۱۶٬۹۷۹
ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
==محسن در منابع تاریخی و حدیثی== | ==محسن در منابع تاریخی و حدیثی== | ||
در منابع مختلف شیعه<ref> برای نمونه نگاه کنید به یعقوبی، تاریخ یعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۲۱۳؛ قاضی نعمان، شرح الاخبار، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۸۸؛ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۵۵؛ ابن صوفی، المجدی، ۱۴۲۲ق، ص۱۹۳.</ref> و اهلسنت<ref> ابنحنبل، مسند، | در منابع مختلف شیعه<ref> برای نمونه نگاه کنید به یعقوبی، تاریخ یعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۲۱۳؛ قاضی نعمان، شرح الاخبار، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۸۸؛ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۵۵؛ ابن صوفی، المجدی، ۱۴۲۲ق، ص۱۹۳.</ref> و اهلسنت<ref> ابنحنبل، مسند، ۱۴۲۱ق، ج۲، ص۱۵۹، ۲۴۶؛ بخاری، الادب المفرد، ۱۴۰۹ق، ص۲۸۶؛ ابنقتیبة، المعارف، ۱۹۹۲م، ص۲۱۱؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۳۹۴ق، ج۲، ص۱۸۹؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۱۵۳؛ حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۶۵ و ۱۶۸؛ ابنحزم اندلسی، جمهرة انساب العرب، ۱۴۰۳ق، ص۱۶؛ ابناثیر، اسد الغابة، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۲۹۹-۳۰۰؛ سبط بن جوزی، تذکرة الخواص، ۱۴۱۸ق، ص۵۷؛ ابنکثیر، البدایة و النهایة، ۱۴۰۸ق، ج۷، ص۳۶۷؛ ابنحجر عسقلانی، الاصابه، ۱۴۱۵ق، ج۶، ص۱۹۱.</ref> محسن جزو فرزندان حضرت فاطمه و امام علی(ع) شمرده شده است. | ||
به گفته ابن حجر عسقلانی به صورت مُحَسِّن تلفظ میشود.<ref>ابنحجر عسقلانی، الاصابه، ۱۴۱۵ق، ج۶، ص۱۹۱.</ref> | |||
==شهادت== | ==شهادت== | ||
منابع درباره چگونگی درگذشت وی اختلافنظر دارند. منابع شیعه، علت شهادت محسن را [[سقط جنین|سقط]] شدن او دانستهاند. منابع اهلسنت غالبا خبر درگذشت او را با عبارت «مات صغیرا»،<ref>ابناثیر، اسد الغابة، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۳۰۰.</ref> «مات و هو صغیر»<ref>ابنقتیبة، المعارف، ۱۹۹۲م، ص۲۱۱.</ref> و یا چیزی شیبه | منابع درباره چگونگی درگذشت وی اختلافنظر دارند. منابع شیعه، علت شهادت محسن را [[سقط جنین|سقط]] شدن او دانستهاند.<ref> نگاه کنید به شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۵۵.</ref> منابع اهلسنت غالبا خبر درگذشت او را با عبارت «مات صغیرا»،<ref>ابناثیر، اسد الغابة، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۳۰۰.</ref> «مات و هو صغیر»<ref>ابنقتیبة، المعارف، ۱۹۹۲م، ص۲۱۱.</ref> و یا چیزی شیبه آن<ref>مقدسی، البدء و التاریخ، مکتبة الثقافة الدینیة، ج۵، ص۷۵.</ref> آوردهاند. که دلالت بر زنده به دنیا آمدن او دارد. ابنحزم عبارت «مات صغیرا جدا إثر ولادته؛ بسیار کوچک و بلافاصله پس از ولادت از دنیا رفت» را آورده است.<ref> ابنحزم اندلسی، جمهرة انساب العرب، ۱۴۰۳ق، ص۳۸.</ref> براساس برخی روایات که در منابع اهل سنت نقل شده محسن در زمان حیات پیامبر(ص) به دنیا آمده و [[پیامبر(ص)]] این نام را بر او نهاده است.<ref> ابناثیر، اسد الغابة، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۲۹۹؛ ابنحنبل، مسند، ۱۴۲۱ق، ج۲، ص۱۵۹، ۲۴۶؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۳۸۴.</ref> در منابع شیعی نیز به نامگذاری وی توسط پیامبر(ص) اشاره شده است البته قبل از سقطش.<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۵۵.</ref> | ||
بسیاری از منابع [[شهادت]] محسن را مصادف با حمله به خانه [[حضرت فاطمه(س)]] برای [[بیعت]] گرفتن از [[حضرت علی(ع)]] دانستهاند. | بسیاری از منابع [[شهادت]] محسن را مصادف با حمله به خانه [[حضرت فاطمه(س)]] برای [[بیعت]] گرفتن از [[حضرت علی(ع)]] دانستهاند. [[محمد بن عبدالکریم شهرستانی]] (درگذشته ۵۴۸ق) در کتاب [[الملل و النحل (شهرستانی)|الملل و النحل]] به نقل از [[ابراهیم بن سیار معتزلی]] معروف به نظام (درگذشته۲۳۰ق) از بزرگان [[معتزله]] نقل میکند که ضربه در به پهلوی [[فاطمه(س)]] موجب [[سقط جنین|سقط]] محسن شد.<ref> شهرستانی، الملل والنحل، ۱۳۶۴ش، ج۱، ص۷۱.</ref> همچنین [[ابنابیالحدید]] در داستان مناظره با استادش [[ابوجعفر نقیب]] به [[سقط جنین|سقط]] محسن در جریان بیعت اشاره میکند.<ref>ابنابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ۱۴۰۴ق، ج۱۴، ص۱۹۲–۱۹۳.</ref> | ||
همچنین [[ابنابیالحدید]] در داستان مناظره با استادش [[ابوجعفر نقیب]] به [[سقط جنین|سقط]] محسن در جریان بیعت اشاره میکند.<ref>ابنابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۴، ص۱۹۲–۱۹۳.</ref> | |||
===تاریخ شهادت=== | ===تاریخ شهادت=== | ||
خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
==محل دفن== | ==محل دفن== | ||
در منابع تاریخی، به محل [[دفن]] محسن(ع) اشاره نشده است؛ اما در روایتی آمده است که حضرت علی(ع) به [[فضه خادم حضرت زهرا]] فرمود بدن محسن را در آستانه خانه دفن کند.<ref>سبزواری، جامع النورین، ص۲۰۶</ref> | در منابع تاریخی، به محل [[دفن]] محسن(ع) اشاره نشده است؛ اما در روایتی آمده است که حضرت علی(ع) به [[فضه خادم حضرت زهرا]] فرمود بدن محسن را در آستانه خانه دفن کند.<ref>سبزواری، جامع النورین، ص۲۰۶.</ref> | ||
==عذاب قاتل محسن== | ==عذاب قاتل محسن== | ||
[[ابنقولویه]] در [[کامل الزیارات]] حدیثی نقل میکند که طبق آن، اولین شخص از فرزندان پیامبر(ص) که در [[قیامت]] به پروندهاش رسیدگی میشود محسن است، سپس قاتل او مواخذه میشود.<ref> ابنقولویه، کامل الزیارات، ص۳۳۴.</ref> | [[ابنقولویه]] در [[کامل الزیارات]] حدیثی نقل میکند که طبق آن، اولین شخص از فرزندان پیامبر(ص) که در [[قیامت]] به پروندهاش رسیدگی میشود محسن است، سپس قاتل او مواخذه میشود.<ref> ابنقولویه، کامل الزیارات، ۱۳۵۶ش، ص۳۳۴.</ref> | ||
== تکنگاری== | == تکنگاری== | ||
* کتاب «غنچه یاس؛ محسن بن علی» نوشته مهدی فاطمی به زبانهای فارسی و عربی که در سال ۱۳۸۶ش منتشر شده است.<ref>[https://www.gisoom.com/book/1420029 شبکه جامع کتاب گیسوم]</ref> | * کتاب «غنچه یاس؛ محسن بن علی» نوشته مهدی فاطمی به زبانهای فارسی و عربی که در سال ۱۳۸۶ش منتشر شده است.<ref>[https://www.gisoom.com/book/1420029 شبکه جامع کتاب گیسوم]</ref> | ||
خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* ابناثیر، علی بن محمد، اسد الغابة فی معرفه الصحابة، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۹ق/۱۹۸۹م. | * ابناثیر، علی بن محمد، اسد الغابة فی معرفه الصحابة، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۹ق/۱۹۸۹م. | ||
* ابنحجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابة فی تمییز الصحابه، تحقیق | * ابنحجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابة فی تمییز الصحابه، تحقیق عادل احمد عبدالموجود و علی محمد معوض، بیروت، دارالکتب العلمیة، چاپ اول، ۱۴۱۵ق/۱۹۹۵م. | ||
* ابنحزم الاندلسی، علی بن احمد، جمهرة انساب العرب، تحقیق لجنة من العلماء، بیروت، دار الکتب العلملیة، چاپ اول، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م. | * ابنحزم الاندلسی، علی بن احمد، جمهرة انساب العرب، تحقیق لجنة من العلماء، بیروت، دار الکتب العلملیة، چاپ اول، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م. | ||
* | * ابنحنبل، احمد بن محمد، مسند الامام احمد بن حنبل، تحقیق شعیب الارنؤوط و عادل مرشد و دیگران، مؤسسة الرسالة، ۱۴۲۱ق/۲۰۰۱م. | ||
* ابنعبدالبر، الاستیعاب فی معرفه الاصحاب، تحقیق: | * ابنصوفی نسابه، علی بن محمد، المجدی فی انساب الطالبیین، تحقیق، احمد مهدوی دامغانی، قم، الطبعة الثانیه، مکتبه آیة الله المرعشی النجفی، ۱۴۲۲ق. | ||
* ابنعبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب فی معرفه الاصحاب، تحقیق: علی محمد البجاوی، الطبعة الاولی، بیروت، دار الجیل، ۱۴۱۲ق/۱۹۹۲م. | |||
* ابنقتیبه، عبدالله بن مسلم، المعارف، تحقیق، ثروت عکاشه، القاهرة، الهیئة المصریة العامة للکتاب، الطبعة الثانیة، ۱۹۹۲م. | * ابنقتیبه، عبدالله بن مسلم، المعارف، تحقیق، ثروت عکاشه، القاهرة، الهیئة المصریة العامة للکتاب، الطبعة الثانیة، ۱۹۹۲م. | ||
* ابنکثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة والنهایة، تحقیق علی شیری، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ اول، ۱۴۰۸ق. | * ابنکثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة والنهایة، تحقیق علی شیری، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ اول، ۱۴۰۸ق. | ||
* بخاری، محمد بن اسماعیل، الادب المفرد، تحقیق محمدفؤاد عبدالباقی، بیروت، دارالبشائر الاسلامیة، الطبعة الثانیه، ۱۴۰۹ق/۱۹۸۹م. | |||
* بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف(ج۲)، تحقیق، محمدباقر محمودی، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، ۱۳۹۴ق/۱۹۷۴م.. | |||
* بخاری، محمد بن اسماعیل، الادب المفرد، بیروت، | * حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، المستدرک علی الصحیحین، تحقیق، یوسف المرعشلی، بیروت، دار المعرفة، ۱۴۰۶ق. | ||
* بلاذری، احمد بن یحیی، انساب | |||
* | |||
* سبزواری، ملااسماعیل، جامع النورین، تهران، علمیه اسلامیه، بیتا. | * سبزواری، ملااسماعیل، جامع النورین، تهران، علمیه اسلامیه، بیتا. | ||
* سبط بن جوزی، تذکرة الخواص، قم، منشورات الشریف الرضی، ۱۴۱۸ق. | |||
* شامی، محمد بن یوسف صالحی، سبل الهدی والرشاد فی سیره خیر العباد، تحقیق، الشیخ عادل احمد عبد الموجود، بیروت، ط۱، دار الکتب العلمیة، ۱۴۱۴ق. | * شامی، محمد بن یوسف صالحی، سبل الهدی والرشاد فی سیره خیر العباد، تحقیق، الشیخ عادل احمد عبد الموجود، بیروت، ط۱، دار الکتب العلمیة، ۱۴۱۴ق. | ||
* شیخ مفید، محمد بن محمد، الارشاد فی معرفة حجج الله العباد، تحقیق موسسة آلالبیت لتحقیق التراث، قم، دارالمفید، چاپ اول، ۱۴۱۳ق. | * شیخ مفید، محمد بن محمد، الارشاد فی معرفة حجج الله العباد، تحقیق موسسة آلالبیت لتحقیق التراث، قم، دارالمفید، چاپ اول، ۱۴۱۳ق. | ||
* طبری، محمد بن جریر، تاریخ الرسل والامم والملوک، تحقیق: محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث، الطبعة الثانیة، ۱۳۸۷ق/۱۹۶۷م. | * طبری، محمد بن جریر، تاریخ الرسل والامم والملوک، تحقیق: محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث، الطبعة الثانیة، ۱۳۸۷ق/۱۹۶۷م. | ||
* قاضی نعمان مغربی، نعمان بن محمد، شرح الاخبار فی فضایل الائمة الاطهار، تحقیق، سید محمدحسین حسینی جلالی، قم، الطبعة الثانیه، مؤسسه النشر الاسلامی، ۱۴۱۴ق. | * قاضی نعمان مغربی، نعمان بن محمد، شرح الاخبار فی فضایل الائمة الاطهار، تحقیق، سید محمدحسین حسینی جلالی، قم، الطبعة الثانیه، مؤسسه النشر الاسلامی، ۱۴۱۴ق. | ||
* یعقوبی، احمد بن ابییعقوب، تاریخ الیعقوبی، بیروت، دار صادر، بیتا. | * یعقوبی، احمد بن ابییعقوب، تاریخ الیعقوبی، بیروت، دار صادر، بیتا. | ||
* یوسفی غروی، محمدهادی، موسوعة التاریخ الاسلامی، قم، مجمع الفکر الاسلامی، ۱۴۲۹ق. | * یوسفی غروی، محمدهادی، موسوعة التاریخ الاسلامی، قم، مجمع الفکر الاسلامی، ۱۴۲۹ق. | ||
*ابنابیالحدید، عبدالحمید بن هبة الله، شرح نهج البلاغة، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، قم، مکتبة آیة الله المرعشی النجفی، ۱۴۰۴ق. | |||
*ابنقولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، تصحیح عبدالحسین امینی، نجف، دارالمرتضویه، ۱۳۵۶ش. | |||
*شهرستانی، محمد بن عبدالکریم، الملل والنحل، تحقیق: محمد بدران، قم، الشریف الرضی، چاپ سوم، ۱۳۶۴ش. | |||
*مقدسی، مطهر بن طاهر، البدء و التاریخ، بورسعید، مکتبة الثقافة الدینیة، بیتا. | |||
*هلالی، سلیمبن قیس، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، به تحقیق محمدباقر انصاری، قم، هادی، ۱۴۰۵ق. | |||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
{{امام علی (ع)}} | {{امام علی (ع)}} |
ویرایش