روح القدس: تفاوت میان نسخه‌ها

'''رُوح‌ُ القُدُس''' به‌معنای روح پاک از موجودات مقرب الهی است که درباره حقیقت آن، اختلاف‌نظر وجود دارد. [[جبرئیل]]، موجودی از [[عالم امر]]، [[انجیل]]، [[اسم اعظم خدا]]، عقل فعال، روح الارواح و موجودی بالاتر از [[ملائکه]] مصداق آن معرفی شده است.  

در منابع اسلامی وظایفی همچون ابلاغ [[وحی]] به [[پیامبران]]،  یاری رساندن به [[مؤمنان]]، وسیله [[عبادت]] و [[توبه]] به درگاه خدا، مبدأ علم [[پیامبران]] و منشأ القاء حکم و علم به [[اهل بیت(ع)]] و [[شفاعت]] در [[روز قیامت]] به روح‌القدس نسبت داده‌ شده است.

روح‌‌القدس به‌معنای روح پاک، نام یکی از موجودات مقرب الهی است که از عیب‌ها و نقص‌ها منزه است.<ref>فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۵۹۶؛ زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۱۶۱.</ref> در کتاب‌های آسمانی [[مسیحیت]] و [[اسلام]] مصادیقی از جمله [[جبرئیل]]، اقنوم سوم و نیروی غیبی در وجود همه [[مؤمنان]]، برای آن ذکر شده است.<ref> اله‌بداشتی، «روح‌القدس در آموزه‌های مسیحی و اسلام» ۱۳۸۹ش، ص۲-۴.</ref>

* بزرگ فرشتگان: در روایتی از [[امام صادق (ع)]]، روح القدس فرشته‌ای بزرگ‌تر از جبرئیل و [[میکائیل]] معرفی شده است که همراه [[پیامبر اسلام(ص)]] بوده و به او خبر می‌داده است و پس از پیامبر(ص)، همراه [[امامان شیعه]] است و آنان را قوت و توفیق می‌بخشد.<ref> مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۸، ص۲۵۴.</ref>

* انجیل: گفته شده ابن زید از مفسران روح‌القدس را انجیل دانسته است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۳۰۸؛ طوسی، التبیان، بیروت، ج۱، ص۳۴۰.</ref>

* ابلاغ وحی به [[پیامبران]]: بنابر اینکه روح القدس [[جبرئیل]] یا بالاتر از ملائکه باشد انتقال و ابلاغ پیام خدا به پیامبران از وظایف او است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۸۰؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق.</ref>

* مؤید و کمک‌کننده پیامبران و اولیای الهی: در سه [[آیه]] از [[قرآن]]<ref>سوره بقره، آیات ۸۷، ۲۵۳؛ سوره مائده، آیه۱۱۰.</ref> روح‌القدس موجودی است که خداوند به وسیله او [[عیسی مسیح]] را مورد تأیید قرار داده و بنابر نظر [[مفسران]] تأیید در اینجا به معنای تقویت خواهد بود.<ref>فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۵۹۶؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۲۰۷.</ref> بعضی از [[روایات]] روح‌القدس را حافظ پیامبران از انجام [[گناهان]] و [[کبائر]] دانسته‌اند.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ج۲۵، ص۵۴-۵۵.</ref> همچنین بر اساس برخی روایات، [[فاطمه زهرا(س)]] تأیید خاص روح‌القدس را همراه خود داشته است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۵، ص۹۷.</ref> همراهی روح‌القدس با رسول اکرم(ص) و امامان معصوم و عدم برگشت به آسمان نیز مضمون برخی از روایات است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۵، ص۶۰-۶۱.</ref> نزول روح‌القدس همراه دیگر ملائکه در [[شب قدر]] بر قلب پیامبر(ص) و بعد از او بر قلب [[امامان شیعه]] مورد تأکید روایات<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۴، ص۱۴.</ref> و مفسران قرار گرفته است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۷، ص۱۸۶.</ref>

* القا حکم الهی به [[اهل بیت (ع)]]: بر پایه روایتی از امام صادق(ع)، اهل بیت بر اساس حکم خدا و [[داود نبی]] قضاوت می‌کنند و اگر حکم چیزی را ندانند روح‌القدس علم آن‌را بر قلبشان القا می‌کند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۹۸.</ref>

* یاری‌رسانی به [[مؤمنان]]: بر اساس روایات روح‌القدس تا زمانی که مؤمنان با زبان و عمل خود پیامبر(ص) و [[اهل بیت(ع)]] را یاری کنند، آنان را یاری می‌کند.<ref>فیض کاشانی، الوافی، ۱۴۰۶ق، ج۲، ص۲۰۱؛ حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۱۴، ص۵۹۴، کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۱۰۲.</ref>

در ادبیات [[مسیحی]] روح‌القدس، اقنوم سوم از اقانیم سه‌گانه (پدر، پسر و روح‌القدس) است<ref>طبرسی، مجمع البیان، ج۳، ص۲۲۴.</ref> متکلمان مسیحی درباره الوهیت روح‌القدس اختلاف‌نظر دارند. بعضی از آنان که به «مخالفان روح‌القدس» شهرت داشتند شخصیت الهی روح‌القدس را انکار می‌کردند.<ref>مک گراث، درآمدی بر الهیات مسیحی، ۱۳۸۵ش، ص۳۰۹-۳۱۰.</ref> برخی دیگر بر این باورند که روح‌القدس موجود مستقلی نیست بلکه تجلی خدا است و الوهیتش را مورد تأکید قرار می‌دهند<ref> سلیمانی اردستانی، درآمد بر الهیات تطبیقی اسلام و مسیحیت، ۱۳۸۲ش، ص۱۲۶-۱۲۷.</ref> که دارای فکر، احساس، اراده و... است.<ref>میشل، کلام مسیحی، ۱۳۷۷ش، ص۷۴.</ref>  

در [[کتاب مقدس]] آفرینش موجودات به او نسبت داده شده است. برخی از [[مسیحیان]] معتقدند بدون روح‌القدس نه دنیایی پدید می‌آمد و نه مخلوقی.<ref>علی‌پور، «روح‌القدس» ۱۳۹۴ش، ص۴۳۴.</ref> بر اساس مضامین [[کتاب مقدس]] [[مؤمن|انسان مؤمن]] در هنگام توبه و [[ایمان]] روح‌القدس را در می‌یابد. او انسان‌ها را از آلودگی‌های گناه پاک می‌کند و محرک انسان برای زندگی مقدس است.<ref>علی‌پور، «روح‌القدس» ۱۳۹۴ش، ج۲۰، ص۴۳۴.</ref>

* دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۷۳ش.