کاربر ناشناس
ام‌الکتاب: تفاوت میان نسخه‌ها
←معانی ام الکتاب: اصلاح ساختار
imported>Salvand جز (لینک کردن کلمات) |
imported>Salvand (←معانی ام الکتاب: اصلاح ساختار) |
||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
==معانی ام الکتاب== | ==معانی ام الکتاب== | ||
===در قرآن=== | |||
ترکیب «امّ الکتاب» در قرآن کریم سه بار و در دو معنای متفاوت به‌کار رفته است: | ترکیب «امّ الکتاب» در قرآن کریم سه بار و در دو معنای متفاوت به‌کار رفته است: | ||
۱. '''[[محکم و متشابه|آیات محکم]]'''؛ در آیه ۷ [[سوره آل عمران|آل‌عمران]] با تقسیم آیات قرآن به محکم و متشابه بر آیات محکم «اُمّ‌الکتاب» اطلاق شده است:«هُوَ الَّذِی اَنزَلَ عَلَیکَ الکِتابَ مِنهُ آیاتٌ مُحکَماتٌ هُنَّ اُمُّ الکِتابِ واُخَرُ مُتَشابِهاتٌ...» [[:رده:مفسران|مفسران]] در توجیه نامگذاری [[آیات محکم]] به‌ام الکتاب وجوهی را بیان کرده‌اند.<ref group="یادداشت">الف. چون آیات محکم، مطلوب اصلی است و مراد آنها نیز روشن و همچنین مرجع تفسیر آیات متشابه است.(التفسیرالکبیر، ج۷، ص۱۷۲؛ التحقیق، ج۱، ص۱۳۷؛ روض‌الجنان، ج۴، ص۱۷۴.) این نظر از شهرت بیشتری میان مفسران برخوردار است. | |||
۱. آیات | |||
ب. محکم با حَکَم (= داور) هم ریشه است و آیات محکم بسان حَکَمی برای تفسیر آیات متشابه، و روشنگر مراد آنهاست.(روض‌الجنان، ج ۴، ص ۱۷۵) | ب. محکم با حَکَم (= داور) هم ریشه است و آیات محکم بسان حَکَمی برای تفسیر آیات متشابه، و روشنگر مراد آنهاست.(روض‌الجنان، ج ۴، ص ۱۷۵) | ||
ج. چون آیات محکم بیشتر آیات قرآن را فراگرفته است. شاهد این معنا اطلاق «اُمّ العَسکر» بر عَلَم لشکر است، بدان جهت که سپاهیان را بر گرد خود جمع می‌کند. اطلاق «اُمّ البلد» بر کسی که بیشترِ امور شهر را تدبیر می‌کند نیز شاهد دیگرِ آن است.(جامع‌البیان، مج ۳، ج ۳، ص ۲۳۱) | ج. چون آیات محکم بیشتر آیات قرآن را فراگرفته است. شاهد این معنا اطلاق «اُمّ العَسکر» بر عَلَم لشکر است، بدان جهت که سپاهیان را بر گرد خود جمع می‌کند. اطلاق «اُمّ البلد» بر کسی که بیشترِ امور شهر را تدبیر می‌کند نیز شاهد دیگرِ آن است.(جامع‌البیان، مج ۳، ج ۳، ص ۲۳۱) | ||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
ه. وجود آیات محکم در همه کتابهای آسمانی،(تفسیر ابن‌کثیر، ج ۱، ص ۳۵۳) یا پذیرش این آیات از سوی همه پیروان ادیان الهی،(تفسیر ابن‌کثیر، ج ۱، ص ۳۵۳) دلیل این نامگذاری است. </ref> | ه. وجود آیات محکم در همه کتابهای آسمانی،(تفسیر ابن‌کثیر، ج ۱، ص ۳۵۳) یا پذیرش این آیات از سوی همه پیروان ادیان الهی،(تفسیر ابن‌کثیر، ج ۱، ص ۳۵۳) دلیل این نامگذاری است. </ref> | ||
۲. '''[[لوح محفوظ]]'''؛ آیه ۳۹ [[سوره رعد|رعد]] خبر می‌دهد که اُمّ‌الکتاب نزد [[خداوند]] است:«یمحوا اللّهُ ما یشاءُ ویثبِتُ و عِندَه‌ام الکِتب = خدا آنچه را خواهد از میان می‌برد و [یا] بر جای و استوار می‌دارد و مادر کتاب نزد اوست» و آیه ۴ [[سوره زخرف|زخرف]] خبر می‌دهد که قرآن در اُمّ الکتاب نزد خداوند، بلند مرتبه و استوار است:«و اِنَّهُ فی اُمِّ الکِتبِ لَدَینا لَعَلی حَکیم» | |||
۲. لوح | |||
مفسران متأخر اُمّ الکتاب در این دو آیه را به اصل و اساس کتاب معنا کرده و با استناد به آیات ۲۱ و ۲۲ [[سوره بروج|بروج]]:«بَل هُوَ قُرءانٌ مَجید * فی لَوح مَحفوظ» مراد از آن را لوح محفوظ که هیچ‌گونه تغییر و تبدیل به آن راه ندارد دانسته‌اند.<ref>. الکشاف، ج۲، ص۵۳۴؛ مجمع‌البیان، ج۹، ص ۶۰؛ روح‌المعانی، مج ۸، ج ۱۳، ص ۲۴۵.</ref> این تفسیر از ابن عباس و مجاهد نیز گزارش شده است<ref>. تفسیر ابن‌کثیر، ج ۴، ص ۱۳۲.</ref>. | مفسران متأخر اُمّ الکتاب در این دو آیه را به اصل و اساس کتاب معنا کرده و با استناد به آیات ۲۱ و ۲۲ [[سوره بروج|بروج]]:«بَل هُوَ قُرءانٌ مَجید * فی لَوح مَحفوظ» مراد از آن را لوح محفوظ که هیچ‌گونه تغییر و تبدیل به آن راه ندارد دانسته‌اند.<ref>. الکشاف، ج۲، ص۵۳۴؛ مجمع‌البیان، ج۹، ص ۶۰؛ روح‌المعانی، مج ۸، ج ۱۳، ص ۲۴۵.</ref> این تفسیر از ابن عباس و مجاهد نیز گزارش شده است<ref>. تفسیر ابن‌کثیر، ج ۴، ص ۱۳۲.</ref>. | ||