پرش به محتوا

تورات: تفاوت میان نسخه‌ها

۳٬۰۳۴ بایت اضافه‌شده ،  ‏۵ ژانویهٔ ۲۰۱۸
ویرایش متن و منابع
imported>Rahmani
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Rahmani
(ویرایش متن و منابع)
خط ۲۱: خط ۲۱:


==هدایت و نور در تورات==
==هدایت و نور در تورات==
آیات قرآن دلالت بر بیان احکام شرعی در تورات دارند.<ref>طباطبايى، الميزان فى تفسيرالقرآن، ۱۴۱۷ق، ج ۵، ص ۳۵۸؛ ج ۵، ص ۲۵۵</ref> در قرآن از [[تحریف]] در کتاب مقدس یهودی سخن گفته، اما تمام مطالب تورات را رد نکرده است. در [[تفسیر المیزان]] بیان می‌کند، که با توجه به [[اخلاق]] عمومی و خصوصیات نژادی بنی اسرائیل و حضور پیامبران مختلف در میان این قوم، در این کتاب جز بخشی از [[هدایت]] و نور بیان نشده است.<ref>سوره مائده، آیه ۴۴؛ طباطبايى، الميزان فى تفسيرالقرآن، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص ۳۱۰</ref> اما به طور کلی هدایت و نور در این کتاب وجود دارد.<ref>سبزوارى نجفى، ارشادالاذهان الى تفسيرالقرآن، ۱۴۱۹ق، ص ۱۲۱؛ طيب، اطيب‌البيان في تفسيرالقرآن، ۱۳۷۸ش، ج ۴، ص ۳۸۲؛ نحاس، اعراب‌القرآن( نحاس)، ۱۴۲۱ق، ج ۱، ص ۲۷۰؛ ج ۲، ص ۵۲؛ مكارم شيرازى، الأمثل فى تفسير كتاب‌الله‌المنزل، ۱۴۲۱ق، ج ۳، ص ۳۲؛ ج ۴، ص ۲۱؛ حسينى همدانى، انوار درخشان، ۱۴۰۴ق، ج۵، ص ۳۲؛ ابن عجيبه، البحرالمديد فى تفسير القرآن‌المجيد، ۱۴۱۹ق، ج ۲، ص ۴۵، ص ۶۶؛ اندلسى، البحرالمحيط فى التفسير، ۱۴۲۰ق، ج ۱، ص ۳۲۸؛ زجاج، اعراب‌القرآن(زجاج)، ۱۴۲۰ق، ج ۲، ص ۵۱۴؛ بيضاوى، أنوارالتنزيل و أسرارالتأويل، ۱۴۱۸ق، ج ۲، ص ۱۲۹</ref>
آیات قرآن دلالت بر بیان احکام شرعی در تورات دارند.<ref>طباطبايى، الميزان فى تفسيرالقرآن، ۱۴۱۷ق، ج ۵، ص ۳۵۸؛ ج ۵، ص ۲۵۵</ref> در قرآن از [[تحریف]] در کتاب مقدس یهودی سخن گفته، اما تمام مطالب تورات را رد نکرده است. در [[تفسیر المیزان]] بیان می‌کند، که با توجه به [[اخلاق]] عمومی و خصوصیات نژادی بنی اسرائیل و حضور پیامبران مختلف در میان این قوم، در این کتاب جز بخشی از [[هدایت]] و نور بیان نشده است.<ref>سوره مائده، آیه ۴۴؛ طباطبايى، الميزان فى تفسيرالقرآن، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص ۳۱۰</ref> اما به طور کلی مفسران زیادی بر وجود هدایت و نور در این کتاب تصریح دارند.<ref>سبزوارى نجفى، ارشادالاذهان الى تفسيرالقرآن، ۱۴۱۹ق، ص ۱۲۱؛ طيب، اطيب‌البيان في تفسيرالقرآن، ۱۳۷۸ش، ج ۴، ص ۳۸۲؛ نحاس، اعراب‌القرآن( نحاس)، ۱۴۲۱ق، ج ۱، ص ۲۷۰؛ ج ۲، ص ۵۲؛ مكارم شيرازى، الأمثل فى تفسير كتاب‌الله‌المنزل، ۱۴۲۱ق، ج ۳، ص ۳۲؛ ج ۴، ص ۲۱؛ حسينى همدانى، انوار درخشان، ۱۴۰۴ق، ج۵، ص ۳۲؛ ابن عجيبه، البحرالمديد فى تفسير القرآن‌المجيد، ۱۴۱۹ق، ج ۲، ص ۴۵، ص ۶۶؛ اندلسى، البحرالمحيط فى التفسير، ۱۴۲۰ق، ج ۱، ص ۳۲۸؛ زجاج، اعراب‌القرآن(زجاج)، ۱۴۲۰ق، ج ۲، ص ۵۱۴؛ بيضاوى، أنوارالتنزيل و أسرارالتأويل، ۱۴۱۸ق، ج ۲، ص ۱۲۹</ref>


[[علامه طباطبایی]] این امر را دلیل بر عدم جهانی بودن این دین می‌داند و دین [[یهودیت]] را خاص بنی اسراییل بیان می‌کند. در سوره اعراف<ref>سوره اعراف، آیه ۱۴۵</ref> نیز در جایی که از الواح حضرت موسی(ع)سخن می‌گوید، به این نکته اشاره می‌کند که در این الواح از هر چیزی، بخشی از آن را بیان نمودیم.<ref>طباطبايى، الميزان فى تفسيرالقرآن، ۱۴۱۷ق، ج ۳، ص ۹-۱۵؛ ص ۲۱۷؛ ج ۵، ص ۵۶۱</ref>
[[علامه طباطبایی]] این امر را دلیل بر عدم جهانی بودن این دین می‌داند و دین [[یهودیت]] را خاص بنی اسراییل بیان می‌کند. در سوره اعراف<ref>سوره اعراف، آیه ۱۴۵</ref> نیز در جایی که از الواح حضرت موسی(ع)سخن می‌گوید، به این نکته اشاره می‌کند که در این الواح از هر چیزی، بخشی از آن را بیان نمودیم.<ref>طباطبايى، الميزان فى تفسيرالقرآن، ۱۴۱۷ق، ج ۳، ص ۹-۱۵؛ ص ۲۱۷؛ ج ۵، ص ۵۶۱</ref>


====تصدیق توسط انبیاء====
====تصدیق توسط انبیاء====
قرآن حضرت عیسی(ع) را مصدق تورات می‌داند.<ref>شيبانى، نهج‌البيان عن كشف معانى‌القرآن، ۱۴۱۳ق، ج ۲، ص ۳۴-۳۵، عاملى، الوجيز فى تفسيرالقرآن‌العزيز، ۱۴۱۳ق، ج ۱، ص ۲۴۱؛  طباطبايى، الميزان فى تفسيرالقرآن، ۱۴۱۷ق، ج ۳، ص ۷-۸؛ موسوى سبزوارى، مواهب‌الرحمان في تفسيرالقرآن، ۱۴۰۹ق، ج ۱۱، ص ۲۵۱-۲۵۲؛ دخيل، الوجيز في تفسيرالكتاب العزيز، ۱۴۲۲ق، ص ۷۶؛ بلاغى نجفى، آلاء‌الرحمن فى تفسيرالقرآن، ۱۴۲۰ق، ج ۱، ص ۲۸۶-۲۸۷؛ سبزوارى نجفى، ارشادالاذهان الى تفسيرالقرآن، ۱۴۱۹ق، ص ۶۱-۶۱؛ ص ۵۵؛ ص ۵۵۷؛ طيب، اطيب‌البيان في تفسيرالقرآن، ۱۳۷۸ش، ج ۳، ص ۲۰۷-۲۱۰؛ ج ۴، ص ۳۸۲؛ مكارم شيرازى، الأمثل فى تفسير كتاب الله‌المنزل، ۱۴۲۱ق، ج ۲، ص ۵۰۸-۵۰۹؛ ج ۴، ۲۰-۲۲؛ حسينى همدانى، انوار درخشان، ۱۴۰۴ق، ج ۳، ص ۸۴-۹۳؛ ابن عجيبه، البحرالمديد فى تفسير القرآن‌المجيد، ۱۴۱۹ق، ج ۱، ص ۳۵۶؛ اندلسى، البحرالمحيط فى التفسير، ۱۴۲۰ق، ج ۳، ص ۱۶۱-۱۶۲</ref> برخی از مفسرین مصدق بودن حضرت عیسی(ع) را برای کتاب توراتی که در بین مردم متداول است، نمی‌داند. علامه مصدق بودن این پیامبر را مطابق تورات اصلی، که خداوند با توجه به آیات سوره مریم به آن حضرت وعده داده بود، بیان می‌کند. بنابراین وجه دیگر مصدق بودن این است که، تحریف شامل تمام قسمت‌های کتاب مقدس نمی‌شود و بخشی از آن تحریف شده، بنابراین حضرت عیسی(ع) آن بخش تحریف نشده تورات را تأیید و تصدیق می‌کند.<ref>طباطبايى، الميزان فى تفسيرالقرآن، ۱۴۱۷ق، ج ۳، ص ۲۱۶، ج ۵، ۲۴۷-۲۴۹، ج ۸، ص ۲۸۰؛ ابيارى، الموسوعة‌القرآنية، ۱۴۰۵ق، ج ۹، ص ۲۲۷-۲۲۸؛
قرآن حضرت عیسی(ع) را مصدق تورات می‌داند.<ref>شيبانى، نهج‌البيان عن كشف معانى‌القرآن، ۱۴۱۳ق، ج ۲، ص ۳۴-۳۵، عاملى، الوجيز فى تفسيرالقرآن‌العزيز، ۱۴۱۳ق، ج ۱، ص ۲۴۱؛  طباطبايى، الميزان فى تفسيرالقرآن، ۱۴۱۷ق، ج ۳، ص ۷-۸؛ موسوى سبزوارى، مواهب‌الرحمان في تفسيرالقرآن، ۱۴۰۹ق، ج ۱۱، ص ۲۵۱-۲۵۲؛ دخيل، الوجيز في تفسيرالكتاب العزيز، ۱۴۲۲ق، ص ۷۶؛ بلاغى نجفى، آلاء‌الرحمن فى تفسيرالقرآن، ۱۴۲۰ق، ج ۱، ص ۲۸۶-۲۸۷؛ سبزوارى نجفى، ارشادالاذهان الى تفسيرالقرآن، ۱۴۱۹ق، ص ۶۱-۶۱؛ ص ۵۵؛ ص ۵۵۷؛ طيب، اطيب‌البيان في تفسيرالقرآن، ۱۳۷۸ش، ج ۳، ص ۲۰۷-۲۱۰؛ ج ۴، ص ۳۸۲؛ مكارم شيرازى، الأمثل فى تفسير كتاب الله‌المنزل، ۱۴۲۱ق، ج ۲، ص ۵۰۸-۵۰۹؛ ج ۴، ۲۰-۲۲؛ حسينى همدانى، انوار درخشان، ۱۴۰۴ق، ج ۳، ص ۸۴-۹۳؛ ابن عجيبه، البحرالمديد فى تفسير القرآن‌المجيد، ۱۴۱۹ق، ج ۱، ص ۳۵۶؛ اندلسى، البحرالمحيط فى التفسير، ۱۴۲۰ق، ج ۳، ص ۱۶۱-۱۶۲</ref> برخی از مفسرین مصدق بودن حضرت عیسی(ع) را برای کتاب توراتی که در بین مردم متداول است، نمی‌داند. مصدق بودن حضرت عیسی(ع) را مطابق تورات اصلی، که خداوند با توجه به آیات سوره مریم به آن حضرت وعده داده بود، بیان می‌کنند.<ref>مواهب‌الرحمان في تفسيرالقرآن، ۱۴۰۹ق، ج ۵، ص ۳۰۲</ref> بنابراین وجه دیگر مصدق بودن این است، که تحریف شامل تمام قسمت‌های کتاب مقدس نمی‌شود و بخشی از آن تحریف شده، بنابراین حضرت عیسی(ع) آن بخش تحریف نشده تورات را تأیید و تصدیق می‌کند.<ref>طباطبايى، الميزان فى تفسيرالقرآن، ۱۴۱۷ق، ج ۳، ص ۲۱۶، ج ۵، ۲۴۷-۲۴۹، ج ۸، ص ۲۸۰؛ ابيارى، الموسوعة‌القرآنية، ۱۴۰۵ق، ج ۹، ص ۲۲۷-۲۲۸؛ مواهب‌الرحمان في تفسيرالقرآن، ۱۴۰۹ق، ج ۵، ص ۳۰۲</ref>  
مواهب‌الرحمان في تفسيرالقرآن، ۱۴۰۹ق، ج ۵، ص ۳۰۲</ref>  


قرآن حضرت مسیح(ع) را پیامبر مبعوث شده بر بنی اسرائیل معرفی می‌کند. می‌توان مصدق بودن حضرت عیسی(ع) را اینگونه تفسیر نمود که، دعوت این حضرت مغایر با دیانت یهودی و نقض کننده شریعت بیان شده در تورات نیست. بلکه بیان یا رد برخی از احکام، بدین معنااست که، مدت زمان این احکام از زمان صدور تا زمان خاصی بوده و این به معنای نقض احکام تورات نیست.<ref>طباطبایی، ترجمه المیزان، ۱۳۷۴، ج۳، ص: ۳۱۶</ref> بنابراین مصدق بودن حضرت عیسی(ع) اینگونه بیان می‌شود، که تصدیق مخصوص آیاتی بوده که اولا تحریف نشده و دیگر اینکه زمان آن احکام به پایان نرسیده بود.
قرآن حضرت مسیح(ع) را پیامبر مبعوث شده بر بنی اسرائیل معرفی می‌کند.<ref>مواهب‌الرحمان في تفسيرالقرآن، ۱۴۰۹ق، ج ۵، ص۳۷؛ ص ۳۰۶؛ بلاغى‌نجفى، آلاءالرحمن فى تفسيرالقرآن، ۱۴۲۰ق، ج ۱، ص ۲۸۶-۲۸۷؛ طباطبايى، الميزان فى تفسيرالقرآن، ۱۴۱۷ق، ج ۳، ص ۱۹۹-۲۰۱؛ ج ۱۹، ص ۲۵۲</ref> می‌توان مصدق بودن حضرت عیسی(ع) را اینگونه تفسیر نمود، که دعوت این حضرت مغایر با دیانت یهودی و نقض کننده شریعت بیان شده در تورات نیست. بلکه بیان یا رد برخی از احکام، بدین معنااست که، مدت زمان این احکام از زمان صدور تا زمان خاصی بوده و این به معنای نقض احکام تورات نیست.<ref>مواهب‌الرحمان في تفسيرالقرآن، ۱۴۰۹ق، ج ۱۰، ص ۱۶۸-۱۶۹؛ سبزوارى نجفى، ارشادالاذهان الى تفسيرالقرآن، ۱۴۱۹ق، ص ۱۲۴، - طيب، اطيب البيان في تفسير القرآن، ۱۳۷۸ش، ج ۴، ص ص ۴۲۱-۴۲۲؛ نحاس، اعراب القرآن( نحاس)، ۱۴۲۱ق، ج ۱،، ص ۲۷۵؛ حسينى همدانى، انوار درخشان، ۱۴۰۴ق، ج ۵، ص ۶۹؛ بيضاوى، أنوارالتنزيل و أسرارالتأويل، ۱۴۱۸ق، ج ۲، ص ۱۳۶؛ فيض كاشانى، الأصفى فى تفسيرالقرآن، ۱۴۱۸ق، ج ۱، ص ۲۸۴</ref> بنابراین مصدق بودن حضرت عیسی(ع) اینگونه بیان می‌شود، که تصدیق مخصوص آیاتی بوده که اولا تحریف نشده و دیگر اینکه زمان آن احکام به پایان نرسیده بود.<ref>طباطبايى، الميزان فى تفسير القرآن، ۱۴۱۷ق، ج ۳، ص ۱۹۸-۲۰۲؛ عاملى، الوجيز فى تفسير القرآن العزيز، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص ۲۴۱؛ شيبانى، نهج البيان عن كشف معانى‌القرآن، ۱۴۱۳ق، ج ۲، ص ۳۴-۳۵؛ دخيل، الوجيز في تفسيرالكتاب‌العزيز، ۱۴۲۲ق، ص ۷۶؛ بلاغى‌نجفى، آلاءالرحمن فى تفسيرالقرآن، ۱۴۲۰ق، ج ۱،، ص ۲۸۶-۲۸۷؛ موسوى سبزوارى، مواهب‌الرحمان في تفسيرالقرآن، ۱۴۰۹ق، ج ۵، ص ۳۰۲-۳۰۳؛ ص ۳۱۳-۳۱۵؛ سبزوارى نجفى، ارشادالاذهان الى تفسيرالقرآن، ۱۴۱۹ق، ص ۵۵؛ ص ۶۱-۶۲؛ طيب، اطيب‌البيان في تفسيرالقرآن، ۱۳۷۸ش، ج ۳، ص ۲۰۷؛ ج ۴، ص ۳۸۲؛ نحاس، اعراب‌القرآن(نحاس)، ۱۴۲۱ق، ج ۱، ص ۱۶۰؛ ابن ادريس حلى، المنتخب من تفسيرالتبيان، ۱۴۰۹ق، ج ۱، ص ۱۲۶؛ اندلسى، البحرالمحيط فى التفسير، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص ۱۶۱؛ ج ۴، ص ص ۲۸۰؛ ج ۵، ص ۲۷۰؛ ج ۹، ص ۳۸۷</ref>


درباره مصدق بودن پیامبر اسلام(ص) نیز این احتمالات وجود دارد که پیامبر مصدق بخشی است که تحریف نشده است و یا اینکه مصدق تورات اصلی است که خداوند به او آموخته است.
درباره مصدق بودن پیامبر اسلام(ص) نیز این احتمالات وجود دارد که پیامبر مصدق بخشی است که تحریف نشده است و یا اینکه مصدق تورات اصلی است که خداوند به او آموخته است.<ref>طباطبايى، الميزان فى تفسيرالقرآن، ۱۴۱۷ق، ج ۳، ص ۳۰۸؛ ج ۵، ص ۳۵۸؛ ج ۷،ص ۲۵۵؛ بلاغى نجفى، آلاءالرحمن فى تفسيرالقرآن، 1420 ق، ج ۱، ص ۲۵۳؛ ابيارى، الموسوعةالقرآنية، ۱۴۰۵ق، ج ۸، ص ۷۷؛ ج ۹، ص ۲۲۷</ref>
<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۷۴، ج۳، ص ۱۱؛طباطبایی، المیزان، ۱۳۷۴، ج۳، ص ۳۱۶</ref>


==اسامی دیگر تورات==
==اسامی دیگر تورات==
برای تورات نام‌های دیگری نیز بیان شده است. در زبان فارسی و عربی به این کتاب عهد قدیم نیز گفته می‌شود. مجموع کتاب مقدس یهودی و مسیحی را عهدین می‌نامند. یهودیان به کل کتاب مقدس تنخ می‌گویند. این نام بیان گر بخش‌های این کتاب است که به سه بخش تورات، نبیئیم و کتوبیم تقسیم می‌شود.<ref>میشل، کلام مسیحی، ترجمه حسین توفیقی، ۱۳۷۷، ص ۲۳-۲۴.</ref>  
برای تورات نام‌های دیگری نیز بیان شده است. در زبان فارسی و عربی به این کتاب عهد قدیم نیز گفته می‌شود. مجموع کتاب مقدس یهودی و مسیحی را عهدین می‌نامند. یهودیان همچنین به کل کتاب مقدس تنخ می‌گویند. این نام بیان‌گر بخش‌های این کتاب است که به سه بخش تورات، نبیئیم و کتوبیم تقسیم می‌شود.<ref>میشل، کلام مسیحی، ترجمه حسین توفیقی، ۱۳۷۷، ص ۲۳-۲۴.</ref>  


تقسیم بندی تورات به عهد قدیم و عهد جدید مخصوص اعتقادات مسیحیان است. آنان قائل به دو عهد هستند اولین عهد با حضرت ابراهیم(ع) بسته شد و در زمان حضرت موسی(ع) تحکیم و تجدید گردید، و دیگری عهد جدید که با ظهور حضرت عیسی(ع) است.<ref>سلیمانی‌اردستانی، کتاب مقدس، ۱۳۸۵، ص۱۹-۲۰</ref>
تقسیم بندی تورات به عهد قدیم و عهد جدید مخصوص اعتقادات مسیحیان است. آنان قائل به دو عهد هستند اولین عهد با حضرت‌ابراهیم(ع) بسته شد و در زمان حضرت‌موسی(ع) تحکیم و تجدید گردید، و دیگری عهد جدید که با ظهور حضرت‌عیسی(ع) است.<ref>سلیمانی‌اردستانی، کتاب مقدس، ۱۳۸۵، ص۱۹-۲۰</ref>


عهد قدیم سه چهارم از کل کتاب مقدس را در برمی‌گیرد. در این کتاب مطالب متنوعی از قبیل تاریخ، شریعت، حکمت، مناجات، شعر و پیشگویی وجود دارد. بیشتر کتاب‌ها به زبان عبری و برخی نیز به زبان کلدانی نگارش شده است. در کنیسه‌ها کتاب مقدس به صورت تومار نگهداری می‌شود.<ref>سلیمانی‌اردستانی، کتاب مقدس، ۱۳۸۵، ص ۱۹-۲۰</ref>
عهد قدیم سه چهارم از کل کتاب مقدس را در برمی‌گیرد. در این کتاب مطالب متنوعی از قبیل تاریخ، شریعت، حکمت، مناجات، شعر و پیشگویی وجود دارد. بیشتر کتاب‌ها به زبان عبری و برخی نیز به زبان کلدانی و آرامی نگارش شده است. در کنیسه‌ها کتاب مقدس به صورت تومار نگهداری می‌شود.<ref>سلیمانی‌اردستانی، کتاب مقدس، ۱۳۸۵، ص ۱۹-۲۰</ref>


====نسخه‌های تورات====
====نسخه‌های تورات====
خط ۵۰: خط ۴۸:


==منابع==
==منابع==
*ابن ادريس حلى، ابو عبدالله محمد بن احمد، المنتخب من تفسير التبيان، تحقيق سيد مهدى رجائى، قم، ناشر كتابخانه آيت الله مرعشى نجفى، چاپ اول، 1409 ق.
*ابن ادريس حلى، ابو عبدالله محمدبن‌احمد، المنتخب من تفسيرالتبيان، تحقيق سيدمهدى رجائى، قم، ناشر كتابخانه آيت الله مرعشى‌نجفى، چاپ اول، ۱۴۰۹ق.
*ابن عجيبه احمد بن محمد، البحر المديد فى تفسير القرآن المجيد، تحقیق احمد عبدالله قرشى رسلان، قاهره، ناشر دكتر حسن عباس زكى، 1419 ق.
*ابن عجيبه احمدبن‌محمد، البحرالمديد فى تفسيرالقرآن‌المجيد، تحقیق احمد عبدالله قرشى‌رسلان، قاهره، ناشر دكتر حسن عباس زكى، ۱۴۱۹ق.
*ابيارى، ابراهيم، الموسوعة القرآنية، ناشر موسسه سجل العرب، 1405 ق.
*ابيارى، ابراهيم، الموسوعةالقرآنية، ناشر موسسه سجل‌العرب، ۱۴۰۵ق.
*اندلسى، ابو حيان محمد بن يوسف، البحر المحيط فى التفسير، تحقیق صدقي محمد جميل، بیروت، دار الفكر، 1420 ق.
*اندلسى، ابوحيان محمدبن‌يوسف، البحرالمحيط فى التفسير، تحقیق صدقي محمدجميل، بیروت، دارالفكر، ۱۴۲۰ق.
*البستانی، بطرس، دائره المعارف و هو قاموس عام لکل فن و مطلب، بیروت-لبنان، دارالمعرفه، بی‌تا.
*البستانی، بطرس، دائره‌المعارف و هو قاموس عام لکل فن و مطلب، بیروت-لبنان، دارالمعرفه، بی‌تا.
*بلاغى نجفى، محمد جواد، آلاء الرحمن فى تفسير القرآن، تحقيق واحد تحقيقات اسلامى بنياد بعثت، قم، ناشر بنياد بعثت، چاپ اول، 1420 ق.
*بلاغى‌نجفى، محمدجواد، آلاءالرحمن فى تفسيرالقرآن، تحقيق واحد تحقيقات اسلامى بنياد بعثت، قم، ناشر بنياد بعثت، چاپ اول، ۱۴۲۰ق.
*بيضاوى، عبدالله بن عمر، أنوار التنزيل و أسرار التأويل، تحقيق محمد عبد الرحمن المرعشلى، بيروت، دار احياء التراث العربى، چاپ اول، 1418 ق.
*بيضاوى، عبدالله بن‌عمر، أنوارالتنزيل و أسرارالتأويل، تحقيق محمد عبد‌الرحمن المرعشلى، بيروت، داراحياءالتراث‌العربى، چاپ اول، ۱۴۱۸ق.
*جصاص، احمد بن على، احكام القرآن( جصاص)، تحقيق محمد صادق قمحاوى، بيروت، ناشر دار احياء التراث العربى، 1405 ق.
*جصاص، احمدبن‌على، احكام‌القرآن(جصاص)، تحقيق محمد صادق قمحاوى، بيروت، ناشر داراحياءالتراث‌العربى، ۱۴۰۵ق.
*حسينى همدانى، سيد محمد حسين، انوار درخشان، تحقيق محمد باقر بهبودى، تهران، ناشر كتابفروشى لطفى، چاپ اول، 1404 ق.
*حسينى‌همدانى، سيدمحمدحسين، انوار درخشان، تحقيق محمد باقر بهبودى، تهران، ناشر كتابفروشى لطفى، چاپ اول، ۱۴۰۴ق.
*دایره المعارف اسلامیه، بیروت-لبنان، دارالمعرفه، بی‌تا.
*دایره‌المعارف اسلامیه، بیروت-لبنان، دارالمعرفه، بی‌تا.
*دایره المعارف تشیع، تهران، نشر شهید سعید محبی، چاپ دوم، ۱۳۸۰ش.
*دایره‌المعارف تشیع، تهران، نشر شهید سعید محبی، چاپ دوم، ۱۳۸۰ش.
*دخيل، على بن محمد على، الوجيز في تفسير الكتاب العزيز، بيروت، ناشر دار التعارف للمطبوعات، چاپ دوم، 1422 ق.
*دخيل، على‌بن‌محمدعلى، الوجيز في تفسيرالكتاب‌العزيز، بيروت، ناشر دارالتعارف للمطبوعات، چاپ دوم، ۱۴۲۲ق.
*زجاج، ابراهيم بن سرى بن سهل، اعراب القرآن( زجاج)، تحقيق ابراهيم ابيارى، قاهره / بيروت، دارالكتاب المصرى و دارالكتب اللبنانى، چاپ چهارم، 1420 ق.
*زجاج، ابراهيم‌بن‌سرى‌بن‌سهل، اعراب‌القرآن(زجاج)، تحقيق ابراهيم ابيارى، قاهره-بيروت، دارالكتاب‌المصرى و دارالكتب‌اللبنانى، چاپ چهارم، ۱۴۲۰ق.
*سبزوارى نجفى، محمد بن حبيب الله،، ارشاد الاذهان الى تفسير القرآن، بيروت، ناشر دار التعارف للمطبوعات، چاپ اول، 1419 ق.
*سبزوارى نجفى، محمد‌بن حبيب‌الله،، ارشاد‌الاذهان الى تفسير‌القرآن، بيروت، ناشر دار‌التعارف‌للمطبوعات، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.
*سلیمانی اردستانی، عبدالرحیم، کتاب مقدس، قم، چاپ دوم، ۱۳۸۵ش.
*سلیمانی‌اردستانی، عبدالرحیم، کتاب مقدس، قم، چاپ دوم، ۱۳۸۵ش.
*شيبانى، محمد بن حسن، نهج البيان عن كشف معانى القرآن، تحقيق حسين درگاهى، تهران، ناشر بنياد دايرة المعارف اسلامى، 1413 ق.
*شاذلي، سيدبن‌قطب‌بن‌ابراهيم، فى ظلال‌القرآن، بيروت-قاهره، دارالشروق، چاپ هفدهم، ۱۴۱۲ق.
*طباطبايى، سيد محمد حسين، الميزان فى تفسير القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ى مدرسين حوزه علميه قم، چاپ پنجم، 1417 ق.
*شيبانى، محمدبن‌حسن، نهج‌البيان عن كشف معانى القرآن، تحقيق حسين درگاهى، تهران، ناشر بنياد دايرة‌المعارف‌اسلامى، ۱۴۱۳ق.
*طيب، سيد عبد الحسين، اطيب البيان في تفسير القرآن، تهران، انتشارات اسلام، چاپ دوم، 1378 ش.
*طباطبايى، سيدمحمدحسين، الميزان فى تفسيرالقرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامى جامعه‌‏ى مدرسين حوزه علميه قم، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق.
*عاملى، على بن حسين، الوجيز فى تفسير القرآن العزيز، تحقيق شيخ مالك محمودى، قم، ناشر دار القرآن الكريم، چاپ اول، 1413 ق.
*طيب، سيدعبدالحسين، اطيب‌البيان في تفسيرالقرآن، تهران، انتشارات اسلام، چاپ دوم، ۱۳۷۸ش.
*فيض كاشانى، ملا محسن، الأصفى فى تفسيرالقرآن، تحقيق محمدحسين درايتى و محمدرضا نعمتى، قم، مركز انتشارات دفتر تبليغات اسلامى، چاپ اول، 1418 ق.
*عاملى، على‌بن‌حسين، الوجيز فى تفسيرالقرآن‌العزيز، تحقيق شيخ مالك محمودى، قم، ناشر دارالقرآن‌الكريم، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.
*مكارم شيرازى، ناصر، الأمثل فى تفسير كتاب الله المنزل، قم، ناشر مدرسه امام على بن ابى طالب، چاپ اول، 1421 ق.
*فيض كاشانى، ملامحسن، الأصفى فى تفسيرالقرآن، تحقيق محمدحسين درايتى و محمدرضا نعمتى، قم، مركز انتشارات دفتر تبليغات اسلامى، چاپ اول، ۱۴۱۸ق.
*موسوى سبزوارى، سيد عبد الاعلى، مواهب الرحمان في تفسير القرآن، بيروت، ناشر موسسه اهل بيت( ع)، نوبت چاپ دوم، 1409 ق.
*مكارم‌شيرازى، ناصر، الأمثل فى تفسير كتاب‌الله‌المنزل، قم، ناشر مدرسه امام على‌بن‌ابى‌طالب، چاپ اول، ۱۴۲۱ق.
*ملاحويش آل‌غازى، عبدالقادر، بيان‌المعانى، دمشق، مطبعةالترقى، چاپ اول، ۱۳۸۲ق.
*موسوى‌سبزوارى، سيدعبدالاعلى، مواهب‌الرحمان في تفسير‌القرآن، بيروت، ناشر موسسه اهل‌بيت(ع)، نوبت چاپ دوم، ۱۴۰۹ق.
*میشل، توماس، کلام مسیحی، ترجمه حسین توفیقی، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، ۱۳۷۷ش.
*میشل، توماس، کلام مسیحی، ترجمه حسین توفیقی، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، ۱۳۷۷ش.
*نحاس، ابوجعفر احمد بن محمد، اعراب القرآن( نحاس)، بيروت، دار الكتب العلمية منشورات محمدعلى بيضون، چاپ اول، 1421 ق.
*نحاس، ابوجعفر احمدبن‌محمد، اعراب‌القرآن(نحاس)، بيروت، دارالكتب‌العلمية منشورات محمدعلى بيضون، چاپ اول، ۱۴۲۱ق.
{{پیامبران در قرآن}}
{{پیامبران در قرآن}}


کاربر ناشناس