پرش به محتوا

نماز آیات: تفاوت میان نسخه‌ها

۵۳۰ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۴ مهٔ ۲۰۲۰
جز
تمیزکاری
جز (تمیزکاری)
جز (تمیزکاری)
خط ۸: خط ۸:


==پیشینه==
==پیشینه==
پیشینه واجب شدن نماز آیات به سال دهم هجری قمری برمی‌گردد. هنگامی که [[ابراهیم پسر رسول خدا|ابراهیم فرزند رسول خدا(ص)]] از دنیا رفت خورشیدگرفتگی رخ داد گروهی از مردم خورشیدگرفتگی را با مرگ ابراهیم مرتبط دانستند. رسول خدا (ص) مردم را از این اعتقاد باز داشت و دستور داد که نماز آیات بخوانند و خود با مسلمانان نماز آیات خواند.<ref>حرعاملی، وسائل الشیعة، ۱۴۱۶ق، ج۷، ص۴۸۵.</ref>
واجب شدن نماز آیات به سال دهم قمری برمی‌گردد. به گزارش منابع تاریخی هنگامی که [[ابراهیم پسر رسول خدا|ابراهیم فرزند رسول خدا(ص)]] در [[سال ۱۰ هجری قمری|سال ۱۰ قمری]] از دنیا رفت خورشیدگرفتگی رخ داد گروهی از مردم خورشیدگرفتگی را با مرگ ابراهیم مرتبط دانستند اما رسول خدا(ص) این دو را از نشانه‌های الهی دانست که به امر او رخ می‌دهد نه با مرگ یا حیات کسی.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۵۹م، ج۱، ص۴۵۲.</ref> سپس دستور داد که هنگامی که کسوف و خسوف رخ می‌دهد نماز آیات بخوانند و خود با مسلمانان نماز آیات خواند.<ref>حرعاملی، وسائل الشیعة، ۱۴۱۶ق، ج۷، ص۴۸۵.</ref>


== وقت==
== وقت==
وقت خواندن نماز آیات نسبت به سبب آن متفاوت است:
* وقت نماز کسوف و خسوف از اوّل گرفتگی قرص تا زمان ظاهر شدن تمام قرص است<ref>رساله شریفه مجمع الرسائل (المحشَّی)، ج۱، ص۴۱۱. مسأله ۱۳۰۷</ref>
* وقت نماز کسوف و خسوف از اوّل گرفتگی قرص تا زمان ظاهر شدن تمام قرص است<ref>رساله شریفه مجمع الرسائل (المحشَّی)، ج۱، ص۴۱۱. مسأله ۱۳۰۷</ref>
* قضای نماز آیات در مورد کسوف و خسوف، هرگاه تمام قرص گرفته باشد [[واجب]] است، بر وقوع آن مطّلع شده باشد و یا مطّلع نشده باشد، ولی هرگاه تمام قرص نگرفته باشد اگر تا بیرون رفتن قرص از آن مطّلع نشده باشد و بعد از آن بفهمد قضای آن بر او واجب نیست امّا اگر در وقت گرفتن قرص بفهمد و آن را ترک کند قضای آن بر او واجب است خواه عمدا ترک کرده باشد و خواه سهواً.<ref>رساله شریفه مجمع الرسائل (المحشَّی)، ج۱، ص۴۱۱. مسأله۱۳۱۰</ref>
* قضای نماز آیات کسوف و خسوف، هرگاه تمام قرص گرفته باشد [[واجب]] است، خواه بر وقوع آن مطّلع شده باشد و یا مطّلع نشده باشد، ولی هرگاه تمام قرص نگرفته باشد اگر تا بیرون رفتن قرص از آن مطّلع نشده باشد و بعد از آن بفهمد قضای آن بر او واجب نیست امّا اگر در وقت گرفتن قرص بفهمد قضای آن بر او واجب است.<ref>رساله شریفه مجمع الرسائل (المحشَّی)، ج۱، ص۴۱۱. مسأله۱۳۱۰</ref>
* غسل قضای نماز کسوف و خسوف: در [[حدیث|روایات]] به [[غسل]] قضای نماز آیات در خصوص کسوف و خسوف اشاره شده است که برخی از [[فقه|فقها]] آن را مطلقا [[واجب]] و بعضی در صورت گرفتگی کامل و ترک عمدی [[واجب]] دانسته‌اند و عده‌ای نیز آن را [[مستحب]] مؤکد می‌دانند.<ref>محقق سبزواری، ذخیرة المعاد، ۱۲۴۷ق، ج۱، ص۷ و ج۲، ص۳۲۷؛ شیخ انصاری، کتاب الطهارة، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۶۷ ـ ۷۱.</ref>
* غسل قضای نماز کسوف و خسوف: در [[حدیث|روایات]] به [[غسل]] قضای نماز آیات در خصوص کسوف و خسوف اشاره شده است که برخی از [[فقه|فقها]] آن را [[واجب]] دانسته اند البته برخی آن را در صورت گرفتگی کامل و ترک عمدی [[واجب]] دانسته‌اند و عده‌ای نیز آن را [[مستحب]] مؤکد می‌دانند.<ref>محقق سبزواری، ذخیرة المعاد، ۱۲۴۷ق، ج۱، ص۷ و ج۲، ص۳۲۷؛ شیخ انصاری، کتاب الطهارة، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۶۷ ـ ۷۱.</ref>


==چگونگی برگزاری==
==چگونگی برگزاری==
خط ۳۸: خط ۳۹:


==احکام==
==احکام==
اگر کسی از وقوع چیزی که نماز آیات برای آن واجب است یقین یا اطمینان  پیدا کند<ref>خمینی، تحریرالوسیله، ج۱، ص۳۴۷؛ بهجت، ج۱، ص۴۸۰</ref> نماز آیات بر وی واجب می‌شود. این وجوب فوری است.<ref>رساله شریفه مجمع الرسائل (المحشَّی)، ج۱، ص۴۱۱. مسأله۱۳۰۸</ref> اگر سبب وجوب نماز آیات در وقت [[نمازهای یومیه]] واقع گردد باید هر یک را که وقت آن تنگ است مقدّم داشت ولی اگر وقت هر دو تنگ باشد باید نماز یومیه را مقدّم بدارد و در صورتی که وقت هر دو وسیع باشد می‌تواند هر کدام را که بخواهد مقدّم بدارد و احوط مقدّم داشتن نماز یومیه است.<ref>رساله شریفه مجمع الرسائل (المحشَّی)، ج۱، ص۴۱۲. مسأله ۱۳۱۲</ref>
اگر کسی از وقوع چیزی که نماز آیات برای آن واجب است یقین یا اطمینان  پیدا کند، نماز آیات بر او واجب می‌شود.<ref>خمینی، تحریرالوسیله، ج۱، ص۳۴۷؛ بهجت، ج۱، ص۴۸۰</ref>  
 
وجوب نماز آیات فوری است<ref>رساله شریفه مجمع الرسائل (المحشَّی)، ج۱، ص۴۱۱. مسأله۱۳۰۸</ref> اگر سبب وجوب آن در وقت [[نمازهای یومیه]] واقع گردد باید هر یک را که وقت آن تنگ است مقدّم داشت ولی اگر وقت هر دو تنگ باشد باید نماز یومیه را مقدّم کرد و در صورتی که وقت هر دو وسیع باشد می‌تواند هر کدام را که بخواهد مقدّم بدارد هر چند مقدّم داشتن نماز یومیه مطابق احتیاط است.<ref>رساله شریفه مجمع الرسائل (المحشَّی)، ج۱، ص۴۱۲. مسأله ۱۳۱۲.</ref>


* کسی که چند نماز آیات بر او واجب است، اگر همه آن‌ها برای یک چیز بر او واجب شده باشد،  موقعی که قضای آن‌ها را می‌خواند، لازم نیست معین کند که هر نمازی برای کدام دفعه آن‌ها است. ولی اگر برای دلایل مختلف واجب شده باشد بنا بر [[احتیاط واجب]]، باید موقع نیت، معین کند نماز آیاتی را که می‌خواند برای کدام یک آنها است.<ref>رساله توضیح المسایل(مراجع)، ج۱، ص۸۱۳.</ref>
* کسی که چند نماز آیات بر او واجب است، اگر همه آن‌ها برای یک چیز بر او واجب شده باشد،  موقعی که قضای آن‌ها را می‌خواند، لازم نیست معین کند که هر نمازی برای کدام دفعه آن‌ها است. ولی اگر برای دلایل مختلف واجب شده باشد بنا بر [[احتیاط واجب]]، باید موقع نیت، معین کند نماز آیاتی را که می‌خواند برای کدام یک آنها است.<ref>رساله توضیح المسایل(مراجع)، ج۱، ص۸۱۳.</ref>
خط ۴۷: خط ۵۰:
خورشیدگرفتگی و ماه گرفتگی در صورتی موجب واجب شدن نماز آیات می‌شود که با چشم دیده می‌شود، امّا اگر آن قدر کم باشد که با وسایل علمی می‌توان دید یا بسیار زودگذر است و فوراً باز می‌شود، نماز آیات واجب نیست.<ref>خمینی، رساله نجاة العباد، ج۱، ص۱۰۹</ref>
خورشیدگرفتگی و ماه گرفتگی در صورتی موجب واجب شدن نماز آیات می‌شود که با چشم دیده می‌شود، امّا اگر آن قدر کم باشد که با وسایل علمی می‌توان دید یا بسیار زودگذر است و فوراً باز می‌شود، نماز آیات واجب نیست.<ref>خمینی، رساله نجاة العباد، ج۱، ص۱۰۹</ref>


پس لرزه‌هایی که بعد از زلزلۀ اصلی رخ می‌دهند، اگر محسوس باشند، سبب واجب شدن نماز آیات می‌شوند.<ref>[http://www.bahjat.org/index.php/ahkam/esteftahat/161-2011-09-06-09-36-57.html «نماز آیات»، مرکز تنظیم و نشر آثار حضرت آیت‌الله بهجت.]</ref> و اگر احساس نشود، نماز آیات واجب نیست.<ref>رساله توضیح المسایل(مراجع)، ج۱، ص۸۲۴.</ref>
پس‌لرزه‌هایی که بعد از زلزلۀ اصلی رخ می‌دهند، اگر محسوس باشند، سبب واجب شدن نماز آیات می‌شوند.<ref>[http://www.bahjat.org/index.php/ahkam/esteftahat/161-2011-09-06-09-36-57.html «نماز آیات»، مرکز تنظیم و نشر آثار حضرت آیت‌الله بهجت.]</ref> و اگر احساس نشود، نماز آیات واجب نیست.<ref>رساله توضیح المسایل(مراجع)، ج۱، ص۸۲۴.</ref>
==پانویس==
==پانویس==
{{پانویس۲}}
{{پانویس۲}}
خط ۵۳: خط ۵۶:
==منابع==
==منابع==
{{منابع}}
{{منابع}}
* خمینی، روح‌الله، ترجمه تحریرالوسیله، مترجم:اسلامی، علی، مترجم: محمد قاضی‌زاده، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۳۸۳.
* امام خمینی، روح‌الله، ترجمه تحریرالوسیله، مترجم:اسلامی، علی، مترجم: محمد قاضی‌زاده، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۳۸۳.
* بهجت، محمدتقی، جامع المسایل، دفتر حضرت آیه‌الله العظمی بهجت، قم، ۱۳۸۴.
* بهجت، محمدتقی، جامع المسایل، دفتر حضرت آیه‌الله العظمی بهجت، قم، ۱۳۸۴.
* شیخ انصاری، کتاب الطهارة، قم، کنگره بزرگداشت شیخ انصاری، ۱۴۱۵ق.
* شیخ انصاری، کتاب الطهارة، قم، کنگره بزرگداشت شیخ انصاری، ۱۴۱۵ق.
خط ۶۱: خط ۶۴:
* محقق سبزوارى، محمدباقر بن محمد مؤمن‌ خراسانی)، ذخيرة المعاد في شرح الإرشاد‌، قم، مؤسسه آل البيت(ع)، چاپ اول، ۱۲۴۷ق.
* محقق سبزوارى، محمدباقر بن محمد مؤمن‌ خراسانی)، ذخيرة المعاد في شرح الإرشاد‌، قم، مؤسسه آل البيت(ع)، چاپ اول، ۱۲۴۷ق.
* یزدی، محمدکاظم بن عبدالعظیم، غایه القصوی فی ترجمه العروة الوثقی، مترجم:قمی، عباس، مصحح:اسداللهی فرد، علیرضا، صبح پیروزی، قم.
* یزدی، محمدکاظم بن عبدالعظیم، غایه القصوی فی ترجمه العروة الوثقی، مترجم:قمی، عباس، مصحح:اسداللهی فرد، علیرضا، صبح پیروزی، قم.
* خمینی، روح‌الله، رساله نجاة العباد، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، تهران.
* امام خمینی، روح‌الله، رساله نجاة العباد، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، تهران.
* فلاح‎زاده، محمدحسین، احکام دین: مطابق با فتاوای مراجع بزرگ تقلید، نشر مشعر، تهران، ۱۳۸۶.
* فلاح‎زاده، محمدحسین، احکام دین: مطابق با فتاوای مراجع بزرگ تقلید، نشر مشعر، تهران، ۱۳۸۶.
* بنی هاشمی خمینی ، توضیح المسائل مراجع (دوازده مرجع)، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ ششم، ۱۳۸۰.
* بنی هاشمی خمینی ، توضیح المسائل مراجع (دوازده مرجع)، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ ششم، ۱۳۸۰.
* حرعاملی، محمد بن حسن، تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة، قم، مؤسسة آل البیت علیهم‌السلام لاحیاء التراث، الطبعة الثالثة، ۱۴۱۶ق.
* حرعاملی، محمد بن حسن، تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة، قم، مؤسسة آل البیت علیهم‌السلام لاحیاء التراث، الطبعة الثالثة، ۱۴۱۶ق.
* بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف(ج۱)، تحقیق محمد حمیدالله، مصر، دارالتعارف، ۱۹۵۹م.
{{پایان}}
{{پایان}}
{{نمازها}}
{{نمازها}}