۱۶٬۵۶۹
ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
در دورۀ خلافت [[عثمان]]، هنگام تبعید [[ابوذر]] به [[ربذه|رَبَذه]]، عبدالله به تبعیت از علی(ع)، ابوذر را تا بیرون مدینه بدرقه کرد.<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۱۷۲.</ref> | در دورۀ خلافت [[عثمان]]، هنگام تبعید [[ابوذر]] به [[ربذه|رَبَذه]]، عبدالله به تبعیت از علی(ع)، ابوذر را تا بیرون مدینه بدرقه کرد.<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۱۷۲.</ref> | ||
به گفته [[ابنابیالحدید]] هنگامی که [[ولید بن عقبه]] والی عثمان در [[کوفه]] شرابخواری | به گفته [[ابنابیالحدید]] هنگامی که [[ولید بن عقبه]] والی عثمان در [[کوفه]] به شرابخواری متهم شد، عبدالله به دستور علی(ع) بر ولید [[حد]] جاری کرد.<ref>ابنابیالحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۷، ص۲۳۲ و۲۳۴.</ref> همچنین در [[سال ۳۵ قمری]] هنگامی که مخالفان عثمان را محاصره کردند، عبدالله جزو کسانی بوده که از طرف علی(ع) برای حفظ جان عثمان از تعرض مخالفان کوشیده است.<ref>نک: مفید، الجمل، ص۴۳۵ـ۴۳۶.</ref> | ||
===در عصر امام علی(ع) === | ===در عصر امام علی(ع) === | ||
عبدالله در بیشتر حوداث دوران [[خلافت علی(ع)]] حضور داشت و با او [[بیعت]] کرد.<ref>مفید، الجمل، ص۱۰۷</ref> او به طرفداری از علی(ع) در [[جنگ جمل]] شرکت کرد<ref>مسعودی، مروج الذهب، بیروت، ج۳، ص۱۰۵ | عبدالله در بیشتر حوداث دوران [[خلافت علی(ع)]] حضور داشت و با او [[بیعت]] کرد.<ref> مفید، الجمل، ص۱۰۷</ref> او به طرفداری از علی(ع) در [[جنگ جمل]] شرکت کرد<ref> مسعودی، مروج الذهب، بیروت، ج۳، ص۱۰۵</ref> | ||
او در [[جنگ صفین]] نیز در کنار امام علی(ع) بود و بر قبایل [[قریش]]، [[قبیله اسد|اَسَد]] و [[قبیله کنانه|کنانه]] ریاست داشت<ref>ابنعساکر، ج۲۷، ص۲۷۲.</ref> و پیادگانِ سَمت راست سپاه امام را فرماندهی میکرد.<ref> ابناعثم کوفی، ج۳، ص۲۴</ref> و به همراه عدهای از [[قریش]] و [[انصار]] به [[عمرو بن عاص]] حمله کرد.<ref> دینوری، ص۱۸۴.</ref> | او در [[جنگ صفین]] نیز در کنار امام علی(ع) بود و بر قبایل [[قریش]]، [[قبیله اسد|اَسَد]] و [[قبیله کنانه|کنانه]] ریاست داشت<ref>ابنعساکر، ج۲۷، ص۲۷۲.</ref> و پیادگانِ سَمت راست سپاه امام را فرماندهی میکرد.<ref> ابناعثم کوفی، ج۳، ص۲۴</ref> و به همراه عدهای از [[قریش]] و [[انصار]] به [[عمرو بن عاص]] حمله کرد.<ref> دینوری، ص۱۸۴.</ref> بنا به نقلی علی(ع) علت پذیرش [[ماجرای حکمیت|حَکَمیت]] را زنده ماندن افرادی از جمله عبدالله بن جعفر دانست.<ref> نصر بن مزاحم، ص۵۳۰</ref> عبدالله از کسانی بود که به پایبندی [[عراق|عراقیان]] بر عهدنامه حکمیت گواهی داد.<ref> نصربن مزاحم، ص۵۰۷.</ref> | ||
علی(ع) به پیشنهاد او [[محمد بن ابیبکر]] (برادر مادری عبدالله) را به جای [[قیس بن سعد]] به ولایت [[مصر]] منصوب کرد.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۴، ص۵۵۴-۵۵۵.</ref> به گفتۀ [[ابن ابیالحدید]] علی(ع) میخواست عبدالله را به سبب [[تبذیر]]، از تصرف در اموالش منع کند، ازاینرو او با [[زبیر]] شریک شد و امام دیگر او را [[محجور]] نکرد.<ref>ابنابیالحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۳.</ref> | |||
علی(ع) به پیشنهاد او [[محمد بن ابیبکر]] (برادر مادری عبدالله) را به جای [[قیس بن سعد]] به ولایت [[مصر]] منصوب کرد.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۴، ص۵۵۴-۵۵۵.</ref> | |||
به گفتۀ [[ابن ابیالحدید]] علی(ع) میخواست عبدالله را به سبب [[تبذیر]]، از تصرف در اموالش منع کند، | |||
===پس از شهادت امام علی(ع)=== | ===پس از شهادت امام علی(ع)=== | ||
به گزارش | به گزارش ابنسعد و [[علی بن مسعودی]] عبدالله، پس از [[شهادت]] امام علی(ع)، [[ابن ملجم]] را [[قصاص]] کرد.<ref>ابنسعد، الطبقاتالکبری، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۲۸-۲۹؛ مسعودی، مروجالذهب، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۱۴-۴۱۶.</ref> البته این گفته خلاف نقل مشهور است و با عبارت دیگری از مسعودی که میگوید: «و قتل الحسنُ عبدالرحمن بن ملجمَ علی حسب ما ذکرنا»<ref>مسعودی، مروجالذهب، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۲۶.</ref> سازگار نیست. طبق نقل شیخ مفید [[امام حسن مجتبی(ع)]] دستور داد ابنملجم قصاص شود و گردن او زده شد.<ref> مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۲۲.</ref> | ||
عبدالله تا [[صلح امام حسن علیه السلام|صلح امام حسن با معاویه]] با امام حسن(ع) همراه بود.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۵، ص۱۶۵.</ref> | عبدالله تا [[صلح امام حسن علیه السلام|صلح امام حسن با معاویه]] با امام حسن(ع) همراه بود.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۵، ص۱۶۵.</ref> | ||
===در عصر حکومت معاویه=== | ===در عصر حکومت معاویه=== | ||
[[پرونده:Al-Baqi'.jpg|بندانگشتی|[[قبرستان بقیع]]، شماره ۵ مقبره عبدالله بن جعفر را نشان میدهد]] | [[پرونده:Al-Baqi'.jpg|بندانگشتی|[[قبرستان بقیع]]، شماره ۵ مقبره عبدالله بن جعفر را نشان میدهد]] | ||
پس از به خلافت رسیدن معاویه، عبدالله با دربار او در [[دمشق]] ارتباط برقرار کرد | پس از به خلافت رسیدن معاویه، عبدالله با دربار او در [[دمشق]] ارتباط برقرار کرد{{مدرک}}معاویه ۱.۰۰۰.۰۰۰ درهم مقرری سالیانه برای وی تعیین کرد و یزید آن را به ۲.۰۰۰.۰۰۰ درهم افزایش داد.<ref> بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، ۱۳۹۴ق، ص۴۵.</ref> | ||
معاویه وی را سید [[بنیهاشم]] لقب داد، اما عبدالله چنین لقبی را مختص به [[حسنین(ع)]] میدانست.<ref> ابنابیالحدید، ج۶، ص۲۹۷</ref> برخی احترام معاویه به عبدالله بن جعفر را برخاسته از تلاش وی برای جذب بزرگان و سران قبایل، و شاید برای کاستن از مقام فرزندان امام علی دانستهاند.<ref>مهدویان، ص۳۶.</ref> | معاویه وی را سید [[بنیهاشم]] لقب داد، اما عبدالله چنین لقبی را مختص به [[حسنین(ع)]] میدانست.<ref> ابنابیالحدید، ج۶، ص۲۹۷</ref> برخی احترام معاویه به عبدالله بن جعفر را برخاسته از تلاش وی برای جذب بزرگان و سران قبایل، و شاید برای کاستن از مقام فرزندان امام علی دانستهاند.<ref>مهدویان، ص۳۶.</ref> | ||
خط ۷۶: | خط ۷۲: | ||
عبدالله در واقعه کربلا حضور نداشت؛ اما دو فرزندش در [[روز عاشورا]] به شهادت رسیدند.<ref> نگاه کنید به طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۴۶۶.</ref> | عبدالله در واقعه کربلا حضور نداشت؛ اما دو فرزندش در [[روز عاشورا]] به شهادت رسیدند.<ref> نگاه کنید به طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۴۶۶.</ref> | ||
درباره علت غیبت عبدالله در [[واقعه کربلا]] اختلاف است. محمدحسین رجبی دوانی (زاده ۱۳۳۹ش) پژوهشگر تاریخ اسلام، وی را به جهت غیبت در کربلا سرزنش میکند و بههمینجهت حتی وی را شایسته همسری [[حضرت زینب]] نمیداند.<ref>[https://www.yjc.ir/fa/news/5499008 رجبی دوانی، «چرا همسر حضرت زینب(س) ایشان را در کربلا همراهی نکرد؟»، پایگاه خبری باشگاه خبرنگاران جوان.</ref> در مقابل، احتمالهایی مانند کهولت سن، نابینایی و احتمال مأموریتداشتن وی در [[مدینه]] از جانب امام حسین(ع) به عنوان علت عدم همراهی وی بیان شده است<ref>عرب ابوزیدآبادی، [http://tarikh.nashriyat.ir/node/564 «عبداللهبن جعفر و قيام كربلا»]، ۱۳۸۸ش.</ref> البته گفته شده که این احتمالها بر اساس حدس و گمان است و شواهد تاریخی آنها را تأیید نمیکند.<ref>[http://ensani.ir/fa/article/46442 | درباره علت غیبت عبدالله در [[واقعه کربلا]] اختلاف است. محمدحسین رجبی دوانی (زاده ۱۳۳۹ش) پژوهشگر تاریخ اسلام، وی را به جهت غیبت در کربلا سرزنش میکند و بههمینجهت حتی وی را شایسته همسری [[حضرت زینب]] نمیداند.<ref>[https://www.yjc.ir/fa/news/5499008 رجبی دوانی، «چرا همسر حضرت زینب(س) ایشان را در کربلا همراهی نکرد؟»، پایگاه خبری باشگاه خبرنگاران جوان.</ref> در مقابل، احتمالهایی مانند کهولت سن، نابینایی و احتمال مأموریتداشتن وی در [[مدینه]] از جانب امام حسین(ع) به عنوان علت عدم همراهی وی بیان شده است<ref>عرب ابوزیدآبادی، [http://tarikh.nashriyat.ir/node/564 «عبداللهبن جعفر و قيام كربلا»]، ۱۳۸۸ش.</ref> البته گفته شده که این احتمالها بر اساس حدس و گمان است و شواهد تاریخی آنها را تأیید نمیکند.<ref>[http://ensani.ir/fa/article/46442 عبدالله بن جعفر و قیام کربلا] پرتال جامع علوم انسانی</ref> | ||
در [[واقعه حره]] ([[سال ۶۳ هجری قمری|۶۳ق]] )، عبدالله بن جعفر دربارۀ مردم [[مدینه]] با [[یزید]] مذاکره کرد و کوشید یزید را از خشونت با مردم مدینه بازدارد. یزید خواست وی را، در صورت اطاعت اهالی مدینه، پذیرفت. عبدالله برای عدهای از سران مدینه نامه نوشت و از آنان خواست که متعرض سپاه یزید نشوند.<ref> ابنسعد، الطبقاتالکبیر، ج۷، ص۱۴۵.</ref> | در [[واقعه حره]] ([[سال ۶۳ هجری قمری|۶۳ق]] )، عبدالله بن جعفر دربارۀ مردم [[مدینه]] با [[یزید]] مذاکره کرد و کوشید یزید را از خشونت با مردم مدینه بازدارد. یزید خواست وی را، در صورت اطاعت اهالی مدینه، پذیرفت. عبدالله برای عدهای از سران مدینه نامه نوشت و از آنان خواست که متعرض سپاه یزید نشوند.<ref> ابنسعد، الطبقاتالکبیر، ج۷، ص۱۴۵.</ref> | ||
در | در واقعه حرّه، سپاه یزید دو پسر عبدالله، ابوبکر و عون اصغر، را کشتند.<ref>تستری، ج۶، ص۲۸۷</ref> | ||
===بیعت با عبدالله بن زبیر=== | ===بیعت با عبدالله بن زبیر=== | ||
خط ۸۷: | خط ۸۳: | ||
به گزارش بلاذری بعد از مرگ [[یزید]]، عبدالله بن جعفر با [[عبدالله بن زبیر]] [[بیعت]] کرد.<ref>بلاذری ج۴، ص۳۹۱</ref> وی به دربار [[عبدالملک بن مروان]] در [[دمشق]] نیز آمدوشد داشت<ref>ابنعساکر، ج۲۷، ص۲۴۸</ref>، اما مورد بیمهری او قرار گرفت و در اواخر عمر به تنگدستی گرفتار شد.<ref>ابنابیالحدید، ج۱۱، ص۲۵۵</ref> | به گزارش بلاذری بعد از مرگ [[یزید]]، عبدالله بن جعفر با [[عبدالله بن زبیر]] [[بیعت]] کرد.<ref>بلاذری ج۴، ص۳۹۱</ref> وی به دربار [[عبدالملک بن مروان]] در [[دمشق]] نیز آمدوشد داشت<ref>ابنعساکر، ج۲۷، ص۲۴۸</ref>، اما مورد بیمهری او قرار گرفت و در اواخر عمر به تنگدستی گرفتار شد.<ref>ابنابیالحدید، ج۱۱، ص۲۵۵</ref> | ||
عبدالله بن جعفر چند سال از عمر خود را در [[بصره]]، [[کوفه]] و [[شام]] به سر برد و سرانجام در [[مدینه]] اقامت گزید.<ref>خلیفةبن خیاط، ص۲۹، ۳۱</ref> | عبدالله بن جعفر چند سال از عمر خود را در [[بصره]]، [[کوفه]] و [[شام]] به سر برد و سرانجام در [[مدینه]] اقامت گزید.<ref>خلیفةبن خیاط، ص۲۹، ۳۱.</ref> | ||
==خصوصیات فردی== | ==خصوصیات فردی== | ||
گفته شده است عبدالله دوستدار موسیقی بود و گوش دادن آن را ناروا نمیدانست. و از مغنیانی چون بُدَیح، سائب خاثر و نشیط، حمایت میکرد.<ref>نک: طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۵، ص۳۳۶ـ۳۳۷؛ ابنعبدالبرّ، ج۳، ص۸۸۱</ref> عبدالله را به صفاتی چون زیرکی، نکتهسنجی، خوشخلقی، پاکدامنی و بخشندگی ستودهاند. همچنین وی ملقب به بحرالجود بوده است<ref> | گفته شده است عبدالله دوستدار موسیقی بود و گوش دادن آن را ناروا نمیدانست. و از مغنیانی چون بُدَیح، سائب خاثر و نشیط، حمایت میکرد.<ref>نک: طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۵، ص۳۳۶ـ۳۳۷؛ ابنعبدالبرّ، ج۳، ص۸۸۱</ref> عبدالله را به صفاتی چون زیرکی، نکتهسنجی، خوشخلقی، پاکدامنی و بخشندگی ستودهاند. همچنین وی ملقب به بحرالجود بوده است<ref>ابنعبدالبر، ج۳، ص۸۸۱.</ref> و نام او را در زمره چهار بخشنده [[بنیهاشم|هاشمی]] ذکر کردهاند.<ref>ابنعنبه، ص۳۶.</ref> به گزارش [[یعقوبی]] وی یکبار جامههای تن خود را به فردی مستحق داد.<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۲۷۷.</ref> همچنین بلاذری پس از نقل مقرری او گفته است که بذل و بخشش وی چنان بود که قبل از پایان سال بلکه بدهکار میشد.<ref> بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، ۱۳۹۴ق، ص۴۵.</ref> | ||
[[عبیدالله بن قیس]] درباره جود و بخشش وی اشعاری سروده<ref>نک: ابنعساکر، ج۲۷، ص۲۷۱ـ۲۷۲</ref> و حکایاتی نیز دربارۀ جود و سخاوت او نقل شده است.<ref>نک ابنعبدالبرّ، ج۳، ص۸۸۲</ref> | [[عبیدالله بن قیس]] درباره جود و بخشش وی اشعاری سروده<ref>نک: ابنعساکر، ج۲۷، ص۲۷۱ـ۲۷۲</ref> و حکایاتی نیز دربارۀ جود و سخاوت او نقل شده است.<ref>نک ابنعبدالبرّ، ج۳، ص۸۸۲.</ref> | ||
==راویان== | ==راویان== | ||
عبدالله از پیامبر اکرم(ص)، امام علی(ع) و مادر خود [[اسماء بنت عمیس]] روایت کرده است.<ref>ابناثیر، ج۳، | عبدالله از پیامبر اکرم(ص)، امام علی(ع) و مادر خود [[اسماء بنت عمیس]] روایت کرده است.<ref> ابناثیر، اسدالغابه، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۹۴.</ref> عدهای همچون [[امام محمد باقر علیهالسلام|محمد بن علی بن حسین]] و عروة بن زبیر نیز از او روایت کردهاند.<ref> ابناثیر، اسدالغابه، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۹۴.</ref> | ||
او حدیثی دربارۀ نزول [[آیه تطهیر]] و درخواست [[حضرت زینب(س)]] برای ورود به [[اهل بیت]] و ردّ آن توسط پیامبر روایت کرده است.<ref>کوفی، ج۲، ص۱۳۸</ref> | او حدیثی دربارۀ نزول [[آیه تطهیر]] و درخواست [[حضرت زینب(س)]] برای ورود به [[اهل بیت]] و ردّ آن توسط پیامبر روایت کرده است.<ref> کوفی، ج۲، ص۱۳۸.</ref> | ||
==همسران و فرزندان== | ==همسران و فرزندان== | ||
خط ۱۰۵: | خط ۱۰۱: | ||
==درگذشت== | ==درگذشت== | ||
دربارۀ زمان | دربارۀ زمان درگذشت عبدالله اختلاف وجود دارد. به گفته ابناثیر بنا به نظر بیشتر مورخان وی در سال ۸۰ قمری درگذشته است<ref> ابناثیر، اسد الغابه، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۹۶.</ref> با این حال سال وفات او ۸۴، ۸۵ و... نیز ذکر شده است.<ref> ابناثیر، اسد الغابه، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۹۶.</ref> [[ابان بن عثمان بن عفان|اَبان بن عثمان]]، که در آن زمان امیر [[مدینه]] بود، بر وی [[نماز میت|نماز]] خواند و او را در [[بقیع]] به خاک سپردند.<ref> ابناثیر، اسد الغابه، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۹۶.</ref> با این حال مقامی در [[قبرستان بابالصغیر]] دمشق نیز به او منسوب است.<ref>فهری، مراقد اهل البیت فی الشام، ص۳۷.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
خط ۱۱۴: | خط ۱۱۰: | ||
*ابنحجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابه فی تمییز الصحابه، تحقیق عادل احمد عبدالموجود و علی محمد معوض، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۵ق/۱۹۹۵م. | *ابنحجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابه فی تمییز الصحابه، تحقیق عادل احمد عبدالموجود و علی محمد معوض، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۵ق/۱۹۹۵م. | ||
* ابنابیالحدید، عبدالحمید بن هبةالله، شرح نهجالبلاغة، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۹۶۵م/۱۳۸۵ق. | * ابنابیالحدید، عبدالحمید بن هبةالله، شرح نهجالبلاغة، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۹۶۵م/۱۳۸۵ق. | ||
* ابناثیر، اسدالغابة فی معرفة الصحابة، | * ابناثیر، علی بن محمد، اسدالغابة فی معرفة الصحابة، بیروت، دارالفکر، ۱۹۸۹م/۱۴۰۹ق. | ||
* ابناعثم کوفی، کتابالفتوح، چاپ علیشیری، بیروت ۱۴۱۱ق/۱۹۹۱م. | * ابناعثم کوفی، کتابالفتوح، چاپ علیشیری، بیروت ۱۴۱۱ق/۱۹۹۱م. | ||
* ابنسعد، الطبقاتالکبری، چاپ درالفکر- یا دارصادر، بیروت، قم ۱۴۰۵ق. | * ابنسعد، الطبقاتالکبری، چاپ درالفکر- یا دارصادر، بیروت، قم ۱۴۰۵ق. | ||
* ابنعبدالبر، الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، چاپ علی محمد بجاوی، بیروت ۱۴۱۲ق/۱۹۹۲م. | * ابنعبدالبر، الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، چاپ علی محمد بجاوی، بیروت ۱۴۱۲ق/۱۹۹۲م. | ||
* ابنعساکر، تاریخ مدینة دمشق، چاپ علیشیری، بیروت ۱۴۱۵ق. | *ابنعساکر، تاریخ مدینة دمشق، چاپ علیشیری، بیروت ۱۴۱۵ق. | ||
* ابنعنبه، عمدةالطالب فی انساب آل ابیطالب، چاپ محمدحسن آل طالقانی، نجف ۱۳۸۰م/۱۹۶۱ق. | * ابنعنبه، عمدةالطالب فی انساب آل ابیطالب، چاپ محمدحسن آل طالقانی، نجف ۱۳۸۰م/۱۹۶۱ق. | ||
* ابنقتیبه، المعارف چاپ ثروت عکاشه، قاهره ۱۹۶۰م. | * ابنقتیبه، المعارف چاپ ثروت عکاشه، قاهره ۱۹۶۰م. | ||
خط ۱۳۴: | خط ۱۲۹: | ||
* طوسی، محمد بن حسن، الغیبة، چاپ عباداللّه طهرانی و علی احمد ناصح، قم ۱۴۱۱ق. | * طوسی، محمد بن حسن، الغیبة، چاپ عباداللّه طهرانی و علی احمد ناصح، قم ۱۴۱۱ق. | ||
* کوفی، محمد بن سلیمان، مناقب الامام امیرالمؤمنین، چاپ محمدباقر محمودی، قم ۱۴۱۲ق. | * کوفی، محمد بن سلیمان، مناقب الامام امیرالمؤمنین، چاپ محمدباقر محمودی، قم ۱۴۱۲ق. | ||
*مسعودی، مروج الذهب و معادن الجوهر، | *مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب و معادن الجوهر، دارالهجره، قم، چاپ دوم، ۱۴۰۹ق. | ||
* محبوب مهدویان، «عبدالله بن جعفربن ابیطالب»، تاریخ اسلام، سال ۲، ش ۲، قم، تابستان ۱۳۸۰ق. | * محبوب مهدویان، «عبدالله بن جعفربن ابیطالب»، تاریخ اسلام، سال ۲، ش ۲، قم، تابستان ۱۳۸۰ق. | ||
* منقری، نصر بن مزاحم، وقعة صفین، چاپ عبدالسلام محمد هارون، قاهره ۱۳۸۲ق. | * منقری، نصر بن مزاحم، وقعة صفین، چاپ عبدالسلام محمد هارون، قاهره ۱۳۸۲ق. | ||
خط ۱۴۰: | خط ۱۳۵: | ||
* واقدی، محمد بن عمر، المغازی، چاپ مارسدن جونس، قاهره ۱۹۶۶م، | * واقدی، محمد بن عمر، المغازی، چاپ مارسدن جونس، قاهره ۱۹۶۶م، | ||
* یعقوبی، احمد بن ابییعقوب، تاریخ الیعقوبی، بیروت، دار صادر، بیتا. | * یعقوبی، احمد بن ابییعقوب، تاریخ الیعقوبی، بیروت، دار صادر، بیتا. | ||
* مفید، محمد بن نعمان، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، | * مفید، محمد بن نعمان، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق. | ||
* مفید، محمد بن محمد، الجمل، چاپ علی میرشریفی، قم، ۱۳۷۴م. | * مفید، محمد بن محمد، الجمل، چاپ علی میرشریفی، قم، ۱۳۷۴م. | ||
* فهری، سید اجمد، مراقد اهل البیت فی الشام، مکتب الامام الخامنئی، سوریه، ۱۴۲۸ق. | * فهری، سید اجمد، مراقد اهل البیت فی الشام، مکتب الامام الخامنئی، سوریه، ۱۴۲۸ق. |
ویرایش