نماز آیات: تفاوت میان نسخه‌ها

'''نماز آیات'''، از [[نماز]]های [[واجب|واجبی]] است که هنگام رخ دادن حوادث طبیعی مانند زلزله، خورشیدگرفتگی و ماه‌گرفتگی واجب می‌شود. نماز آیات دو [[رکعت]] است و در هر رکعت پنج [[رکوع]] دارد.

==نام‌گذاری==

نماز آیات را نماز آیات نامیده‌اند چراکه هنگامی [[واجب]] می‌شود که حوادث طبیعی‌ای مانند خورشیدگرفتگی، ماه‌گرفتگی، زمین‌لرزه، صاعقه، طوفان‌ و بادهای زرد و سرخ،<ref>در صورتی که غیرعادی باشند اگر چه کسی هم نترسد. گلپایگانی، مسأله ۱۵۰۰</ref> و حوادث طبیعی دیگری رخ دهد که موجب ترس اکثر مردم شود.<ref> فلاح‎زاده، احکام دین، ج۱ ص۱۴۸.</ref> آیات جمع «آیه» یا «آیت» به معنای نشانه است.

پیشینه واجب شدن نماز آیات به سال دهم هجری قمری برمی‌گردد. هنگامی که [[ابراهیم پسر رسول خدا|ابراهیم فرزند رسول خدا(ص)]] از دنیا رفت خورشیدگرفتگی رخ داد گروهی از مردم خورشیدگرفتگی را با مرگ ابراهیم مرتبط دانستند. رسول خدا (ص) مردم را از این اعتقاد باز داشت و دستور داد که نماز آیات بخوانند و خود با مسلمانان نماز آیات خواند.<ref>حرعاملی، وسائل الشیعة، ۱۴۱۶ق، ج۷، ص۴۸۵.</ref>

== وقت==

* قضای نماز آیات در مورد کسوف و خسوف، هرگاه تمام قرص گرفته باشد [[واجب]] است، بر وقوع آن مطّلع شده باشد و یا مطّلع نشده باشد، ولی هرگاه تمام قرص نگرفته باشد اگر تا بیرون رفتن قرص از آن مطّلع نشده باشد و بعد از آن بفهمد قضای آن بر او واجب نیست امّا اگر در وقت گرفتن قرص بفهمد و آن را ترک کند قضای آن بر او واجب است خواه عمدا ترک کرده باشد و خواه سهواً.<ref>رساله شریفه مجمع الرسائل (المحشَّی)، ج۱، ص۴۱۱. مسأله۱۳۱۰</ref>

نماز آیات دو رکعت است و در هر رکعت پنج رکوع دارد. در نماز آیات، قبل از هر رکوع، [[سوره حمد]] و سورۀ دیگری از [[قرآن]] خوانده می‌شود، که در این صورت، در دو رکعت، ده حمد و ده سوره خوانده می‌شود، ولی می‌توان یک سوره را پنج قسمت کرده و قبل از هر رکوع یک قسمت از آن را خواند، که در این صورت، در دو رکعت دو حمد و دو سوره خوانده می‌شود.<ref> فلاح‎زاده، احکام دین، ج۱، ص۱۴۸ و ۱۴۹.</ref> البته می‌توان در یک رکعت از نمازآیات پنج‌ مرتبه حمد و سوره‌ خواند و در رکعت دیگر یک حمد بخواند و سوره را تقسیم کند.<ref>توضیح المسائل، م ۱۵۰۹.</ref>

===واجبات===

نماز آیات فقط بر مردم منطقه‌ای‌ [[واجب]] می‌شود که حوادث طبیعی در آنجا رخ داده است.<ref>توضیح المسائل، م ۱۴۹۴.</ref>  

بنا به نظر برخی فقها نماز آیات از افراد [[حیض|حائض]] و [[نفاس|نَفساء]] ساقط است.<ref>غایه القصوی، ج۲، ص۲۷.</ref> البته برخی خواندن قضای آن را پس از پاک شدن، احتیاط واجب دانسته‌اند.<ref>توضیح المسائل مراجع، م ۱۵۰۶.</ref>

خورشیدگرفتگی و ماه گرفتگی در صورتی موجب واجب شدن نماز آیات می‌شود که با چشم دیده می‌شود، امّا اگر آن قدر کم باشد که با وسایل علمی می‌توان دید یا بسیار زودگذر است و فوراً باز می‌شود، نماز آیات واجب نیست.<ref>خمینی، رساله نجاة العباد، ج۱، ص۱۰۹</ref>

* خمینی، روح‌الله، ترجمه تحریرالوسیله، مترجم:اسلامی، علی، مترجم: محمد قاضی‌زاده، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۳۸۳.

* بهجت، محمدتقی، جامع المسایل، دفتر حضرت آیه‌الله العظمی بهجت، قم، ۱۳۸۴.

* نجفی، محمدحسن بن باقر، رساله شریفه مجمع الرسائل(المحشَّی)، مؤسسه حضرت صاحب‌الزمان، مشهد، ۱۳۷۳.

* طوسی، محمد بن حسن، گزیده تهذیب، مترجم: بهبودی، محمدباقر، کویر، تهران، ۱۳۷۰.

* محمدی، علی، شرح تبصره علامه حلی،‌دار الفکر، قم، ۱۳۷۶.

* محقق سبزوارى، محمدباقر بن محمد مؤمن‌ خراسانی)، ذخيرة المعاد في شرح الإرشاد‌، قم، مؤسسه آل البيت(ع)، چاپ اول، ۱۲۴۷ق.

* یزدی، محمدکاظم بن عبدالعظیم، غایه القصوی فی ترجمه العروة الوثقی، مترجم:قمی، عباس، مصحح:اسداللهی فرد، علیرضا، صبح پیروزی، قم.

* خمینی، روح‌الله، رساله نجاة العباد، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، تهران.

* حرعاملی، محمد بن حسن، تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة، قم، مؤسسة آل البیت علیهم‌السلام لاحیاء التراث، الطبعة الثالثة، ۱۴۱۶ق.