پرش به محتوا

عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۹: خط ۲۹:
وی تا زمان [[صلح امام حسن علیه السلام|صلح امام حسن(ع) با معاویه]]، با آن حضرت همراه بود. او در دوره حکومت [[معاویة بن ابی‌سفیان|معاویه]] و [[یزید]] عطایای آنها را می‌پذیرفت و در [[واقعه کربلا]] حضور نداشت؛ اما دو تن از فرزندانش به نام‌های [[عون بن عبدالله بن جعفر|عون]] و [[محمد بن عبدالله بن جعفر|محمد]] در [[روز عاشورا]] در کربلا به شهادت رسیدند.
وی تا زمان [[صلح امام حسن علیه السلام|صلح امام حسن(ع) با معاویه]]، با آن حضرت همراه بود. او در دوره حکومت [[معاویة بن ابی‌سفیان|معاویه]] و [[یزید]] عطایای آنها را می‌پذیرفت و در [[واقعه کربلا]] حضور نداشت؛ اما دو تن از فرزندانش به نام‌های [[عون بن عبدالله بن جعفر|عون]] و [[محمد بن عبدالله بن جعفر|محمد]] در [[روز عاشورا]] در کربلا به شهادت رسیدند.


==پدر و مادر==
==جایگاه==
عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب، از [[صحابه|صحابه پیامبر(ص)]] فرزند [[جعفر بن ابی‌طالب|جعفر طَیّار]] و [[اسماء دختر عمیس|اسماء دختر عُمَیس]] بود.<ref>ابن‌اثیر، اسدالغابه، ۱۴۰۹ق، ج‌۳، ص۹۴.</ref> پدرش جعفر از صحابه پیامبر(ص) بود که در [[جنگ موته]] به شهادت رسید. پیامبر(ص) پس از شهادت جعفر، عبدالله را مورد نوازش قرار داد.<ref> واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص‌۷۶۶ـ۷۶۷.</ref> عبدالله با استناد به حدیث پیامبر(ص) که «جعفر را دیدم که در بهشت با ملائکه پرواز می‌کند»<ref> نگاه کنید به ابن‌حجر، الاصابه، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۵۹۳.</ref>، ابن‌ذی‌الجناحین (فرزند کسی که دو بال داشت) نیز خوانده می‌شد.<ref> نگاه کنید به ابن‌حجر، الاصابه، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۵۹۴.</ref>
عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب، از [[صحابه|صحابه پیامبر(ص)]] فرزند [[جعفر بن ابی‌طالب|جعفر طَیّار]] و [[اسماء دختر عمیس|اسماء دختر عُمَیس]] بود.<ref>ابن‌اثیر، اسدالغابه، ۱۴۰۹ق، ج‌۳، ص۹۴.</ref> پدرش جعفر از صحابه پیامبر(ص) بود که در [[جنگ موته]] به شهادت رسید. پیامبر(ص) پس از شهادت جعفر، عبدالله را مورد نوازش قرار داد.<ref> واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص‌۷۶۶ـ۷۶۷.</ref> عبدالله با استناد به حدیث پیامبر(ص) که «جعفر را دیدم که در بهشت با ملائکه پرواز می‌کند»<ref> نگاه کنید به ابن‌حجر، الاصابه، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۵۹۳.</ref>، ابن‌ذی‌الجناحین (فرزند کسی که دو بال داشت) نیز خوانده می‌شد.<ref> نگاه کنید به ابن‌حجر، الاصابه، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۵۹۴.</ref>
عبدالله با [[زینب دختر علی‌ بن ابی‌طالب]] ازدواج کرد. ثمره این ازدواج چهار فرزند پسر (علی، عباس، [[عون بن عبدالله بن جعفر|عون]]، [[محمد بن عبدالله بن جعفر|محمد]]) و دختری به نام ام‌کلثوم بود.<ref> ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۳۴۰.</ref> او همچنین در زمان حیات زینب، با لیلا دختر مسعود نیز ازدواج کرد.<ref> ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۳۴۰.</ref> و پس از درگذشت زینب(س) با [[ام‌کلثوم دختر حضرت علی(ع)|ام‌کلثوم]] خواهر او ازدواج کرد.<ref> ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۳۳۸.</ref>
{{شجره نامه بنی هاشم}}
{{شجره نامه بنی هاشم}}
==ولادت در حبشه و هجرت به مدینه==
==ولادت در حبشه و هجرت به مدینه==
خط ۴۸: خط ۵۱:
به گزارش ابن‌سعد و [[علی بن حسین مسعودی]] عبدالله، پس از [[شهادت]] امام علی(ع)، [[ابن‌ملجم]] را [[قصاص]] کرد.<ref>ابن‌سعد، الطبقات‌الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص‌۲۸-۲۹؛ مسعودی، مروج‌الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۱۴-۴۱۶.</ref> البته این گفته خلاف عبارت دیگری از مسعودی است که می‌گوید: «و قتل الحسنُ عبدالرحمن بن ملجمَ علی حسب ما ذکرنا».<ref>مسعودی، مروج‌الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۲۶.</ref> طبق نقل شیخ مفید [[امام حسن مجتبی(ع)]] دستور داد که ابن‌ملجم قصاص شود.<ref> مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج‌۱، ص‌۲۲.</ref>
به گزارش ابن‌سعد و [[علی بن حسین مسعودی]] عبدالله، پس از [[شهادت]] امام علی(ع)، [[ابن‌ملجم]] را [[قصاص]] کرد.<ref>ابن‌سعد، الطبقات‌الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص‌۲۸-۲۹؛ مسعودی، مروج‌الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۱۴-۴۱۶.</ref> البته این گفته خلاف عبارت دیگری از مسعودی است که می‌گوید: «و قتل الحسنُ عبدالرحمن بن ملجمَ علی حسب ما ذکرنا».<ref>مسعودی، مروج‌الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۲۶.</ref> طبق نقل شیخ مفید [[امام حسن مجتبی(ع)]] دستور داد که ابن‌ملجم قصاص شود.<ref> مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج‌۱، ص‌۲۲.</ref>


عبدالله در [[ماجرای صلح امام حسن با معاویه]] در سپاه امام حسن(ع) بود.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۱۶۵.</ref>
عبدالله در [[صلح امام حسن با معاویه]] در سپاه امام حسن(ع) بود.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۱۶۵.</ref> به گفته ابن‌ابی‌الحدید، هنگامی که امام حسن(ع) به [[شهادت]] رسید، [[مروان بن حکم]] از دفن وی در کنار مرقد [[پیامبر(ص)]] جلوگیری کرد. عبدالله، [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] را [[سوگند]] داد تا از مشاجره با مروان بپرهیزد.<ref> ابن‌ابی‌الحدید، ج‌۱۶، ص۵۰</ref>
 


==ارتباط با دربار معاویه==
==ارتباط با دربار معاویه==
خط ۵۷: خط ۶۱:


در مجالس معاویه بین [[یزید]] با عبدالله بن جعفر مفاخراتی صورت گرفته است<ref> ابن‌عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج‌۲۷، ص‌۲۶۵ـ۲۶۶، ۲۶۸؛ ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج‌۶، ص‌۲۹۵ـ۲۹۷، ج‌۱۵، ص‌۲۲۹.</ref> در یکی از این مجالس، که حسنین(ع) نیز حضور داشتند، بین معاویه و عبدالله مشاجره‌ای رخ داد؛ عبدالله به بیان [[فضیلت علی(ع)]] و خاندانش پرداخت و با ذکر نام [[امامان دوازده‌گانه]] به [[امامت]] آنان نیز اشاره کرد.<ref> طوسی، الغیبه، ۱۴۱۱ق، ص‌۱۳۷ـ۱۳۸</ref>
در مجالس معاویه بین [[یزید]] با عبدالله بن جعفر مفاخراتی صورت گرفته است<ref> ابن‌عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج‌۲۷، ص‌۲۶۵ـ۲۶۶، ۲۶۸؛ ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج‌۶، ص‌۲۹۵ـ۲۹۷، ج‌۱۵، ص‌۲۲۹.</ref> در یکی از این مجالس، که حسنین(ع) نیز حضور داشتند، بین معاویه و عبدالله مشاجره‌ای رخ داد؛ عبدالله به بیان [[فضیلت علی(ع)]] و خاندانش پرداخت و با ذکر نام [[امامان دوازده‌گانه]] به [[امامت]] آنان نیز اشاره کرد.<ref> طوسی، الغیبه، ۱۴۱۱ق، ص‌۱۳۷ـ۱۳۸</ref>
به گفته ابن‌ابی‌الحدید، هنگامی که امام حسن(ع) به [[شهادت]] رسید، [[مروان بن حکم]] از دفن وی در کنار مرقد [[پیامبر(ص)]] جلوگیری کرد. عبدالله، [[ [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] را [[سوگند]] داد تا از مشاجره با مروان بپرهیزد.<ref> ابن‌ابی‌الحدید، ج‌۱۶، ص۵۰</ref>


==همراهی نکردن امام حسین(ع) در واقعه کربلا==
==همراهی نکردن امام حسین(ع) در واقعه کربلا==
هنگامی که امام حسین(ع) از [[مکه]] به سوی [[کوفه]] حرکت کرد، عبدالله نامه‌ای به او نوشت و او را از حرکت به سوی کوفه برحذر داشت.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج‌۵، ص‌۳۸۷ـ۳۸۸.</ref> وی همچنین از عمرو بن سعید والی مکه برای امام حسین(ع) امان‌نامه گرفت.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج‌۵، ص‌۳۸۷ـ۳۸۸.</ref>
هنگامی که امام حسین(ع) از [[مکه]] به سوی [[کوفه]] حرکت کرد، عبدالله نامه‌ای به او نوشت و او را از حرکت به سوی کوفه برحذر داشت.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج‌۵، ص‌۳۸۷ـ۳۸۸.</ref> وی همچنین از عمرو بن سعید والی مکه برای امام حسین(ع) امان‌نامه گرفت.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج‌۵، ص‌۳۸۷ـ۳۸۸.</ref>


عبدالله در واقعه کربلا حضور نداشت؛ اما دو فرزندش در [[روز عاشورا]] به شهادت رسیدند.<ref> نگاه کنید به طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج‌۵، ص۴۶۶.</ref>
عبدالله در واقعه کربلا حضور نداشت؛ اما دو فرزندش در [[روز عاشورا]] به شهادت رسیدند.<ref> نگاه کنید به طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج‌۵، ص۴۶۶.</ref> همسرش زینب(س) در این واقعه حضور داشت و به اسارت رفت.{{مدرک}}


درباره علت غیبت عبدالله در [[واقعه کربلا]] اختلاف است. محمدحسین رجبی دوانی (زاده ۱۳۳۹ش) پژوهشگر تاریخ اسلام، وی را به جهت غیبت در کربلا سرزنش کرده و به‌همین‌جهت وی را شایسته همسری [[حضرت زینب]] نمی‌داند.<ref> رجبی دوانی، «[https://www.yjc.ir/fa/news/5499008 چرا همسر حضرت زینب(س) ایشان را در کربلا همراهی نکرد؟]»، پایگاه خبری باشگاه خبرنگاران جوان.</ref> در مقابل، احتمال‌هایی مانند کهولت سن، نابینایی و احتمال مأموریت‌داشتن وی در [[مدینه]] از جانب امام حسین(ع) به عنوان علت عدم همراهی وی بیان شده است<ref>عرب ابوزیدآبادی، «عبدالله‌بن جعفر و قيام كربلا»، ۱۵۵-۱۵۶.</ref> البته گفته شده که این احتمال‌ها بر اساس حدس و گمان است و شواهد تاریخی آنها را تأیید نمی‌کند.<ref> عرب ابوزیدآبادی، «عبدالله‌ بن جعفر و قیام کربلا»، ص۱۵۵-۱۵۶.</ref>  
درباره علت غیبت عبدالله در [[واقعه کربلا]] اختلاف است. محمدحسین رجبی دوانی (زاده ۱۳۳۹ش) پژوهشگر تاریخ اسلام، وی را به جهت غیبت در کربلا سرزنش کرده و به‌همین‌جهت وی را شایسته همسری [[حضرت زینب]] نمی‌داند.<ref> رجبی دوانی، «[https://www.yjc.ir/fa/news/5499008 چرا همسر حضرت زینب(س) ایشان را در کربلا همراهی نکرد؟]»، پایگاه خبری باشگاه خبرنگاران جوان.</ref> در مقابل، احتمال‌هایی مانند کهولت سن، نابینایی و احتمال مأموریت‌داشتن وی در [[مدینه]] از جانب امام حسین(ع) به عنوان علت عدم همراهی وی بیان شده است<ref>عرب ابوزیدآبادی، «عبدالله‌بن جعفر و قيام كربلا»، ۱۵۵-۱۵۶.</ref> البته گفته شده که این احتمال‌ها بر اساس حدس و گمان است و شواهد تاریخی آنها را تأیید نمی‌کند.<ref> عرب ابوزیدآبادی، «عبدالله‌ بن جعفر و قیام کربلا»، ص۱۵۵-۱۵۶.</ref>  
خط ۹۰: خط ۹۲:
او حدیثی دربارۀ نزول [[آیه تطهیر]] و درخواست [[حضرت زینب(س)]] برای ورود به [[اهل بیت]] و ردّ آن توسط پیامبر روایت کرده است.<ref> کوفی، مناقب امیرالمؤمنین، ۱۴۱۲-۱۴۲۳ق، ج‌۲، ص‌۱۳۸.</ref>
او حدیثی دربارۀ نزول [[آیه تطهیر]] و درخواست [[حضرت زینب(س)]] برای ورود به [[اهل بیت]] و ردّ آن توسط پیامبر روایت کرده است.<ref> کوفی، مناقب امیرالمؤمنین، ۱۴۱۲-۱۴۲۳ق، ج‌۲، ص‌۱۳۸.</ref>


==همسران و فرزندان==
==درگذشت==
[[پرونده:قبر منسوب به بلال حبشی در قبرستان باب الصغیر دمشق.jpg|بندانگشتی|قبر منسوب به [[بلال حبشی]] و مقام عبدالله بن جعفر در [[قبرستان باب‌الصغیر]] [[دمشق]]]]
[[پرونده:قبر منسوب به بلال حبشی در قبرستان باب الصغیر دمشق.jpg|بندانگشتی|قبر منسوب به [[بلال حبشی]] و مقام عبدالله بن جعفر در [[قبرستان باب‌الصغیر]] [[دمشق]]]]
{{-}}
{{-}}
عبدالله بن جعفر با [[زینب دختر علی‌ بن ابی‌طالب]] ازدواج کرد. ثمره این ازدواج چهار فرزند پسر (علی، عباس، [[عون بن عبدالله بن جعفر|عون]]، [[محمد بن عبدالله بن جعفر|محمد]]) و دختری به نام ام کلثوم بود.<ref> ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۳۴۰.</ref> او همچنین در زمان حیات زینب، با لیلا دختر مسعود نیز ازدواج کرد.<ref> ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۳۴۰.</ref> او هچنین پس از درگذشت حضرت زینب با [[ام‌کلثوم دختر حضرت علی(ع)|ام‌کلثوم]] خواهر او ازدواج کرد.<ref> ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۳۳۸.</ref>
==درگذشت==
دربارۀ زمان درگذشت عبدالله اختلاف‌ وجود دارد. به گفته ابن‌اثیر بنا به نظر بیشتر مورخان وی در سال ۸۰ قمری درگذشته است<ref> ابن‌اثیر، اسد الغابه، ۱۴۰۹ق، ج‌۳، ص۹۶.</ref> با این حال سال وفات او ۸۴، ۸۵ و... نیز ذکر شده است.<ref> ابن‌اثیر، اسد الغابه، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۹۶.</ref> [[ابان بن عثمان بن عفان|اَبان‌ بن عثمان]]، که در آن زمان امیر [[مدینه]] بود، بر وی [[نماز میت|نماز]] خواند و او را در [[بقیع]] به خاک سپردند.<ref> ابن‌اثیر، اسد الغابه، ۱۴۰۹ق، ج‌۳، ص۹۶.</ref> با این حال مقامی در [[قبرستان باب‌الصغیر]] دمشق نیز به او منسوب است.<ref> فهری، مراقد اهل البیت فی الشام، ۱۴۲۸ق، ص۳۷.</ref>
دربارۀ زمان درگذشت عبدالله اختلاف‌ وجود دارد. به گفته ابن‌اثیر بنا به نظر بیشتر مورخان وی در سال ۸۰ قمری درگذشته است<ref> ابن‌اثیر، اسد الغابه، ۱۴۰۹ق، ج‌۳، ص۹۶.</ref> با این حال سال وفات او ۸۴، ۸۵ و... نیز ذکر شده است.<ref> ابن‌اثیر، اسد الغابه، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۹۶.</ref> [[ابان بن عثمان بن عفان|اَبان‌ بن عثمان]]، که در آن زمان امیر [[مدینه]] بود، بر وی [[نماز میت|نماز]] خواند و او را در [[بقیع]] به خاک سپردند.<ref> ابن‌اثیر، اسد الغابه، ۱۴۰۹ق، ج‌۳، ص۹۶.</ref> با این حال مقامی در [[قبرستان باب‌الصغیر]] دمشق نیز به او منسوب است.<ref> فهری، مراقد اهل البیت فی الشام، ۱۴۲۸ق، ص۳۷.</ref>