] شد و به عضویت گنکره ملی، شورای قانون‌گذاری و حزب مسلم لیگ این کشور درآمد. او برای وحدت مسلمانان و هندوها تلاش می‌کرد اما درگیری [[مسلمانان]] و هندوها او را مجاب کرد تا | جناح از سال ۱۹۰۶م وارد عرصه سیاست [[هند]] شد و به عضویت گنکره ملی، شورای قانون‌گذاری و حزب [[مسلم لیگ]] این کشور درآمد. او برای وحدت مسلمانان و هندوها تلاش می‌کرد اما درگیری [[مسلمانان]] و هندوها او را مجاب کرد تا براساس نظریه دو ملت [[اقبال لاهوری]]، طرح کشور مستقل پاکستان را به تصویب برساند. پس از تشکیل کشور مستقل پاکستان، جناح، ریاست آن را بر عهده گرفت. | ||
برخی از نویسندگان [[شیعه]] او را در شمار شخصیت‌های سیاسی [[خوجه|خوجه اثناعشری]] ذکر کرده‌اند. | برخی از نویسندگان [[شیعه]] او را در شمار شخصیت‌های سیاسی [[خوجه|خوجه اثناعشری]] ذکر کرده‌اند. | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
== تولد و درگذشت== | == تولد و درگذشت== | ||
[[پرونده:مزار قائد.JPEG|بندانگشتی| آرامگاه محمدعلی جناح معروف به مزار قائد در [[کراچی]]]] | [[پرونده:مزار قائد.JPEG|بندانگشتی| آرامگاه محمدعلی جناح معروف به مزار قائد در [[کراچی]]]] | ||
محمدعلی جناح در [[۸ ذی‌الحجه]] ۱۲۹۳ق برابر با ۲۵ دسامبر ۱۸۷۶ در [[کراچی]] به دنیا آمد.<ref> احمد، جناح، ۱۹۹۷م، ص۳؛ برک و قریشی، برک و قریشی، قاعد اعظم محمدعلی جناح، ۱۹۸۵م، ص۳۲.</ref> پدر و مادر محمدعلی، پیش از تولد او، از روستای پانلی در کاتیاوار ایالت [[گجرات]] به بندر کراچی مهاجرت کردند. پدر جناح بازرگان و [[خوجه|خوجه اسماعیلی]] بود. پدربزرگ او اهل پنجاب بود و با دختری از خوجه‌های اسماعیلی [[ازدواج]] کرده بود. فاطمه جناح، خواهر محمدعلی، خاندان خود را ایرانی‌‌تبار دانسته است.<ref> برک و قریشی، قاعد اعظم محمدعلی جناح، ۱۹۸۵م، ص۳۲؛ احمد، جناح، ۱۹۹۷م، ص۳ـ۴.</ref>محمدعلی جناح در [[۲۰ شهریور]] ۱۳۲۷ق برابر با ۱۱ سپتامبر ۱۹۴۸م بر اثر بیماری درگذشت. در تشییع جنازه او حدود یک میلیون تن حضور | محمدعلی جناح در [[۸ ذی‌الحجه]] ۱۲۹۳ق برابر با ۲۵ دسامبر ۱۸۷۶ در [[کراچی]] به دنیا آمد.<ref> احمد، جناح، ۱۹۹۷م، ص۳؛ برک و قریشی، برک و قریشی، قاعد اعظم محمدعلی جناح، ۱۹۸۵م، ص۳۲.</ref> پدر و مادر محمدعلی، پیش از تولد او، از روستای پانلی در کاتیاوار ایالت [[گجرات]] به بندر کراچی مهاجرت کردند. پدر جناح بازرگان و [[خوجه|خوجه اسماعیلی]] بود. پدربزرگ او اهل پنجاب بود و با دختری از خوجه‌های اسماعیلی [[ازدواج]] کرده بود. فاطمه جناح، خواهر محمدعلی، خاندان خود را ایرانی‌‌تبار دانسته است.<ref> برک و قریشی، قاعد اعظم محمدعلی جناح، ۱۹۸۵م، ص۳۲؛ احمد، جناح، ۱۹۹۷م، ص۳ـ۴.</ref> محمدعلی جناح در [[۲۰ شهریور]] ۱۳۲۷ق برابر با ۱۱ سپتامبر ۱۹۴۸م بر اثر بیماری درگذشت. در تشییع جنازه او حدود یک میلیون تن حضور داشتند و ۴۰ روز عزای عمومی در پاکستان اعلام شد.<ref> برک و قریشی، قاعد اعظم محمدعلی جناح، ۱۹۸۵م، ص۲۳ـ۲۶؛ احمد، جناح، ۱۹۹۷م، ص۱۰ـ ۱۱؛ گریوال، محمدعلی جناح، قائد اعظم، ص۲۲ـ۲۳؛ لودی، قاعد اعظم محمدعلی جناح، ۱۹۹۷م، ص۱۵ـ۱۶</ref> مراسم تدفینش را سید انیس الحسنین براساس سنت شیعیان اثناعشری انجام داد.<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۳۶۱.</ref> جنازه او را در کراچی به خاک سپردند. آرامگاهش به مزار قائد معروف است. | ||
== تحصیلات == | == تحصیلات == | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
محمدعلی در ژانویه ۱۸۹۱م مدرسه را ترک کرد و نزد پدرش به بازرگانی پرداخت. ولی اندکی بعد این کار را رها کرد و به مدرسه بازگشت. سال بعد، پدرش او را برای تکمیل زبان انگلیسی به مدرسه تبلیغی کلیسا فرستاد. جناح تا پایان اکتبر آن سال در این مدرسه درس خواند و آغاز نوامبر ۱۸۹۲م راهی [[لندن]] شد. او مدتی در شرکت تجاری گراهام کارآموزی کرد اما چون موافق طبع او نبود، آنجا را رها کرد و به تحصیل در رشته حقوق و فراگیری وکالت در کانون وکلای لندن (کانون لینکلن)، روی آورد و آوریل ۱۸۹۵ تحصیلات خود را به پایان رساند. در این سال‌ها، او عضو فعال جامعه مسلمانان نیز انگلستان بود.<ref> برک و قریشی، قاعد اعظم محمدعلی جناح، ۱۹۸۵م، ص۳۴ـ۳۵، ۳۷ـ۳۸، ۴۲؛ احمد، جناح، ۱۹۹۷م، ص۴.</ref> | محمدعلی در ژانویه ۱۸۹۱م مدرسه را ترک کرد و نزد پدرش به بازرگانی پرداخت. ولی اندکی بعد این کار را رها کرد و به مدرسه بازگشت. سال بعد، پدرش او را برای تکمیل زبان انگلیسی به مدرسه تبلیغی کلیسا فرستاد. جناح تا پایان اکتبر آن سال در این مدرسه درس خواند و آغاز نوامبر ۱۸۹۲م راهی [[لندن]] شد. او مدتی در شرکت تجاری گراهام کارآموزی کرد اما چون موافق طبع او نبود، آنجا را رها کرد و به تحصیل در رشته حقوق و فراگیری وکالت در کانون وکلای لندن (کانون لینکلن)، روی آورد و آوریل ۱۸۹۵ تحصیلات خود را به پایان رساند. در این سال‌ها، او عضو فعال جامعه مسلمانان نیز انگلستان بود.<ref> برک و قریشی، قاعد اعظم محمدعلی جناح، ۱۹۸۵م، ص۳۴ـ۳۵، ۳۷ـ۳۸، ۴۲؛ احمد، جناح، ۱۹۹۷م، ص۴.</ref> | ||
جناح در ۱۸۹۶م، در بیست سالگی، به عنوان جوان‌ترین فارغ‌التحصیل هندی، به مقام وکالت دست یافت.<ref>احمد، جناح، ۱۹۹۷م، ص۴؛ اقبال لاهوری، مقدمه سروش، ص‌سی‌وسه.</ref> وی در همان سال به [[هند]] بازگشت و در کراچی اقامت کرد و در ۲۴ اوت ۱۸۹۶م، به عنوان تنها وکیل مدافع مسلمان، همکاری با دادگاه عالی بمبئی را آغاز کرد. او به سبب شایستگی‌هایش در حرفه وکالت، در ۱۹۰۰م به عنوان قاضی عالی‌رتبه دیوان عالی [[بمبئی]] انتخاب شد، اما این | جناح در ۱۸۹۶م، در بیست سالگی، به عنوان جوان‌ترین فارغ‌التحصیل هندی، به مقام وکالت دست یافت.<ref>احمد، جناح، ۱۹۹۷م، ص۴؛ اقبال لاهوری، مقدمه سروش، ص‌سی‌وسه.</ref> وی در همان سال به [[هند]] بازگشت و در کراچی اقامت کرد و در ۲۴ اوت ۱۸۹۶م، به عنوان تنها وکیل مدافع مسلمان، همکاری با دادگاه عالی بمبئی را آغاز کرد. او به سبب شایستگی‌هایش در حرفه وکالت، در ۱۹۰۰م به عنوان قاضی عالی‌رتبه دیوان عالی [[بمبئی]] انتخاب شد، اما این مسئولیت را نپذیرفت و به وکالت ادامه داد.<ref> برک و قریشی، قاعد اعظم محمدعلی جناح، ۱۹۸۵م، ص۴۲ـ۴۳؛ منصوری، روز تولد قائد اعظم، ص۱۱۸.</ref> | ||
== ورود به سیاست == | == ورود به سیاست == | ||
| خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
جناح در ۱۹۱۹م در اعتراض به تصویب لایحه رولات در شورای قانون‌گذاری، دایر بر محاکمه شورشیان بدون دادرسی، از این شورا استعفا کرد. در سال‌های ۱۹۲۰ تا ۱۹۴۰م، شاخص سیاست هند، خشونت و تندروی میان هندوها و مسلمانان بود. اما جناح می‌کوشید با پرهیز از آمیختگی مسائل سیاسی با مذهب، بین هندوها و مسلمانان تفاهم ایجاد کند. در ۱۹۲۰م جناح با انتقاد از تصویب قطعنامه گاندی، به نام «عدم همکاری» با دولت، جلسه عمومی کنگره را، که رهبری آن به دست هندوهای تندرو افتاده بود، ترک کرد و از حزب کنگره کناره گرفت.<ref> رجوع کنید به کامران‌‌مقدّم، جناح حماسه‌یی در تاریخ، ۱۳۶۰ش، ص۲۰ـ ۲۸؛برک و قریشی، قاعد اعظم محمدعلی جناح، ۱۹۸۵م، ص۱۶۶ـ۱۶۷، ۲۰۳ـ۲۰۴؛ عایشه جلال، ص۱۰ـ۱۱.</ref> | جناح در ۱۹۱۹م در اعتراض به تصویب لایحه رولات در شورای قانون‌گذاری، دایر بر محاکمه شورشیان بدون دادرسی، از این شورا استعفا کرد. در سال‌های ۱۹۲۰ تا ۱۹۴۰م، شاخص سیاست هند، خشونت و تندروی میان هندوها و مسلمانان بود. اما جناح می‌کوشید با پرهیز از آمیختگی مسائل سیاسی با مذهب، بین هندوها و مسلمانان تفاهم ایجاد کند. در ۱۹۲۰م جناح با انتقاد از تصویب قطعنامه گاندی، به نام «عدم همکاری» با دولت، جلسه عمومی کنگره را، که رهبری آن به دست هندوهای تندرو افتاده بود، ترک کرد و از حزب کنگره کناره گرفت.<ref> رجوع کنید به کامران‌‌مقدّم، جناح حماسه‌یی در تاریخ، ۱۳۶۰ش، ص۲۰ـ ۲۸؛برک و قریشی، قاعد اعظم محمدعلی جناح، ۱۹۸۵م، ص۱۶۶ـ۱۶۷، ۲۰۳ـ۲۰۴؛ عایشه جلال، ص۱۰ـ۱۱.</ref> | ||
در ۱۹۳۱م | او در ۱۹۳۱م چند سال به لندن رفت.<ref>برک و قریشی، قاعد اعظم محمدعلی جناح، ۱۹۸۵م، ص۱۹۸</ref> جناح از ۱۹۳۱ـ۱۹۳۴م در لندن به وکالت اشتغال داشت. در این مدت، سفرهای کوتاهی نیز به هند کرد. در ۱۹۳۵م او به اصرار و تشویق [[اقبال لاهوری]] و لیاقت علی‌خان، به هند بازگشت و رهبری مسلم‌لیگ را، که دچار ضعف و اختلافات درونی شده بود، بر عهده گرفت. با وجود تلاش برای بازسازی و ساماندهی مسلم‌لیگ، این حزب نتوانست در انتخابات مجلس قانون‌گذاری در سال ۱۹۳۷م، اکثریت کرسی‌های مسلمانان را به دست آورد و عملاً کنگره قدرت را به دست گرفت و هیچ یک از اعضای مسلم‌لیگ را به هیئت دولت راه نداد.<ref> رجوع کنید به احمد، جناح، ۱۹۹۷م، ص۹؛ عایشه جلال، ص۱۵ـ۴۰؛ کامران مقدّم، جناح حماسه‌یی در تاریخ، ۱۳۶۰ش، ص۲۹.</ref> | ||
خشونت و درگیری بین هندوها و مسلمانان در سال‌های ۱۹۳۷ـ۱۹۳۹م شدت یافت. هم‌زمان تجربه ناخوشایند مسلمانان از حکومت هندوها در ایالت‌هایی که کنگره ملی هند قدرت را در دست داشت، جناح را به پذیرش «نظریه دو ملت» اقبال لاهوری مجاب کرد و به این نتیجه رساند که اگر مسلمانان بخواهند بر پایه دین و فرهنگ خود آزادانه زندگی کنند، ناگزیرند کشوری مستقل داشته باشند<ref> رجوع کنید به برک و قریشی، قاعد اعظم محمدعلی جناح، ۱۹۸۵م، ص۵۸، ۲۲۲ـ ۲۳۵.</ref> اقبال ۲۱ ژوئن ۱۹۳۷ در نامه‌ای، جناح را تنها مصداق رهبری مسلمانان شبه‌قاره خواند. نظریه دو ملت در قالب «قطعنامه پاکستان» ۲۳ مارس ۱۹۴۰م در نشست مسلم‌لیگ به تصویب رسید. از آن پس درخواست قطعنامه برای تشکیل کشور مستقل پاکستان هدف اصلی و علنی وی شد و او تلاش خود را صرف تحقق آن کرد.<ref>اقبال لاهوری، مقدمه سروش، ص چهل‌وشش؛ برک و قریشی، قاعد اعظم محمدعلی جناح، ۱۹۸۵م، ص۱۸۵؛ احمد، جناح، ۱۹۹۷م، ص۱۰.</ref> | خشونت و درگیری بین هندوها و مسلمانان در سال‌های ۱۹۳۷ـ۱۹۳۹م شدت یافت. هم‌زمان تجربه ناخوشایند مسلمانان از حکومت هندوها در ایالت‌هایی که کنگره ملی هند قدرت را در دست داشت، جناح را به پذیرش «نظریه دو ملت» اقبال لاهوری مجاب کرد و به این نتیجه رساند که اگر مسلمانان بخواهند بر پایه دین و فرهنگ خود آزادانه زندگی کنند، ناگزیرند کشوری مستقل داشته باشند<ref> رجوع کنید به برک و قریشی، قاعد اعظم محمدعلی جناح، ۱۹۸۵م، ص۵۸، ۲۲۲ـ ۲۳۵.</ref> اقبال ۲۱ ژوئن ۱۹۳۷ در نامه‌ای، جناح را تنها مصداق رهبری مسلمانان شبه‌قاره خواند. نظریه دو ملت در قالب «قطعنامه پاکستان» ۲۳ مارس ۱۹۴۰م در نشست مسلم‌لیگ به تصویب رسید. از آن پس درخواست قطعنامه برای تشکیل کشور مستقل پاکستان هدف اصلی و علنی وی شد و او تلاش خود را صرف تحقق آن کرد.<ref>اقبال لاهوری، مقدمه سروش، ص چهل‌وشش؛ برک و قریشی، قاعد اعظم محمدعلی جناح، ۱۹۸۵م، ص۱۸۵؛ احمد، جناح، ۱۹۹۷م، ص۱۰.</ref> | ||