۱۷٬۰۴۰
ویرایش
دسته عزاداری (آیین): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
| پانویس جعبه = | | پانویس جعبه = | ||
}} | }} | ||
'''دسته عزاداری'''، آیینی که در آن جمعی از [[عزاداری امام حسین|عزاداران]] به صورت گروهی در کوچه‌ها و خیابان‌ها به [[سوگواری]] برای ائمه به‌خصوص [[امام حسین(ع)]] می‌پردازند. دسته‌های عزاداری همراه با [[نوحه‌خوانی]]، [[زنجیرزنی]] و [[سینه‌زنی]] برگزار می‌شود. | '''دسته عزاداری'''، آیینی که در آن جمعی از [[عزاداری امام حسین|عزاداران]] به صورت گروهی در کوچه‌ها و خیابان‌ها به [[سوگواری]] برای ائمه به‌خصوص [[امام حسین(ع)]] می‌پردازند. دسته‌های عزاداری همراه با [[نوحه‌خوانی]]، [[زنجیرزنی]] و [[سینه‌زنی]] برگزار می‌شود. دسته‌های سینه‌زنی در کشورهای مختلف شیعه‌نشین از جمله [[ایران]]، [[عراق]] و [[لبنان]] برپا می‌شود و برخی از غیرشیعیان نیز در آن حضور می‌یابند. دسته‌های [[عزاداری]] در نقاط مختلف با سنت‌ها و آیین‌های مختلفی همراه است. | ||
==معرفی و تاریخچه== | ==معرفی و تاریخچه== | ||
دسته عزاداری، آیینی است که گروه‌هایی از مردم با تشریفات خاصی در خیابان‌ها و کوچه‌ها برای اقامه | دسته عزاداری، آیینی است که گروه‌هایی از مردم با تشریفات خاصی در خیابان‌ها و کوچه‌ها برای اقامه [[عزاداری امام حسین]] و [[ائمه]] دیگر حرکت می‌کنند و با هم اشعاری می‌خوانند.<ref>محدثی، فرهنگ عاشورا، ۱۴۱۷ ق، ص۱۷۴</ref> | ||
[[پرونده:عزاداری مردم تهران در روز عاشورا.jpg|بندانگشتی|دسته [[عزاداری]] مردم [[تهران]] در [[روز عاشورا]] در زمان [[قاجار]]]] | [[پرونده:عزاداری مردم تهران در روز عاشورا.jpg|بندانگشتی|دسته [[عزاداری]] مردم [[تهران]] در [[روز عاشورا]] در زمان [[قاجار]]]] | ||
منابع تاریخی درباره عزاداری گروهی در کوچه‌ها | منابع تاریخی درباره عزاداری گروهی در کوچه‌ها در سه قرن نخست اسلام، اطلاعاتی ذکر نکرده‌اند. برخی احتمال داده‌اند این سکوت منابع، به‌دلیل [[تقیه]] شیعیان و مخالفت حاکمان با برگزاری مراسم و آیین‌های مذهبی آنان بوده باشد.{{مدرک}} آغاز عزاداری گروهی به‌صورت راهپیمایی در کوچه‌ها، از زمان [[آل بویه]] گزارش شده است. در [[روز عاشورا|دهم محرم]] سال [[سال ۳۵۲ هجری قمری|۳۵۲]] قمری و در زمان حکومت [[معزالدوله]] دیلمی، شیعیان [[بغداد]] دکان‌ها و اماکن کسب را تعطیل کردند و لباس‌های سیاه مخصوص عزا پوشیدند. سپس در داخل شهر گشتند و بر سر و روی و سینه خود زدند و برای [[امام حسین (ع)]] [[عزاداری]] کردند.<ref>ابن کثیر، البدایه و النهایه، ۱۹۸۸م، ج۱۱، ص۲۷۰؛ ابن اثیر، الکامل، ۱۹۶۵م، ج۸، ص۵۴۹</ref> پس از آن، عزاداریِ گروهی در کوچه‌ها در زمان [[آل بویه]] رواج یافت و برگزاری عزاداری و همچنین برخی شعائر دیگر، درگیری‌هایی بین شیعیان و برخی از [[اهل سنت]] (به خصوص [[حنابله]]) پدید آورد.<ref>برای بررسی بیشتر ر.ک به: بارانی، «هم‌گرایی و واگرایی در اندیشه سیاسی امامیه و حنابله در بغداد دوره آل بویه»، ۱۳۸۸ش، ص۲۲۰-۲۲۵</ref> | ||
پس از رسمی‌شدن [[تشیع]] در [[ایران]] توسط [[صفویان]]، برگزاری مراسم عزاداری به‌صورت دسته‌های عزا رواج بیشتری یافت. پیتر دلاواله، سفرنامه‌نویس ایتالیایی، درباره مراسم عزاداری در محرم سال [[سال ۱۰۲۶ هجری قمری|۱۰۲۶]] قمری در شهر [[اصفهان]]، نوشته است که «از تمام اطراف و محلات اصفهان، دسته‌های بزرگی به راه افتادند. بر روی اسبان آنان سلاح‌های مختلف و عمامه‌های متعدد قرار دارد و به‌علاوه چندین شتر نیز همراه دسته‌ها هستند که بر روی آن‌ها جعبه‌هایی حمل می‌شود که درون هر یک سه چهار بچه به علامت بچه‌های اسیر [[امام حسین علیه‌السلام|حسین شهید(ع)]] قرار دارند.»<ref>دلاواله، سفرنامه پیتر دلاواله، ترجمه شجاع‌الدین شفا، ص۱۲۳</ref> | پس از رسمی‌شدن [[تشیع]] در [[ایران]] توسط [[صفویان]]، برگزاری مراسم عزاداری به‌صورت دسته‌های عزا رواج بیشتری یافت. پیتر دلاواله، سفرنامه‌نویس ایتالیایی، درباره مراسم عزاداری در محرم سال [[سال ۱۰۲۶ هجری قمری|۱۰۲۶]] قمری در شهر [[اصفهان]]، نوشته است که «از تمام اطراف و محلات اصفهان، دسته‌های بزرگی به راه افتادند. بر روی اسبان آنان سلاح‌های مختلف و عمامه‌های متعدد قرار دارد و به‌علاوه چندین شتر نیز همراه دسته‌ها هستند که بر روی آن‌ها جعبه‌هایی حمل می‌شود که درون هر یک سه چهار بچه به علامت بچه‌های اسیر [[امام حسین علیه‌السلام|حسین شهید(ع)]] قرار دارند.»<ref>دلاواله، سفرنامه پیتر دلاواله، ترجمه شجاع‌الدین شفا، ص۱۲۳</ref> | ||
در عصر [[قاجار]]، دسته‌های عزاداری همانند دیگر مراسم عزاداری رونق بسیاری داشت. در عصر حکومت [[ناصرالدین شاه قاجار]]، دسته‌های روز با نقاره، علم، بیرق، کتل و دسته‌های شب با طبق‌های چراغ زنبوری، حجله و مشعل به‌راه می‌افتادند و با خواندن نوحه به سینه‌زنی می‌پرداختند.<ref> | در عصر [[قاجار]]، دسته‌های عزاداری همانند دیگر مراسم عزاداری رونق بسیاری داشت. در عصر حکومت [[ناصرالدین شاه قاجار]]، دسته‌های روز با نقاره، علم، بیرق، کتل و دسته‌های شب با طبق‌های چراغ زنبوری، حجله و مشعل به‌راه می‌افتادند و با خواندن نوحه به سینه‌زنی می‌پرداختند.<ref>نگاه کنید به: حقیقی، «جستاری در تعزیه و تعزیه‌نویسی در ایران»، ۱۳۸۶ش، ص۷</ref> | ||
در عصر [[پهلوی]] و در زمان [[رضاخان پهلوی|رضاخان]]، از عزاداری‌های عمومی ممانعت شد.<ref>محدثی، فرهنگ عاشورا، ۱۴۱۷ق، ص۴۳۴</ref> | در عصر [[پهلوی]] و در زمان [[رضاخان پهلوی|رضاخان]]، از عزاداری‌های عمومی ممانعت شد.<ref>محدثی، فرهنگ عاشورا، ۱۴۱۷ق، ص۴۳۴</ref> | ||
==دسته‌های عزاداری در ایران== | ==دسته‌های عزاداری در ایران== | ||
در | در ایران و همزمان با ایام محرم، دسته‌های عزاداری در کوچه‌ها، خیابان‌ها و همچنین بازارهای شهرها و روستاهای ایران برگزار می‌شود. [[نوحه‌خوانی]]، [[سینه‌زنی]]، [[زنجیرزنی]]، گرداندن پرچم، اطعام و نذری دادن، از جمله شاخصه‌های دسته‌های عزاداری در ایران است. در کنار آن و در برخی مناطق، مراسم خاصی نیز مانند [[سنج و دمام]]، [[طوق‌بندان]] (علم‌بندان)، [[علم‌گردانی]]، [[نخل‌بندی]]، [[نخل‌گردانی]]، [[مشعل‌گردانی]]، [[سنگ‌زنی]]، راه‌اندازی کاروان‌های سبزپوش و سرخ‌پوش، حرکت شتران با کجاوه به عنوان نمادی از کاروان کربلا و [[اسیران کربلا|اسرا]]، [[کرنا زنی]]، [[بهرشهید]] و [[آیین پرسه]] در دسته‌ها برپا می‌شود.<ref>[http://www.haz.ir/?page_id=837 نگاهی به آیین‌های عزاداری ماه محرم در ایران]</ref> | ||
در ایران راه‌اندازی دسته‌ها مختص شیعیان نیست و [[اهل سنت]]، به خصوص ساکنان سنی‌مذهب | در ایران راه‌اندازی دسته‌ها مختص شیعیان نیست و [[اهل سنت]]، به خصوص ساکنان سنی‌مذهب سیستان و بلوچستان، برای خود دسته‌های عزاداری دارند و برای امام حسین(ع) عزاداری می‌کنند. در برخی استان‌های ایران مانند [[استان تهران|تهران]] و [[استان آذربایجان غربی|آذربایجان غربی]]، اقلیت‌های دینی از جمله [[مسیحیان]] نیز در کنار دسته‌ها حضور می‌یابند.<ref>[http://www.haz.ir/?page_id=837 نگاهی به آیین‌های عزاداری ماه محرم در ایران]</ref> | ||
==دسته‌های عزاداری در کشورهای مختلف== | ==دسته‌های عزاداری در کشورهای مختلف== | ||
| خط ۷۷: | خط ۷۷: | ||
| عکس = <!--نمی‌خواهد، ندارد، دارد-->دارد | | عکس = <!--نمی‌خواهد، ندارد، دارد-->دارد | ||
| ناوبری = <!--نمی‌خواهد، ندارد، دارد-->دارد | | ناوبری = <!--نمی‌خواهد، ندارد، دارد-->دارد | ||
| رعایت شیوه‌نامه ارجاع = <!--ندارد، دارد--> | | رعایت شیوه‌نامه ارجاع = <!--ندارد، دارد-->ندارد | ||
| کپی‌کاری = <!--از منبع مردود، از منبع خوب، ندارد-->ندارد | | کپی‌کاری = <!--از منبع مردود، از منبع خوب، ندارد-->ندارد | ||
| استناد به منابع مناسب = <!--ندارد، ناقص، کامل--> | | استناد به منابع مناسب = <!--ندارد، ناقص، کامل-->ناقص | ||
| جانبداری = <!--دارد، ندارد-->ندارد | | جانبداری = <!--دارد، ندارد-->ندارد | ||
| شناسه = <!--ناقص، کامل-->کامل | | شناسه = <!--ناقص، کامل-->کامل | ||
| خط ۹۵: | خط ۹۵: | ||
[[رده:دسته عزاداری]] | [[رده:دسته عزاداری]] | ||
[[رده:آئین‌های محرم]] | [[رده:آئین‌های محرم]] | ||