Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۶٬۰۱۷
ویرایش
فقه استدلالی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
←آثار فقه استدلالی
جز (ویکی سازی) |
جز (←آثار فقه استدلالی) |
||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
== آثار فقه استدلالی== | == آثار فقه استدلالی== | ||
با توجه به اینکه موضوع اصلی [[درس خارج|درس‌های خارج]] در [[حوزه علمیه|حوزه‌های علمیه]] ، فقه استدلالی است، آثار فراوان و متعددی با این موضوع منتشر شده است. بخشی از این آثار توسط خود مؤلف نوشته شده‌اند و بخشی دیگر کتاب‌هایی هستند که در واقع تقریرات درس خارج یک استاد هستند و اغلب توسط شاگردان او تنظیم و منتشر شده‌اند. تعداد این کتاب‌های فقهی به‌خصوص بعد از دوران [[شیخ مرتضی انصاری|شیخ انصاری]] بسیار زیاد و غیرقابل شمارش است.<ref> سبحانی، موسوعة طبقات الفقهاء، ص۴۵۹.</ref> | با توجه به اینکه موضوع اصلی [[درس خارج|درس‌های خارج]] در [[حوزه علمیه|حوزه‌های علمیه]]، فقه استدلالی است، آثار فراوان و متعددی با این موضوع منتشر شده است. بخشی از این آثار توسط خود مؤلف نوشته شده‌اند و بخشی دیگر کتاب‌هایی هستند که در واقع تقریرات درس خارج یک استاد هستند و اغلب توسط شاگردان او تنظیم و منتشر شده‌اند. تعداد این کتاب‌های فقهی به‌خصوص بعد از دوران [[شیخ مرتضی انصاری|شیخ انصاری]] بسیار زیاد و غیرقابل شمارش است.<ref> سبحانی، موسوعة طبقات الفقهاء، ص۴۵۹.</ref> | ||
اکثر کتاب‌های | اکثر کتاب‌های فقه استدلالی عربی هستند. و کتاب فارسی کم یافت می‌شود. شاید بتوان [[لوامع صاحبقرانی (کتاب)|لَوامِعِ صاحبقَرانی]] نوشته [[محمد تقی مجلسی|مجلسی اول]] (م ۱۰۷۰ق) را قدیمی‌ترین کتاب فقه استدلالی به زبان فارسی دانست.<ref>طباطبایی، تاریخ حدیث شیعه، ج۲، ص۱۹۱.</ref> | ||
از لحاظ دامنه شمول مباحث نیز می‌توان کتاب‌های فقه استدلالی را به دو گروه تقسیم کرد. کتاب‌هایی که شامل چندین باب از [[ابواب فقه]] هستند؛ گروهی از کتاب‌های که فقط به یک باب از فقه اختصاص دارند و برخی | از لحاظ دامنه شمول مباحث نیز می‌توان کتاب‌های فقه استدلالی را به دو گروه تقسیم کرد. کتاب‌هایی که شامل چندین باب از [[ابواب فقه]] هستند؛ گروهی از کتاب‌های که فقط به یک باب از فقه اختصاص دارند و برخی از این کتاب‌ها حتی یک باب کامل را نیز شامل نمی‌شوند و فقط به بخشی از احکام یک باب پرداخته‌اند.{{مدرک}} | ||
=== کتاب‌های جامع === | === کتاب‌های جامع === | ||
تعدادی از کتاب‌های فقه استدلالی کتاب‌هایی هستند که به چندین باب از [[ابواب فقه]] پرداخته‌اند و گاه نویسندگان تلاش کرده‌اند که همه ابواب فقه را در کتاب خود جای دهند. نگارش آثار مفصل فقه استدلالی با [[شیخ طوسی]] (م ۴۶۰ق) | تعدادی از کتاب‌های فقه استدلالی کتاب‌هایی هستند که به چندین باب از [[ابواب فقه]] پرداخته‌اند و گاه نویسندگان تلاش کرده‌اند که همه ابواب فقه را در کتاب خود جای دهند. نگارش آثار مفصل فقه استدلالی با [[شیخ طوسی]] (م ۴۶۰ق) و کتاب [[المبسوط فی فقه الامامیه|المبسوط]] او آغاز می‌شود. معروف‌ترین کتاب فقه استدلالی در شیعه کتاب [[جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام (کتاب)|جواهر الکلام]] است که در ۴۳ جلد منتشر شده است.<ref>فهرست برگرفته از سبحانی، موسوعة طبقات الفقهاء.</ref> | ||
از بین آثار بی‌شمار فقه استدلالی می‌توان به آثار ذیل اشاره کرد: | از بین آثار بی‌شمار فقه استدلالی می‌توان به آثار ذیل اشاره کرد: | ||
{{ستون-شروع|۲}} | {{ستون-شروع|۲}} | ||
* [[الوسیلة الی نیل الفضیلة (کتاب)|الوسیله]] نوشته [[محمد بن علی بن حمزه طوسی|ابن حمزه طوسی]] (م ۵۵۰ق) | * [[الوسیلة الی نیل الفضیلة (کتاب)|الوسیله]] نوشته [[محمد بن علی بن حمزه طوسی|ابن حمزه طوسی]] (م ۵۵۰ق) | ||
* [[غنیة النزوع | * [[غنیة النزوع الی علمی الاصول و الفروع (کتاب)|غنیة النزوع فی علمی الاصول و الفروع]] نوشته سید ابن زهره (م ۵۸۵ق) | ||
* [[السرائر (کتاب)|السرائر]] ، ابن ادریس حلی (م ۵۹۸ق) | * [[السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی (کتاب)|السرائر]]، ابن ادریس حلی (م ۵۹۸ق) | ||
* [[المعتبر فی شرح المختصر (کتاب)|المعتبر فی شرح المختصر]]، [[محقق حلی]] (م ۶۷۶ق) | * [[المعتبر فی شرح المختصر (کتاب)|المعتبر فی شرح المختصر]]، [[محقق حلی]] (م ۶۷۶ق) | ||
* [[تحریر الاحکام الشرعیة علی مذهب الامامیة (کتاب)|تحریر الاحکام]]، [[علامه حلی]] (م ۷۲۶ق) | * [[تحریر الاحکام الشرعیة علی مذهب الامامیة (کتاب)|تحریر الاحکام]]، [[علامه حلی]] (م ۷۲۶ق) | ||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
* [[التنقیح الرائع فی شرح الشرائع (کتاب)|التنقیح الرائع]]، [[فاضل مقداد]] (م ۸۲۸ق) | * [[التنقیح الرائع فی شرح الشرائع (کتاب)|التنقیح الرائع]]، [[فاضل مقداد]] (م ۸۲۸ق) | ||
* [[المهذب البارع فی شرح المختصر النافع (کتاب)|المهذب البارع]]، [[ابن فهد حلی]] (م ۸۴۱ق) | * [[المهذب البارع فی شرح المختصر النافع (کتاب)|المهذب البارع]]، [[ابن فهد حلی]] (م ۸۴۱ق) | ||
* [[جامع المقاصد فی شرح القواعد (کتاب)|جامع | * [[جامع المقاصد فی شرح القواعد (کتاب)|جامع المقاصد]]، [[محقق کرکی]] (م ۹۴۰ق) | ||
* [[مسالک الافهام فی شرح شرائع الاسلام (کتاب)|مسالک الافهام]]، [[شهید ثانی]] (م ۹۶۶ق) | * [[مسالک الافهام فی شرح شرائع الاسلام (کتاب)|مسالک الافهام]]، [[شهید ثانی]] (م ۹۶۶ق) | ||
* [[مجمع الفائدة و البرهان فی شرح ارشاد الاذهان (کتاب)|مجمع الفائدة]]، [[محقق اردبیلی]] (م ۹۹۳ق) | * [[مجمع الفائدة و البرهان فی شرح ارشاد الاذهان (کتاب)|مجمع الفائدة]]، [[محقق اردبیلی]] (م ۹۹۳ق) | ||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
=== تک‌نگاری‌ها=== | === تک‌نگاری‌ها=== | ||
تعداد زیادی از کتاب‌های فقه استدلالی به صورت تک موضوعی و در یک باب خاص از ابواب فقه هستند، معروف‌ترین کتاب در این زمینه [[مکاسب (کتاب)|کتاب مکاسب]] نوشته شیخ [[مرتضی انصاری]] است که یکی از اصلی‌ترین کتاب‌های درسی [[حوزه علمیه|حوزه‌های علمیه شیعه]] است. <ref>سبحانی، موسوعة طبقات الفقهاء، ص۴۳۵.</ref> | تعداد زیادی از کتاب‌های فقه استدلالی به صورت تک موضوعی و در یک باب خاص از ابواب فقه هستند، معروف‌ترین کتاب در این زمینه [[مکاسب (کتاب)|کتاب مکاسب]] نوشته شیخ [[مرتضی انصاری]] است که یکی از اصلی‌ترین کتاب‌های درسی [[حوزه علمیه|حوزه‌های علمیه شیعه]] است.<ref>سبحانی، موسوعة طبقات الفقهاء، ص۴۳۵.</ref> | ||
تک‌نگاری‌های فقه استدلالی نیز غالبا به زبان عربی هستند. ولی در میراث فقهی شیعه کتاب‌هایی به زبان فارسی نیز یافت می‌شود. کتاب ولایت فقیه که حاصل تدریس [[سید روح الله موسوی خمینی|امام خمینی]] در [[حوزه علمیه نجف|نجف]] است یکی از مشهورترین تک‌نگاری‌های فقه استدلالی به زبان فارسی محسوب می‌شود.{{مدرک}} | تک‌نگاری‌های فقه استدلالی نیز غالبا به زبان عربی هستند. ولی در میراث فقهی شیعه کتاب‌هایی به زبان فارسی نیز یافت می‌شود. کتاب ولایت فقیه که حاصل تدریس [[سید روح الله موسوی خمینی|امام خمینی]] در [[حوزه علمیه نجف|نجف]] است یکی از مشهورترین تک‌نگاری‌های فقه استدلالی به زبان فارسی محسوب می‌شود.{{مدرک}} | ||