confirmed، templateeditor
۱۱٬۵۴۹
ویرایش
جز (ویکی سازی) |
جز (ویکی سازی) |
||
خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
| پایتخت = دوشنبه | | پایتخت = دوشنبه | ||
| شهرهای مهم =خجند | | شهرهای مهم =خجند | ||
| ادیان(درصد) = اسلام (۷۷ درصد) | | ادیان(درصد) = [[اسلام]] (۷۷ درصد) | ||
| زبان رسمی = تاجیکی | | زبان رسمی = تاجیکی | ||
| سایت = | | سایت = | ||
| پیشینه اسلام = انتهای قرن اول | | پیشینه اسلام = انتهای [[قرن اول]] | ||
| جمعیت مسلمانان = | | جمعیت مسلمانان = | ||
| جمعیت = | | جمعیت = | ||
خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
==مردم و فرهنگ== | ==مردم و فرهنگ== | ||
جمعیت تاجیکستان در ۱۳۹۸ش/۲۰۱۹م حدود ۹،۳۰۰،۰۰۰ نفر است.<ref>[https://parstoday.com/tajiki/news/tajikistan-i44312 «سر شماری جمعیت تاجیکستان در سال 2020»، سایت parstoday]</ref> بیشتر مردم تاجیکستان(بیش از ۸۰٪ در آمار ۲۰۱۰م) از قوم تاجیک بوده و ازبکها با حدود ۱۲٪ جمعیت، بزرگترین اقلیت قومی هستند. روس و قرقیز و تاتار از اقوام با جمعیت اندک مقیم تاجیکستان هستند.<ref>مدخل «تاجیکستان»، دانشنامه (آنلاین) بریتانیکا.</ref> | جمعیت تاجیکستان در [[۱۳۹۸ش]]/۲۰۱۹م حدود ۹،۳۰۰،۰۰۰ نفر است.<ref>[https://parstoday.com/tajiki/news/tajikistan-i44312 «سر شماری جمعیت تاجیکستان در سال 2020»، سایت parstoday]</ref> بیشتر مردم تاجیکستان(بیش از ۸۰٪ در آمار ۲۰۱۰م) از قوم تاجیک بوده و ازبکها با حدود ۱۲٪ جمعیت، بزرگترین اقلیت قومی هستند. روس و قرقیز و تاتار از اقوام با جمعیت اندک مقیم تاجیکستان هستند.<ref>مدخل «تاجیکستان»، دانشنامه (آنلاین) بریتانیکا.</ref> | ||
زبان ملی، فارسی تاجیکی است. بیشتر تاجیکها به لهجههای گوناگون سخن میگویند. یغنابی (سُغدی) و پامیری دو گویش مشهور هستند. <ref>مدخل «تاجیکستان»، دانشنامه (آنلاین) بریتانیکا.</ref> در ارتباطات تجاری و اداری، زبان روسی نیز استفاده میشود. همچنین ازبکی در قسمتهایی از مناطق مرزی شمال و جنوب تاجیکستان رواج دارد.<ref>مدخل «تاجیکستان»، دانشنامه (آنلاین) بریتانیکا.</ref> | زبان ملی، فارسی تاجیکی است. بیشتر تاجیکها به لهجههای گوناگون سخن میگویند. یغنابی (سُغدی) و پامیری دو گویش مشهور هستند. <ref>مدخل «تاجیکستان»، دانشنامه (آنلاین) بریتانیکا.</ref> در ارتباطات تجاری و اداری، زبان روسی نیز استفاده میشود. همچنین ازبکی در قسمتهایی از مناطق مرزی شمال و جنوب تاجیکستان رواج دارد.<ref>مدخل «تاجیکستان»، دانشنامه (آنلاین) بریتانیکا.</ref> | ||
رسم الخط مردم تاجیک تا سال ۱۳۰۹ش/۱۹۳۰م عربی بود و در این سال خط لاتین جانشین رسمالخط عربی شد. خط سیریلیک (روسی) ده سال بعد در ۱۳۱۹ش/۱۳۴۰م به خط رسمی تاجیکستان تبدیل شد.<ref>[http://www.ahlulbaytportal.com/fa.php/page,3262A43205.html نگاهی به موقعیت مسلمانان تاجیکستان]</ref> | رسم الخط مردم تاجیک تا [[سال ۱۳۰۹ش]]/۱۹۳۰م عربی بود و در این سال خط لاتین جانشین رسمالخط عربی شد. خط سیریلیک (روسی) ده سال بعد در [[۱۳۱۹ش]]/۱۳۴۰م به خط رسمی تاجیکستان تبدیل شد.<ref>[http://www.ahlulbaytportal.com/fa.php/page,3262A43205.html نگاهی به موقعیت مسلمانان تاجیکستان]</ref> | ||
==ادیان و مذاهب== | ==ادیان و مذاهب== | ||
در قانون اساسی تاجیکستان، نظام سیاسی این کشور، جمهوری یکپارچه، غیردینی، دمکراتیک و مبتنی بر قانون معرفی شده است. در ماده هشتم قانون اساسی تصریح شده که هیچ باوری حتی باورهای دینی، جنبه دولتی ندارد و تشکیلات دینی بایستی جدا از دولت فعالیت کنند.<ref>افشار، جغرافیای تاریخی تاجیکستان، | در قانون اساسی تاجیکستان، نظام سیاسی این کشور، جمهوری یکپارچه، غیردینی، دمکراتیک و مبتنی بر قانون معرفی شده است. در ماده هشتم قانون اساسی تصریح شده که هیچ باوری حتی باورهای دینی، جنبه دولتی ندارد و تشکیلات دینی بایستی جدا از دولت فعالیت کنند.<ref>افشار، جغرافیای تاریخی تاجیکستان، [[۱۳۸۳ش]]، ص ۱۱۳ ـ ۱۱۲ </ref> مذهب اکثر مردم تاجیکستان [[اهل سنت و جماعت|سنی]] و از شاخه [[حنفیان|حنفی]] است. گروه کوچکی از [[اسماعیلیه|شیعیان اسماعیلی]] در کوههای پامیر در منطقه بدخشان زندگی میکنند. جمعیت اندک مسیحی در تاجیکستان، روس هستند.<ref>[http://www.ahlulbaytportal.com/fa.php/page,3262A53149.html ره آورد سفر به تاجیکستان]</ref> | ||
==ساختار سیاسی و اقتصادی== | ==ساختار سیاسی و اقتصادی== | ||
در قانون اساسی اکنون تاجیکستان، نظام رسمی حکومت به سه قوه مجریه، مقننه و قضاییه تقسیم شده است. رییس جمهور، رییس دولت و دارای اختیارات اجرایی است. از ۱۳۷۱ش تا اکنون ۱۳۹۸ش (۲۷سال)، امامعلی رحمان رییس جمهور تاجیکستان است.<ref>[http://www.cisroad.com/post/detail/Fa/2-6-16-3-1-8/%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86.aspx «ساختار سیاسی تاجیکستان»، سایت اطلاع رسانی کشورهای مستقل همسود (مشترک المنافع)]</ref> نخستوزیر، رییس کابینه است که از سوی رییس جمهور انتخاب میشود. قوه مقننه یا مجلس عالی تاجیکستان، شامل دو مجلس نمایندگان و مجلس ملی است.<ref>[http://www.cisroad.com/post/detail/Fa/2-6-16-3-1-8/%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86.aspx «ساختار سیاسی تاجیکستان»، سایت اطلاع رسانی کشورهای مستقل همسود (مشترک المنافع)]</ref> قوه قضاییه از دادگاه قانون اساسی، دادگاه عالی اقتصادی، دادگاه ایالت بدخشان، دادگاه ایالت دوشنبه و دادگاه سایر شهرها و نواحی تشکیل شده است.<ref>[http://www.cisroad.com/post/detail/Fa/2-6-16-3-1-8/%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86.aspx «ساختار سیاسی تاجیکستان»، سایت اطلاع رسانی کشورهای مستقل همسود (مشترک المنافع)]</ref> | در قانون اساسی اکنون تاجیکستان، نظام رسمی حکومت به سه قوه مجریه، مقننه و قضاییه تقسیم شده است. رییس جمهور، رییس دولت و دارای اختیارات اجرایی است. از [[۱۳۷۱ش]] تا اکنون [[۱۳۹۸ش]] (۲۷سال)، امامعلی رحمان رییس جمهور تاجیکستان است.<ref>[http://www.cisroad.com/post/detail/Fa/2-6-16-3-1-8/%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86.aspx «ساختار سیاسی تاجیکستان»، سایت اطلاع رسانی کشورهای مستقل همسود (مشترک المنافع)]</ref> نخستوزیر، رییس کابینه است که از سوی رییس جمهور انتخاب میشود. قوه مقننه یا مجلس عالی تاجیکستان، شامل دو مجلس نمایندگان و مجلس ملی است.<ref>[http://www.cisroad.com/post/detail/Fa/2-6-16-3-1-8/%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86.aspx «ساختار سیاسی تاجیکستان»، سایت اطلاع رسانی کشورهای مستقل همسود (مشترک المنافع)]</ref> قوه قضاییه از دادگاه قانون اساسی، دادگاه عالی اقتصادی، دادگاه ایالت بدخشان، دادگاه ایالت دوشنبه و دادگاه سایر شهرها و نواحی تشکیل شده است.<ref>[http://www.cisroad.com/post/detail/Fa/2-6-16-3-1-8/%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86.aspx «ساختار سیاسی تاجیکستان»، سایت اطلاع رسانی کشورهای مستقل همسود (مشترک المنافع)]</ref> | ||
تولید ناخالص داخلی و درآمد متوسط تاجیکستان در میان کشورهای آسیای مرکزی کمترین است. کوهستانی بودن آن سبب شده تنها هفت درصد از خاک آن قابل استفاده باشد. پنبه مهمترین محصول کشاورزی آن است.<ref>[https://www.hamshahrionline.ir/news/37419 «آشنایی با کشور تاجیکستان»، همشهری آنلاین]</ref> اقتصاد تاجیکستان به کشاورزی و خدمات بستگی دارد که در هر یک، بخش بزرگی از نیروی کار این کشور اشتغال دارند.<ref>مدخل «تاجیکستان»، دانشنامه (آنلاین) بریتانیکا.</ref> اقتصاد تاجیکستان در زمان شوروی سابق، وابسته به کمکهای مسکو و دستمزد کارگران این کشور در روسیه و همسایگان غربی آن بوده است.<ref>[http://www.ahlulbaytportal.com/fa.php/page,3262A43205.html نگاهی به موقعیت مسلمانان تاجیکستان]</ref> | تولید ناخالص داخلی و درآمد متوسط تاجیکستان در میان کشورهای آسیای مرکزی کمترین است. کوهستانی بودن آن سبب شده تنها هفت درصد از خاک آن قابل استفاده باشد. پنبه مهمترین محصول کشاورزی آن است.<ref>[https://www.hamshahrionline.ir/news/37419 «آشنایی با کشور تاجیکستان»، همشهری آنلاین]</ref> اقتصاد تاجیکستان به کشاورزی و خدمات بستگی دارد که در هر یک، بخش بزرگی از نیروی کار این کشور اشتغال دارند.<ref>مدخل «تاجیکستان»، دانشنامه (آنلاین) بریتانیکا.</ref> اقتصاد تاجیکستان در زمان شوروی سابق، وابسته به کمکهای مسکو و دستمزد کارگران این کشور در روسیه و همسایگان غربی آن بوده است.<ref>[http://www.ahlulbaytportal.com/fa.php/page,3262A43205.html نگاهی به موقعیت مسلمانان تاجیکستان]</ref> | ||
خط ۷۸: | خط ۷۸: | ||
'''پس از الحاق به شوروی سوسیالیستی'''{{سخ}} | '''پس از الحاق به شوروی سوسیالیستی'''{{سخ}} | ||
در دوره شوروی مبارزه با مذهب منجر به تعطیلی بیشتر [[مسجد|مساجد]] و مدارس دینی گردید. از ۱۳۰۶ش / ۱۹۲۷م. تغییر تدریجی خط از فارسی به الفبای لاتینی آغاز شد تا اینکه در ۱۳۰۸ش / ۱۹۲۹ خط لاتینی رسمیت یافت و در ۱۳۱۹ ش /۱۹۴۰ الفبای سیریلی جای آن را گرفت.<ref>احمد رشید، ص ۱۷۰ـ۱۷۱؛گاه شمار سیاسی آسیای مرکزی، جنوبی و شرقی، ص ۲۸۶ـ۲۸۷</ref> از دهه ۱۳۵۰ ش /۱۹۷۰ به تدریج باورهای اسلامی در میان مردم تاجیکستان رشد یافت.<ref>گاه شمار سیاسی آسیای مرکزی، جنوبی و شرقی، ص ۲۸۷</ref> | در دوره شوروی مبارزه با مذهب منجر به تعطیلی بیشتر [[مسجد|مساجد]] و مدارس دینی گردید. از [[۱۳۰۶ش]] / ۱۹۲۷م. تغییر تدریجی خط از فارسی به الفبای لاتینی آغاز شد تا اینکه در [[۱۳۰۸ش]] / ۱۹۲۹ خط لاتینی رسمیت یافت و در ۱۳۱۹ ش /۱۹۴۰ الفبای سیریلی جای آن را گرفت.<ref>احمد رشید، ص ۱۷۰ـ۱۷۱؛گاه شمار سیاسی آسیای مرکزی، جنوبی و شرقی، ص ۲۸۶ـ۲۸۷</ref> از دهه ۱۳۵۰ ش /۱۹۷۰ به تدریج باورهای اسلامی در میان مردم تاجیکستان رشد یافت.<ref>گاه شمار سیاسی آسیای مرکزی، جنوبی و شرقی، ص ۲۸۷</ref> | ||
در دسامبر ۱۹۹۱م سه کشور [[روسیه]]، [[بلاروس]] و [[اوکراین]] در شهر مینسک گرد هم آمدند و فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و تشکیل اتحادیه کشورهای مستقل مشترک المنافع را اعلام کردند. تاجیکستان که مانند سایر جمهوریهای آسیای مرکزی آمادگی برای استقلال کامل نداشت، بلافاصله به اتحادیه جدید کشورهای مستقل مشترک المنافع پیوست.<ref>منتظمی، تاجیکستان، ص ۵۶</ref> | در دسامبر ۱۹۹۱م سه کشور [[روسیه]]، [[بلاروس]] و [[اوکراین]] در شهر مینسک گرد هم آمدند و فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و تشکیل اتحادیه کشورهای مستقل مشترک المنافع را اعلام کردند. تاجیکستان که مانند سایر جمهوریهای آسیای مرکزی آمادگی برای استقلال کامل نداشت، بلافاصله به اتحادیه جدید کشورهای مستقل مشترک المنافع پیوست.<ref>منتظمی، تاجیکستان، ص ۵۶</ref> |