۱۶٬۶۶۳
ویرایش
محسن بن علی(ع): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
اصلاح نویسه‌های عربی
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (اصلاح نویسه‌های عربی) |
||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
در منابع مختلف شیعه<ref> برای نمونه نگاه کنید به یعقوبی، تاریخ یعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۲۱۳؛ قاضی نعمان، شرح الاخبار، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۸۸؛ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۵۵؛ ابن صوفی، المجدی، ۱۴۲۲ق، ص۱۹۳.</ref> و اهل‌سنت<ref> ابن‌حنبل، مسند، ۱۴۲۱ق، ج۲، ص۱۵۹، ۲۴۶؛ بخاری، الادب المفرد، ۱۴۰۹ق، ص۲۸۶؛ ابن‌قتیبة، المعارف، ۱۹۹۲م، ص۲۱۱؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۳۹۴ق، ج۲، ص۱۸۹؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۱۵۳؛ حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۱۴۱۱ق، ج۳، ص۱۸۰ ابن‌حزم اندلسی، جمهرة انساب العرب، ۱۴۰۳ق، ص۱۶؛ ابن‌اثیر، اسد الغابة، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۲۹۹-۳۰۰؛ سبط بن جوزی، تذکرة الخواص، ۱۴۱۸ق، ص۵۷؛ ابن‌کثیر، البدایة و النهایة، ۱۴۰۸ق، ج۷، ص۳۶۷؛ ابن‌حجر عسقلانی، الاصابه، ۱۴۱۵ق، ج۶، ص۱۹۱.</ref> محسن جزو فرزندان حضرت فاطمه و امام علی(ع) شمرده شده است. به گفته ابن حجر عسقلانی این کلمه به صورت مُحَسِّن خوانده می‌شود.<ref>ابن‌حجر عسقلانی، الاصابه، ۱۴۱۵ق، ج۶، ص۱۹۱.</ref> | در منابع مختلف شیعه<ref> برای نمونه نگاه کنید به یعقوبی، تاریخ یعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۲۱۳؛ قاضی نعمان، شرح الاخبار، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۸۸؛ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۵۵؛ ابن صوفی، المجدی، ۱۴۲۲ق، ص۱۹۳.</ref> و اهل‌سنت<ref> ابن‌حنبل، مسند، ۱۴۲۱ق، ج۲، ص۱۵۹، ۲۴۶؛ بخاری، الادب المفرد، ۱۴۰۹ق، ص۲۸۶؛ ابن‌قتیبة، المعارف، ۱۹۹۲م، ص۲۱۱؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۳۹۴ق، ج۲، ص۱۸۹؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۱۵۳؛ حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۱۴۱۱ق، ج۳، ص۱۸۰ ابن‌حزم اندلسی، جمهرة انساب العرب، ۱۴۰۳ق، ص۱۶؛ ابن‌اثیر، اسد الغابة، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۲۹۹-۳۰۰؛ سبط بن جوزی، تذکرة الخواص، ۱۴۱۸ق، ص۵۷؛ ابن‌کثیر، البدایة و النهایة، ۱۴۰۸ق، ج۷، ص۳۶۷؛ ابن‌حجر عسقلانی، الاصابه، ۱۴۱۵ق، ج۶، ص۱۹۱.</ref> محسن جزو فرزندان حضرت فاطمه و امام علی(ع) شمرده شده است. به گفته ابن حجر عسقلانی این کلمه به صورت مُحَسِّن خوانده می‌شود.<ref>ابن‌حجر عسقلانی، الاصابه، ۱۴۱۵ق، ج۶، ص۱۹۱.</ref> | ||
==شهادت== | ==شهادت== | ||
درباره چگونگی درگذشت محسن اختلاف است. منابع شیعه، علت شهادت | درباره چگونگی درگذشت محسن اختلاف است. در منابع شیعه، علت شهادت او [[سقط جنین|سقط]] شدنش دانسته شده است.<ref> نگاه کنید به شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۵۵.</ref> منابع اهل‌سنت خبر درگذشت او را با عبارت‌هایی همچون «مات صغیرا»،<ref>ابن‌اثیر، اسد الغابة، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۳۰۰.</ref> «مات و هو صغیر»<ref>ابن‌قتیبة، المعارف، ۱۹۹۲م، ص۲۱۱.</ref> و یا چیزی شیبه آن<ref>مقدسی، البدء و التاریخ، مکتبة الثقافة الدینیة، ج۵، ص۷۵.</ref> آورده‌اند. که دلالت بر زنده به دنیا آمدن او دارد. به گفته ابن‌حزم او بلافاصله پس از ولادت از دنیا رفت.<ref> ابن‌حزم اندلسی، جمهرة انساب العرب، ۱۴۰۳ق، ص۳۸.</ref> | ||
براساس برخی روایات که در منابع اهل‌سنت نقل شده محسن در زمان حیات [[پیامبر(ص)]] به دنیا آمده و پیامبر(ص) این نام را بر او نهاده است.<ref> ابن‌اثیر، اسد الغابة، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۲۹۹؛ ابن‌حنبل، مسند، ۱۴۲۱ق، ج۲، ص۱۵۹، ۲۴۶؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۳۸۴.</ref> در منابع شیعه نیز به نامگذاری وی توسط پیامبر(ص) اشاره شده است البته قبل از سقطش.<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۵۵.</ref> | |||
در برخی از منابع به [[شهادت]] محسن مصادف با حمله به خانه [[حضرت فاطمه(س)]] برای [[بیعت]] گرفتن از [[حضرت علی(ع)]] اشاره شده است. [[محمد بن عبدالکریم شهرستانی]] (درگذشته ۵۴۸ق) در کتاب [[الملل و النحل (شهرستانی)|الملل و النحل]] به نقل از [[ابراهیم بن سیار معتزلی]] معروف به نظام (درگذشته۲۳۰ق) از بزرگان [[معتزله]] نقل می‌کند که ضربه در به پهلوی [[فاطمه(س)]] موجب [[سقط جنین|سقط]] محسن شد.<ref> شهرستانی، الملل والنحل، ۱۳۶۴ش، ج۱، ص۷۱.</ref> همچنین [[ابن‌ابی‌الحدید]] در مناظره با استادش [[ابوجعفر نقیب]] به [[سقط جنین|سقط]] محسن در جریان بیعت اشاره می‌کند.<ref>ابن‌ابی الحدید، شرح نهج‌البلاغة، ۱۴۰۴ق، ج۱۴، ص۱۹۲–۱۹۳.</ref> | |||
===تاریخ شهادت=== | ===تاریخ شهادت=== | ||
{{اصلی|ایام محسنیه}} | {{اصلی|ایام محسنیه}} | ||
زمان دقیق شهادت محسن بن علی مشخص نیست. [[محمدهادی یوسفی غروی]] پژوهشگر تاریخ اسلام با ارائه شواهدی معتقد است زمان [[هجوم به خانه فاطمه(س)]] بلافاصله پس از [[واقعه سقیفه]] و [[بیعت]] با [[ابوبکر]] نبوده، بلکه حدود پنجاه روز یا بیشتر پس از [[رحلت پیامبر(ص)]] رخ داده است.<ref>یوسفی غروی، «تاریخ هجوم به خانه حضرت زهرا»، ص۹-۱۴.</ref> با این حال برخی اوایل [[ربیع‌الاول]] را به [[ایام محسنیه]] نامگذاری کرده و به [[عزاداری]] می‌پردازند. | زمان دقیق شهادت محسن بن علی مشخص نیست. [[محمدهادی یوسفی غروی]] پژوهشگر تاریخ اسلام با ارائه شواهدی معتقد است زمان [[هجوم به خانه فاطمه(س)]] بلافاصله پس از [[واقعه سقیفه]] و [[بیعت]] با [[ابوبکر]] نبوده، بلکه حدود پنجاه روز یا بیشتر پس از [[رحلت پیامبر(ص)]] رخ داده است.<ref>یوسفی غروی، «تاریخ هجوم به خانه حضرت زهرا»، ص۹-۱۴.</ref> با این حال برخی اوایل [[ربیع‌الاول]] را به [[ایام محسنیه]] نامگذاری کرده و به [[عزاداری]] می‌پردازند.<ref>[http://www.rohani.ir/fa/ndt/435 « اتفاقات هفته اول بعد از ماه صفر، ریشه و اصل همه مصائب جهان اسلام است»]</ref> به گفته مکارم شیرازی از مراجع تقلید بهتر است که مراسم ایام محسنیه چون در میان شیعه سابقه نداشته و باعث کمرنگ شدن برنامه‌های اصلی می‌شود برگزار نشود.<ref>[https://makarem.ir/main.aspx?typeinfo=21&lid=0&catid=46972&mid=262723 «نظر حضرت‌عالی در مورد برگزاری مراسم ایّام محسنیّه به‌صورت عمومی در سطح شهر چیست؟»]</ref> | ||
==محل دفن== | ==محل دفن== | ||
در منابع تاریخی، به محل [[دفن]] محسن(ع) اشاره نشده است؛ اما در | در منابع تاریخی، به محل [[دفن]] محسن(ع) اشاره نشده است؛ اما برپایه روایتی که در کتاب جامع النورین آمده است که حضرت علی(ع) به [[فضه خادم حضرت زهرا]] فرمود بدن محسن را در آستانه خانه دفن کند.<ref>سبزواری، جامع النورین، ص۲۰۶.</ref> | ||
==عذاب قاتل محسن== | ==عذاب قاتل محسن== | ||
بر پایه روایتی که در [[کامل الزیارات (کتاب)|کامل الزیارات]] نقل شده، | بر پایه روایتی که در [[کامل الزیارات (کتاب)|کامل الزیارات]] نقل شده، نخستین شخصی که از فرزندان پیامبر(ص) که در [[قیامت]] به پرونده‌اش رسیدگی می‌شود، محسن است، سپس قاتل او مواخذه می‌شود.<ref> ابن‌قولویه، کامل الزیارات، ۱۳۵۶ش، ص۳۳۴.</ref> | ||
== تک‌نگاری== | == تک‌نگاری== | ||
درباره محسن بن علی کتاب‌هایی به زبان عربی و فارسی نوشته شده است: | |||
* کتاب «المحسن السبط مولودٌ أم سقطٌ»، نوشته سید محمدمهدی الموسوی الخرسان، به زبان عربی که مرکز الابحاث العقائدیة آن را در سال ۱۴۳۰ق منتشر کرده است.<ref>[https://www.gisoom.com/book/1390046/ شبکه جامع کتاب گیسوم]</ref> | |||
* کتاب «غنچه یاس؛ محسن بن علی» نوشته مهدی فاطمی به زبان‌های فارسی و عربی که در سال ۱۳۸۶ش منتشر شده است.<ref>[https://www.gisoom.com/book/1420029 شبکه جامع کتاب گیسوم]</ref> | * کتاب «غنچه یاس؛ محسن بن علی» نوشته مهدی فاطمی به زبان‌های فارسی و عربی که در سال ۱۳۸۶ش منتشر شده است.<ref>[https://www.gisoom.com/book/1420029 شبکه جامع کتاب گیسوم]</ref> | ||
* کتاب «محسن بن علی» نوشته علی‌اصغر رضوانی به زبان فارسی که انتشارات دلیل ما آن را منتشر کرده است.<ref>[https://db.ketab.ir/bookview.aspx?bookid=1551020 موسسه خانه کتاب ایران]</ref> | * کتاب «محسن بن علی» نوشته علی‌اصغر رضوانی به زبان فارسی که انتشارات دلیل ما آن را منتشر کرده است.<ref>[https://db.ketab.ir/bookview.aspx?bookid=1551020 موسسه خانه کتاب ایران]</ref> | ||
* المحسن بن فاطمة الز.هراء، نوشته عبدالمحسن عبدالزهراء القطیفی، که در سال ۱۳۸۱ش منتشر شده است<ref>[https://db.ketab.ir/bookview.aspx?bookid=312390 موسسه خانه کتاب ایران]</ref> | * المحسن بن فاطمة الز.هراء، نوشته عبدالمحسن عبدالزهراء القطیفی، که در سال ۱۳۸۱ش منتشر شده است<ref>[https://db.ketab.ir/bookview.aspx?bookid=312390 موسسه خانه کتاب ایران]</ref> | ||