روح القدس: تفاوت میان نسخه‌ها

در منابع اسلامی وظایفی همچون ابلاغ [[وحی]] به [[پیامبران]]، یاری رساندن به [[مؤمنان]]، مبدأ علم [[پیامبران]]، منشأ القاء حکم و علم به [[اهل بیت(ع)]] و [[شفاعت]] در [[روز قیامت]] به روح‌القدس نسبت داده‌ شده است.

روح‌‌القدس به‌معنای روح پاک، یکی از موجودات مقرب الهی است که از عیب‌ها و نقص‌ها منزه است.<ref>فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۵۹۶؛ زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۱۶۱.</ref> در کتاب‌های آسمانی [[مسیحیت]] و [[اسلام]] مصادیق مختلفی برای آن ذکر شده است.<ref> اله‌بداشتی، «روح‌القدس در آموزه‌های مسیحی و اسلام» ۱۳۸۹ش، ص۲-۴.</ref>

بعضی دلیل این نام‌گذاری را به حیات‌بخشی و تقدیس قلوب مؤمنان توسط روح‌القدس مرتبط دانسته‌اند<ref>هاکس، قاموس کتاب مقدس، ۱۳۷۷ش، ص۴۲۴.</ref>

 

کلمه روح‌القدس چهار بار در [[قرآن]] درباره [[عیسی مسیح]] و [[پیامبر اسلام (ص)]] به کار رفته است.<ref>سوره بقره، آیات ۸۷ و ۲۵۳؛ سوره مائده، آیه ۱۱۰؛ سوره نحل، آیه ۱۰۲.</ref> این واژه در ادبیات فارسی نیز استفاده شده است به عنوان نمونه.

* جبرئیل: تعدادی از [[مفسران]] روح‌القدس را [[جبرئیل]] دانسته‌اند.<ref>نگاه کنید به: طوسی، التبیان، بیروت، ج۱، ص۳۴۰؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۳۳۹.</ref>

* موجودی از [[عالم امر]]: [[علامه طباطبایی]] روح‌القدس را موجودی غیر از [[ملائکه]] می‌داند که آنان را در رساندن [[وحی]] به [[انبیا]] همراهی می‌کرده است. او روح را از عالم امر می‌داند.<ref>طباطبایی، المیزان، ج۱۳، ص۱۹۶-۱۹۸.</ref>

* بزرگ فرشتگان: در روایتی از [[امام صادق (ع)]]، روح القدس فرشته‌ای بزرگ‌تر از جبرئیل و [[میکائیل]] معرفی شده که همراه [[پیامبر اسلام(ص)]] بوده و به او خبر می‌داده است و پس از پیامبر(ص)، همراه [[امامان شیعه]] است و آنان را قوت و توفیق می‌بخشد.<ref> مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۸، ص۲۵۴.</ref>

*[[اسم اعظم]]: برخی از مفسران روح‌القدس را اسم اعظم خدا می‌دانند که [[عیسی مسیح]] با آن مردگان را زنده می‌کرد.<ref> طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۳۰۸.</ref>

* انجیل: گفته شده ابن زید از مفسران روح‌القدس را [[انجیل]] دانسته است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۳۰۸؛ طوسی، التبیان، بیروت، ج۱، ص۳۴۰.</ref>

* عقل فعال: روح‌القدس در نگاه [[فارابی]]، [[شیخ اشراق]] و [[میرداماد]] از فلاسفه مسلمان به عنوان عقل فعال شناخته می‌شود. در نزد [[ابن سینا]] و [[ملاصدرا]] روح‌القدس، جبرئیل و عقل فعال یکی هستند.<ref>اله‌بداشتی، «روح‌القدس در آموزه‌های مسیحی و اسلام»، ۱۳۸۹ش، ص۴.</ref>

*روح الارواح: در برخی از آثار [[عرفا]]، از روح‌القدس به عنوان روح‌الارواح یاد شده که مخلوق خدا نیست بلکه وجهی خاص از وجوه خدا است. آنها بر اساس آیه ۲۹ [[سوره حجر]] که خدا هنگام خلق انسان از روح خود در او دمید، روح‌القدس را همان روح‌الله می‌دانند که روح مخلوقات به آن قائم است.<ref>حیدر آملی، جامع الاسرار، ۱۳۴۷ش، ص۶۸۸-۶۹۰؛ علی‌پور، «روح‌القدس» ۱۳۹۴ش، ص۴۳۳-۴۳۷.</ref>

* مؤید و کمک‌کننده پیامبران و اولیای الهی: در سه [[آیه]] از [[قرآن]]<ref>سوره بقره، آیات ۸۷، ۲۵۳؛ سوره مائده، آیه۱۱۰.</ref> روح‌القدس موجودی است که خداوند به وسیله او [[عیسی مسیح]] را مورد تأیید قرار داده و بنابر نظر [[مفسران]] تأیید در اینجا به معنای تقویت خواهد بود.<ref>فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۵۹۶؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۲۰۷.</ref> بعضی از [[روایات]] روح‌القدس را حافظ پیامبران از [[گناهان]] و [[کبائر]] دانسته‌اند.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ج۲۵، ص۵۴-۵۵.</ref> همچنین بر اساس برخی روایات، [[فاطمه زهرا(س)]] تأیید خاص روح‌القدس را همراه خود داشته است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۵، ص۹۷.</ref>  

در ادبیات [[مسیحی]] روح‌القدس، اقنوم سوم از اقانیم سه‌گانه (پدر، پسر و روح‌القدس) است<ref>طبرسی، مجمع البیان، ج۳، ص۲۲۴.</ref> متکلمان مسیحی درباره الوهیت روح‌القدس اختلاف‌نظر دارند. بعضی از آنان که به «مخالفان روح‌القدس» شهرت داشتند شخصیت الهی روح‌القدس را انکار می‌کردند.<ref>مک گراث، درآمدی بر الهیات مسیحی، ۱۳۸۵ش، ص۳۰۹-۳۱۰.</ref> ما برخی دیگر بر این باورند که روح‌القدس موجود مستقلی نیست بلکه تجلی خدا است و الوهیتش را مورد تأکید قرار می‌دهند<ref> سلیمانی اردستانی، درآمد بر الهیات تطبیقی اسلام و مسیحیت، ۱۳۸۲ش، ص۱۲۶-۱۲۷.</ref> این گروه روح‌القدس را دارای فکر، احساس و اراده می‌دانند.<ref>میشل، کلام مسیحی، ۱۳۷۷ش، ص۷۴.</ref>

 

در [[کتاب مقدس]] آفرینش موجودات به روح القدس نسبت داده شده است.{{مدرک}} برخی از [[مسیحیان]] معتقدند بدون روح‌القدس نه دنیایی پدید می‌آمد و نه مخلوقی.<ref>علی‌پور، «روح‌القدس» ۱۳۹۴ش، ص۴۳۴.</ref> بر اساس مضامین [[کتاب مقدس]] [[مؤمن|انسان مؤمن]] در هنگام توبه و [[ایمان]] روح‌القدس را در می‌یابد. او انسان‌ها را از آلودگی‌های گناه پاک می‌کند و محرک انسان برای زندگی مقدس است.<ref> علی‌پور، «روح‌القدس» ۱۳۹۴ش، ج۲۰، ص۴۳۴.</ref>