عول: تفاوت میان نسخه‌ها

واژه عول به معنای جَور است چرا که در صورت سرشکن کردن ارث، به وارثان ظلم می‌شود. <ref group="یادداشت">عول به معنای جور: «ذٰلک أدنیٰ ألا تعولوا» سوره نساء آیه ۳</ref> همچنین ممکن است عول به معنای بالارفتن باشد چرا که مجموعه سهام وارثان از اصل ارث بالاتر می‌شود.<ref> مسعودی، شرح کتاب ارث، ۱۳۷۸، ص۳۵</ref>

طبق راه حلی که [[خلیفه دوم]] عمر ارائه داده است،<ref>شیخ طوسی، الخلاف، ج۴، ص۷۵</ref> اهل سنت مجموعه سهام را ملاک قرار می‌دهند و میراث را به همان نسبت تقسیم می‌کنند یعنی در جایی که مجموع اولیه ارث، هفت ششم می‌شود، میراث را به هفت بخش تقسیم می‌کنند و بدین ترتیب، همه وارثان، ارث ناقص دریافت می‌کنند.<ref>مسعودی، شرح کتاب ارث، ۱۳۷۸، ص۳۶</ref>

طبق آموزه‌های [[اهل بیت]]، عول باطل است.<ref>شیخ طوسی، الخلاف، ج۴، ص۷۳</ref> [[امیرالمؤمنین]] درباره راه حل عول فرمود: خدایی که شماره ریگ‌های بیابان را می‌داند، سهام ارث را بیش از کل آن نمی‌داند.<ref>حرّ عاملی، وسائل الشیعة، آل البیت، ج۲۶، ص۷۴، باب ششم از موجبات ارث؛ حدیث نهم

</ref> همچنین از [[ابن عباس]] نقل شده که وقتی شخصی مُرد و ورثه او شوهر و دوخواهرش بودند به [[عمر]] مراجعه کردند و او گفت که بخدا قسم نمی‌دانم خدا کدام یک از شما را بر دیگری مقدم کرده است.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ج۳۹، ص۱۰۷</ref> در نتیجه نقصان ارث را به همه وراث وارد کرد. ابن عباس ادامه می‌دهد که اگر می‌دانستند خدا کدام طایفه را بر کدام طایفه مقدم کرده است دچار عول ‌نمی‌شدند.<ref> نجفی، جواهر الکلام، ج۳۹، ص۱۰۷.</ref> وی گفته است کسانی که ارث حداکثری و حداقلی دارند بر دیگران مقدم هستند و دیگران مابقی ارث را دریافت می‌کنند.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ج۳۹، ص۱۰۷.</ref> مثلا سهم ارث زن از شوهر، یک‌چهارم است اما اگر شوهر، فرزندی داشته باشد سهم زن به یک‌هشتم کاهش می‌یابد. در نتیجه در مواردی که سهام بیش از اصل می‌شود نقص به زن وارد نمی‌شود چون حداکثر و حداقل ارث او معین شده است به خلاف ارث دختر که حداقلی ندارد.

* حرّ عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، قم، مؤسسة آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث، بی‌تا.