ولایت تکوینی: تفاوت میان نسخه‌ها

ولایت تکوینی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۱ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۴:۲۵

۳٬۵۴۶ بایت حذف‌شده ، ‏۲۱ دسامبر ۲۰۲۲

جز

←‏صورت‌های ولایت تکوینی: حذف مطالب نامرتبط

دیداریویکی‌متن

P.motahari

Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor

۳٬۲۴۴

ویرایش

@@ خط ۱۰: / خط ۱۰: @@
 به‌گفته مرتضی مطهری و برخی پژوهشگران، مسئله ولایت تکوینی خاستگاه عرفانی دارد.<ref>مطهری، مجموعه‌آثار، ۳، ص۲۸۹؛ رحیمی، «بررسی تطور تاریخی ولایت تکوینی از حکیم ترمذی تا ابن‌عربی در متون منثور عرفانی»، ص۷۲.</ref> گفته‌اند این مسئله در قرون نخستین اسلامی مطرح نبوده است و نخستین بار، عارفی سنی‌مذهب به‌نام حکیم ترمذی که در قرن سوم قمری می‌زیسته آن را مطرح کرده است.<ref>رحیمی، «بررسی تطور تاریخی ولایت تکوینی از حکیم ترمذی تا ابن‌عربی در متون منثور عرفانی»، ص۷۲</ref>
-==صورت‌های ولایت تکوینی==
-ولایت تکوینی غیر از خداوند یعنی کسی بتواند با اجازه [[خدا|خداوند]] در جهان [[آفرینش]] و تکوین تصرّف کند و بر خلاف عادت و جریان طبیعی عالم اسباب، حوادثی را به وجود آورد. می‌تواند چهار صورت داشته باشد، که بعضی قابل قبول و بعضی غیر قابل قبول است:
-۱. «ولایت در امر خلقت و آفرینش جهان»
-به این معنا که خداوند به مخلوق خود توانایی دهد که عوالمی را بیافریند؛ یا از صفحه هستی محو کند؛ به یقین این امر محالی نیست؛ چرا که خداوند قادر بر همه چیز است و هر گونه توانایی را می‌تواند به هر کس بدهد. ولی آیات [[قرآن]] در همه جا نشان می دهد که آفرینش همه به قدرت پروردگار انجام گرفته، نه به وسیله بندگان خاصی یا [[فرشته|فرشتگانش]]، و لذا همه جا نسبت خلقت به او داده شده؛ بنابراین خالق آسمان‌ها و زمین‌ها و گیاه و حیوان و انسان‌ها تنها خدا است.
-۲. «ولایت تکوینی به معنی واسطه فیض بودن»
-به این معنا که هر گونه امداد و رحمت و [[برکت]] و قدرتی از سوی خداوند به بندگانش یا سایر موجودات جهان هستی می‌رسد از طریق اولیاء اللَّه و بندگان خاص او است. ولی بدون شک اثبات این نوع ولایت نیاز به دلیل کافی دارد، و اگر هم ثابت شود باز به اذن اللَّه است.
-۳. «ولایت تکوینی در مقیاس معین»
-مانند احیای مردگان و شفای بیماران غیر قابل علاج به وسیله [[پیامبران]] و اولیای الهی. نمونه‌هایی از این نوع ولایت درباره بعضی از پیامبران در [[قرآن]] مجید با صراحت آمده. از این رو این شاخه از ولایت تکوینی نه تنها از نظر عقل امکان پذیر؛ بلکه [[دلیل نقلی|دلایل نقلی]] متعدد نیز دارد.
-۴.«ولایت به معنی [[دعا]] کردن برای تحقق امور مطلوب»
-در این شکل از ولایت، امر مورد نظر به وسیله قدرت خداوند به فعلیت می‌رسد به این ترتیب که [[عصمت|معصوم]] دعا می‌کند و آنچه او از خدا خواسته است تحقق می‌یابد.
-این معنی نیز هیچ گونه مشکل عقلی و نقلی ندارد و آیات و [[روایات]] مملو از نمونه‌های آن است; بلکه شاید از یک نظر نتوان نام ولایت تکوینی بر آن گذاشت; چرا که [[استجابت دعا]]ی او از سوی خدا است.
-در بسیاری از روایات اشاراتی به [[اسم اعظم]] دیده می‌شود که در اختیار [[پیامبران]] یا [[امامان]] یا بعضی از اولیاء الله (غیر از پیامبران و امامان) بوده است و به وسیله آن می‌توانستند تصرّفاتی در عالم تکوین کنند.<ref>مکارم، پیام قرآن ۱۳۶۸ش، ج۹،ص۱۶۱</ref>
 == ولایت تکوینی معصومان(ع) ==
 گروهی از دانشمندان که به پژوهش درباره این مسأله پرداخته‌اند، درباره جایگاه و نقش علیت غایی هم عقیده‌اند؛ اما درباره نقش تکوینی آنان در جایگاه علیت فاعلی، دیدگاه یکسانی ندارند.که در مجموع سه نظر وجود دارد: