پرش به محتوا

عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۶: خط ۶:
| نام کامل    = عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب
| نام کامل    = عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب
| کنیه        =ابوجعفر
| کنیه        =ابوجعفر
| لقب          = بحرالجود
| لقب          = بَحرُالجود (دریای بخشش)
| دلیل شهرت    =
| دلیل شهرت    =
| زادروز =  
| زادروز =  
| زادگاه= [[حبشه]]
| زادگاه= [[حبشه]]
| محل زندگی    =مدینه و کوفه
| محل زندگی    =[[مدینه]] و [[کوفه]]
| مهاجر/انصار  =مهاجر
| مهاجر/انصار  =مهاجر
| نسب/قبیله    =[[بنی‌هاشم]]
| نسب/قبیله    =[[بنی‌هاشم]]
خط ۲۷: خط ۲۷:
او نخستین مولود [[اسلام|مسلمانان]] در [[حبشه]] بود و در سال هفتم قمری به همراه پدر و مادرش به مدینه مهاجرت کرد. عبدالله در حمایت از [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] در جنگ‌های [[جنگ جمل|جمل]] و [[جنگ صفین|صفین]] شرکت کرد.
او نخستین مولود [[اسلام|مسلمانان]] در [[حبشه]] بود و در سال هفتم قمری به همراه پدر و مادرش به مدینه مهاجرت کرد. عبدالله در حمایت از [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] در جنگ‌های [[جنگ جمل|جمل]] و [[جنگ صفین|صفین]] شرکت کرد.


وی تا زمان [[صلح امام حسن علیه السلام|صلح امام حسن(ع) با معاویه]]، با آن حضرت همراه بود. او در دوره حکومت [[معاویة بن ابی‌سفیان|معاویه]] و [[یزید]] عطایای آنها را می‌پذیرفت و در [[واقعه کربلا]] حضور نداشت؛ اما دو تن از فرزندانش به نام‌های [[عون بن عبدالله بن جعفر|عون]] و [[محمد بن عبدالله بن جعفر|محمد]] در [[روز عاشورا]] در کربلا به شهادت رسیدند و برخی دیگر از فرزندانش نیز در [[واقعه حره|واقعه حَرِّه]] کشته شدند.
وی تا زمان [[صلح امام حسن علیه السلام|صلح امام حسن(ع) با معاویه]]، با آن حضرت همراه بود. او در دوره حکومت [[معاویة بن ابی‌سفیان|معاویه]] و [[یزید]] عطایای آنها را می‌پذیرفت و در [[واقعه کربلا]] حضور نداشت؛ اما دو تن از فرزندانش به نام‌های [[عون بن عبدالله بن جعفر|عون]] و [[محمد بن عبدالله بن جعفر|محمد]] در [[روز عاشورا]] در کربلا به شهادت رسیدند.


==پدر و مادر==
==پدر و مادر==
عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب، از [[صحابه|صحابه پیامبر(ص)]] فرزند [[جعفر بن ابی‌طالب|جعفر طَیّار]] و [[اسماء دختر عمیس|اسماء دختر عُمَیس]] بود.<ref>ابن‌اثیر، اسدالغابه، ۱۴۰۹ق، ج‌۳، ص۹۴.</ref> پدرش جعفر از صحابه پیامبر(ص) بود که در [[جنگ موته]] به شهادت رسید. پیامبر(ص) پس از شهادت جعفر، عبدالله را مورد نوازش قرار داد.<ref> واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص‌۷۶۶ـ۷۶۷.</ref> عبدالله با استناد به حدیثی از پیامبر(ص) درباره جعفر، ابن‌ذی‌الجناحین (صاحب دو بال) نیز خوانده می‌شد.<ref> نگاه کنید به ابن‌حجر، الاصابه، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۵۹۴.</ref>
عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب، از [[صحابه|صحابه پیامبر(ص)]] فرزند [[جعفر بن ابی‌طالب|جعفر طَیّار]] و [[اسماء دختر عمیس|اسماء دختر عُمَیس]] بود.<ref>ابن‌اثیر، اسدالغابه، ۱۴۰۹ق، ج‌۳، ص۹۴.</ref> پدرش جعفر از صحابه پیامبر(ص) بود که در [[جنگ موته]] به شهادت رسید. پیامبر(ص) پس از شهادت جعفر، عبدالله را مورد نوازش قرار داد.<ref> واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص‌۷۶۶ـ۷۶۷.</ref> عبدالله با استناد به حدیث پیامبر(ص) که «جعفر را دیدم که در بهشت با ملائکه پرواز می‌کند»<ref> نگاه کنید به ابن‌حجر، الاصابه، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۵۹۳.</ref>، ابن‌ذی‌الجناحین (فرزند کسی که دو بال داشت) نیز خوانده می‌شد.<ref> نگاه کنید به ابن‌حجر، الاصابه، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۵۹۴.</ref>
{{شجره نامه بنی هاشم}}
{{شجره نامه بنی هاشم}}
==ولادت در حبشه و هجرت به مدینه==
==ولادت در حبشه و هجرت به مدینه==
عبدالله در حبشه به دنیا آمد. در هجرت جعفر بن ابی‌طالب به حبشه، همسرش اسماء بنت عمیس همراه او بود.<ref> ابن‌هشام، السیرة النبویة، دارالمعرفه، ج۱، ص۳۲۳.</ref> عبدالله، به‌عنوان نخستین مولود [[اسلام|مسلمانان]]، در آنجا متولد شد.<ref> ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج‌۳، ص۸۸۰ـ۸۸۱.</ref> عبدالله در [[سال هفتم هجری قمری|سال هفتم هجرت]]، پس از [[غزوه خیبر]]، به همراه خانواده‌اش به [[مدینه]] نزد پیامبر(ص) رفت.<ref> ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۲۴۲.</ref>
عبدالله در [[حبشه]] به دنیا آمد. در هجرت جعفر بن ابی‌طالب به حبشه، همسرش اسماء بنت عمیس نیز همراه او بود<ref> ابن‌هشام، السیرة النبویة، دارالمعرفه، ج۱، ص۳۲۳.</ref> و عبدالله، به‌عنوان نخستین مولود [[اسلام|مسلمانان]]، در آنجا متولد شد.<ref> ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج‌۳، ص۸۸۰ـ۸۸۱.</ref> او در [[سال هفتم هجری قمری|سال هفتم هجرت]]، پس از [[غزوه خیبر]]، به همراه خانواده‌اش به [[مدینه]] نزد پیامبر(ص) رفت.<ref> ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۲۴۲.</ref>


==در دوران خلفا==
==در دوران خلفا==
بنابر کتاب [[فتوح‌ الشام (کتاب)|فتوح الشام]]، عبدالله در فتوحات شام که در زمان خلافت [[عمر بن خطاب]] رخ داد، مشارکت کرد.<ref> نگاه کنید به واقدی، فتوح‌الشام، ۱۴۱۷ق، ج‌۱، ص۹۴.</ref>
بنابر کتاب [[فتوح‌ الشام (کتاب)|فتوح الشام]]، عبدالله در فتوحات شام که در زمان خلافت [[عمر بن خطاب]] رخ داد، مشارکت کرد.<ref> نگاه کنید به واقدی، فتوح‌الشام، ۱۴۱۷ق، ج‌۱، ص۹۴.</ref> او در دورۀ خلافت [[عثمان]]، هنگام تبعید [[ابوذر]] به [[ربذه|رَبَذِه]]، به تبعیت از علی(ع)، ابوذر را تا بیرون مدینه بدرقه کرد.<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج‌۲، ص‌۱۷۲.</ref>
 
در دورۀ خلافت [[عثمان]]، هنگام تبعید [[ابوذر]] به [[ربذه|رَبَذِه]]، عبدالله به تبعیت از علی(ع)، ابوذر را تا بیرون مدینه بدرقه کرد.<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج‌۲، ص‌۱۷۲.</ref>


به گفته [[ابن‌ابی‌الحدید]] هنگامی که [[ولید بن عقبه]] والی عثمان در [[کوفه]] به شراب‌خواری متهم شد، عبدالله به‌دستور علی(ع) بر ولید [[حد]] جاری کرد.<ref> ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج‌۱۷، ص‌۲۳۲ و۲۳۴.</ref>  
به گفته [[ابن‌ابی‌الحدید]] هنگامی که [[ولید بن عقبه]] والی عثمان در [[کوفه]] به شراب‌خواری متهم شد، عبدالله به‌دستور علی(ع) بر ولید [[حد]] جاری کرد.<ref> ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج‌۱۷، ص‌۲۳۲ و۲۳۴.</ref>  


===در عصر امام علی(ع) ===
===حضور در جنگ‌های دروه خلافت امام علی(ع) ===
عبدالله در بیشتر حوداث دوران [[خلافت علی(ع)]] حضور داشت{{مدرک}} و با او [[بیعت]] کرد.<ref> مفید، الجمل، ۱۴۱۳ق، ص‌۱۰۷.</ref> او به طرفداری از علی(ع) در [[جنگ جمل]] شرکت کرد<ref> مسعودی، مروج الذهب، بیروت، ج‌۳، ص‌۱۰۵</ref> و در [[جنگ صفین]] نیز در سپاه امام علی(ع) بود و بر قبایل [[قریش]]، [[بنی‌اسد|اَسَد]] و [[قبیله کنانه|کنانه]] ریاست داشت<ref>ابن‌عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج‌۲۷، ص‌۲۷۲.</ref> و به کمک [[مسلم بن عقیل]] پیادگانِ سَمت راست سپاه امام را فرماندهی می‌کرد.<ref> ابن‌اعثم کوفی، الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج‌۳، ص‌۲۴.</ref> بنا به نقلی علی(ع) علت پذیرش [[ماجرای حکمیت|حَکَمیت]] را زنده ماندن افرادی همچون عبدالله بن جعفر دانست.<ref> منقری، وقعة الصفین، ۱۳۸۲ق، ص۵۳۰</ref> عبدالله از کسانی بود که به پایبندی [[عراق|عراقیان]] بر عهدنامه حکمیت گواهی داد.<ref>منقری، وقعة صفین، ۱۳۸۲ق، ص‌۵۰۷.</ref>
عبدالله با علی(ع) [[بیعت]] کرد<ref> مفید، الجمل، ۱۴۱۳ق، ص‌۱۰۷.</ref> و در بیشتر حوداث دوران [[خلافت علی(ع)]] حضور داشت{{مدرک}} او به طرفداری از علی(ع) در [[جنگ جمل]] شرکت کرد{{مدرک}} و در [[جنگ صفین]] نیز در سپاه امام علی(ع) بود و بر قبایل [[قریش]]، [[بنی‌اسد|اَسَد]] و [[قبیله کنانه|کنانه]] ریاست داشت<ref> ابن‌عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج‌۲۷، ص‌۲۷۲.</ref> و به کمک [[مسلم بن عقیل]] پیادگانِ سَمت راست سپاه امام را فرماندهی می‌کرد.<ref> ابن‌اعثم کوفی، الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج‌۳، ص‌۲۴.</ref> بنا به نقلی علی(ع) علت پذیرش [[ماجرای حکمیت|حَکَمیت]] را زنده ماندن افرادی همچون عبدالله بن جعفر دانست.<ref> منقری، وقعة الصفین، ۱۳۸۲ق، ص۵۳۰</ref> عبدالله از کسانی بود که به پایبندی [[عراق|عراقیان]] بر عهدنامه حکمیت گواهی داد.<ref>منقری، وقعة صفین، ۱۳۸۲ق، ص‌۵۰۷.</ref>


علی(ع) به پیشنهاد او [[محمد بن ابی‌بکر]] (برادر مادری عبدالله) را به جای [[قیس‌ بن سعد]] به ولایت [[مصر]] منصوب کرد.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج‌۴، ص‌۵۵۴-۵۵۵.</ref> به گفتۀ [[ابن‌ابی‌الحدید]]، علی(ع) می‌خواست عبدالله را به‌ سبب [[تبذیر]]، از تصرف در اموالش منع کند، ازاین‌رو او با [[زبیر بن عوام|زُبیر بن عَوام]] شریک شد و امام دیگر او را [[محجور]] نکرد.<ref>ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج‌۱، ص‌۵۳.</ref>
علی(ع) به پیشنهاد او [[محمد بن ابی‌بکر]] (برادر مادری عبدالله) را به جای [[قیس‌ بن سعد]] به ولایت [[مصر]] منصوب کرد.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج‌۴، ص‌۵۵۴-۵۵۵.</ref> به گفتۀ [[ابن‌ابی‌الحدید]]، علی(ع) می‌خواست عبدالله را به‌ سبب [[تبذیر]]، از تصرف در اموالش منع کند، ازاین‌رو او با [[زبیر بن عوام|زُبیر بن عَوام]] شریک شد و امام دیگر او را [[محجور]] نکرد.<ref>ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج‌۱، ص‌۵۳.</ref>


===پس از شهادت امام علی(ع)===
===قصاص ابن‌ملجم===
به گزارش ابن‌سعد و [[علی بن حسین مسعودی]] عبدالله، پس از [[شهادت]] امام علی(ع)، [[ابن‌ملجم]] را [[قصاص]] کرد.<ref>ابن‌سعد، الطبقات‌الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص‌۲۸-۲۹؛ مسعودی، مروج‌الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۱۴-۴۱۶.</ref> البته این گفته خلاف نقل مشهور است و با عبارت دیگری از مسعودی که می‌گوید: «و قتل الحسنُ عبدالرحمن بن ملجمَ علی حسب ما ذکرنا»<ref>مسعودی، مروج‌الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۲۶.</ref> سازگار نیست. طبق نقل شیخ مفید [[امام حسن مجتبی(ع)]] دستور داد که ابن‌ملجم قصاص شود.<ref> مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج‌۱، ص‌۲۲.</ref>
به گزارش ابن‌سعد و [[علی بن حسین مسعودی]] عبدالله، پس از [[شهادت]] امام علی(ع)، [[ابن‌ملجم]] را [[قصاص]] کرد.<ref>ابن‌سعد، الطبقات‌الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص‌۲۸-۲۹؛ مسعودی، مروج‌الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۱۴-۴۱۶.</ref> البته این گفته خلاف عبارت دیگری از مسعودی است که می‌گوید: «و قتل الحسنُ عبدالرحمن بن ملجمَ علی حسب ما ذکرنا».<ref>مسعودی، مروج‌الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۲۶.</ref> طبق نقل شیخ مفید [[امام حسن مجتبی(ع)]] دستور داد که ابن‌ملجم قصاص شود.<ref> مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج‌۱، ص‌۲۲.</ref>


عبدالله در [[ماجرای صلح امام حسن با معاویه]] در سپاه امام حسن(ع) بود.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۱۶۵.</ref>
عبدالله در [[ماجرای صلح امام حسن با معاویه]] در سپاه امام حسن(ع) بود.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۱۶۵.</ref>


===در حکومت معاویه===
==ارتباط با دربار معاویه==
[[پرونده:Al-Baqi'.jpg|بندانگشتی|[[قبرستان بقیع]]، شماره ۵ مقبره عبدالله بن جعفر را نشان می‌دهد.]]
[[پرونده:Al-Baqi'.jpg|بندانگشتی|[[قبرستان بقیع]]، شماره ۵ مقبره عبدالله بن جعفر را نشان می‌دهد.]]
عبدالله در حکومت معاویه، با دربار او در [[دمشق]] ارتباط برقرار کرد و به نزد او در دمشق رفت.<ref> بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۰۰ق، ج۵، ص۸۸.</ref> معاویه ۱.۰۰۰.۰۰۰ درهم مقرری سالیانه برای وی تعیین کرد و یزید آن را به ۲.۰۰۰.۰۰۰ درهم افزایش داد.<ref> بلاذری، انساب الاشراف، ۱۳۹۴ق، ج۲، ص۴۵.</ref>
عبدالله در حکومت معاویه، با دربار او در [[دمشق]] ارتباط برقرار کرد و به نزد او در دمشق رفت.<ref> بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۰۰ق، ج۵، ص۸۸.</ref> معاویه ۱.۰۰۰.۰۰۰ درهم مقرری سالیانه برای وی تعیین کرد و یزید آن را به ۲.۰۰۰.۰۰۰ درهم افزایش داد.<ref> بلاذری، انساب الاشراف، ۱۳۹۴ق، ج۲، ص۴۵.</ref>
خط ۶۲: خط ۶۰:
به گفته ابن‌ابی‌الحدید، هنگامی که امام حسن(ع) به [[شهادت]] رسید، [[مروان بن حکم]] از دفن وی در کنار مرقد [[پیامبر(ص)]] جلوگیری کرد. عبدالله، [[ [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] را [[سوگند]] داد تا از مشاجره با مروان بپرهیزد.<ref> ابن‌ابی‌الحدید، ج‌۱۶، ص۵۰</ref>
به گفته ابن‌ابی‌الحدید، هنگامی که امام حسن(ع) به [[شهادت]] رسید، [[مروان بن حکم]] از دفن وی در کنار مرقد [[پیامبر(ص)]] جلوگیری کرد. عبدالله، [[ [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] را [[سوگند]] داد تا از مشاجره با مروان بپرهیزد.<ref> ابن‌ابی‌الحدید، ج‌۱۶، ص۵۰</ref>


===همراهی نکردن امام حسین(ع) در واقعه کربلا===
==همراهی نکردن امام حسین(ع) در واقعه کربلا==
هنگامی که امام حسین(ع) از [[مکه]] به سوی [[کوفه]] حرکت کرد، عبدالله نامه‌ای به او نوشت و او را از حرکت به سوی کوفه برحذر داشت.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج‌۵، ص‌۳۸۷ـ۳۸۸.</ref> وی همچنین از عمرو بن سعید والی مکه برای امام حسین(ع) امان‌نامه گرفت.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج‌۵، ص‌۳۸۷ـ۳۸۸.</ref>
هنگامی که امام حسین(ع) از [[مکه]] به سوی [[کوفه]] حرکت کرد، عبدالله نامه‌ای به او نوشت و او را از حرکت به سوی کوفه برحذر داشت.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج‌۵، ص‌۳۸۷ـ۳۸۸.</ref> وی همچنین از عمرو بن سعید والی مکه برای امام حسین(ع) امان‌نامه گرفت.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج‌۵، ص‌۳۸۷ـ۳۸۸.</ref>


خط ۷۳: خط ۷۱:
در واقعه حرّه، سپاه یزید دو پسر عبدالله، ابوبکر و عون اصغر، را کشتند.<ref>تستری، قاموس الرجال، ۱۴۱۵ق، ج‌۶، ص‌۲۸۷</ref>
در واقعه حرّه، سپاه یزید دو پسر عبدالله، ابوبکر و عون اصغر، را کشتند.<ref>تستری، قاموس الرجال، ۱۴۱۵ق، ج‌۶، ص‌۲۸۷</ref>


===بیعت با عبدالله بن زبیر===
==بیعت با عبدالله بن زبیر==
[[پرونده:نقشه بقیع.jpg|بندانگشتی|250px|جایگاه قبر عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب در [[قبرستان بقیع]]]]
[[پرونده:نقشه بقیع.jpg|بندانگشتی|250px|جایگاه قبر عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب در [[قبرستان بقیع]]]]
{{-}}
{{-}}