امت: تفاوت میان نسخه‌ها

واژه امت در قرآن کریم ۶۵ بار به صورت مفرد یا جمع آمده است. در قرآن امت به معنی مردم <ref>بقره: ۲۱۳</ref> و یا عده‌ای از انسان‌ها که با یکدیگر پیوند دینی دارند، <ref>آل عمران: ۱۱۰؛ بقره: ۱۴۳</ref> آمده، و در حدیث که بارها به صورت‌های «‌امت محمد»، یا «‌امتی‌» (از زبان پیامبر)، یا «‌اُمَم‌» وارد شده، به معنی جماعتی به کار رفته است که از یک [[پیامبر]] پیروی می‌کنند. <ref>ترکی، ۳۰</ref>

نخستین نکته در باب امت [[پیامبر اکرم(ص)]] این است که این امت نیز همچون امتهای پیشین مخاطب [[وحی]] الهی قرار گرفته، و حامل رسالت الهی شده است. رسالت پیامبر(ص) نیازمند امتی است که ضمن پذیرش و ایمان به آن و حفظ و نگاهبانی از آن، آن را به دیگر امتها منتقل کند و از این رو، وظیفه تبلیغ آن بر عهده امت است. بنابراین، امت حافظ وحی الهی در تاریخ است. <ref>نک: عبدالحمید، ۲۱۱؛ باقلانی، اعجاز...، ۴۸؛ ابن ابی الحدید، ج۸، ص۲۴۱؛ ابن تیمیه، رساله‍...، ۹-۱۰</ref>

قرآن خود بر مسأله حفظ و نگاهبانی از ذکر (قرآن) تأکید کرده است. <ref>حجر /۱۵/۹؛ نیز نک: بیهقی، ج۱، ص۵۴</ref>

این امت، امتی برگزیده است <ref>آل عمران /۳/۱۱۰</ref> و بنا بر روایات، حتی [[تورات]] به آن مژده داده است. <ref>نک: قاضی عبدالجبار، ج۲، ص۳۵۲-۳۵۳؛ بیهقی، ج۱، ص۳۳۶-۳۴۰</ref>

پیامبرِ امت آخرین، همانند انبیای گذشته و انبیای [[بنی اسرائیل]] نیست که فقط به سوی قومشان مبعوث می‌شدند، بلکه او برای همه مردم فرستاده شده بود. <ref>اعراف /۷/۱۵۷؛ سبأ /۳۴/۲۸؛ نیز نک: باقلانی، التمهید، ۱۴۷- ۱۴۸؛ ابویعلی، ۱۵۸</ref>

امت برگزیده حامل وحی الهی در زمین، و تمثل و نماینده [[اراده الهی]] است. بنابراین، مقام جانشینی خداوند بر زمین در اصل از آن امت برگزیده است. امت از همان آغاز براساس آیات قرآنی چنین دریافتی داشت که بنابر سنت الهی خلافت و جانشینی خداوند بر زمین، هم اینک وارث زمین شده است. <ref>انبیاء /۲۱/۱۰۵</ref> از آنجا که رسالت نبوی، رسالتی جهانی بود، امت پیامبر(ص) می‌بایست امر «‌دعوت‌» را سامان می‌داد و جهانی می‌کرد.

از این رو، دیری نپایید امت دعوت را به بیرون از [[جزیرة العرب]] گسترش دادند و پیام [[پیامبر اسلام(ص)]] را به دیگر امتها رساندند. <ref>برای نمونه، نک: همو، تاریخ، ج۳، ص۵۲۳بب</ref>

[[شافعی]]، امت یا جماعت اسلامی را به عنوان جماعت حافظ قرآن و جماعت برگزیده خداوند، جماعتی می‌داند که بر خطا و برخلاف سنت پیامبر(ص) اجماع نمی‌کنند. [[اجماع]] تمامی امت، نماینده اراده الهی است. <ref>ص ۴۰۳، ۴۷۳-۴۷۶؛ برای حدیث «‌لا تجتمع امتی علی ضلاله »، نک: ابن ماجه، ج۲، ص۱۳۰۳؛ نیز نک: مسائل الامامه، ۵۲</ref> از همین رو، در [[فقه]]، بحث اجماع به عنوان یکی از منابع فقه به میان آمده است.

بحث سنّت - بدعت در نظرگاه اهل سنت ارتباطی روشن با مسأله هویت و نقش و جایگاه تاریخی اهل سنت در تاریخ مقدس دارد: منظری که [[اهل سنت]] نسبت به خود در مسیر تاریخ قائل هستند. از دیدگاه ایشان تا پیش از [[قتل عثمان]]، امت بر مسیر سنت حرکت می‌کرد و وحدت آن مانع هرگونه تفرقه بود، <ref>مثلاً نک: ابن وضاح، ۳۲</ref> فتنه از هنگام قتل عثمان آغاز شد و همین امر سبب افتراق گردید و فرقه هایی چون [[خوارج]]، [[رافضه]]، [[قدریه]] و [[مرجئه]] پیدا شدند.

جامعه اسلامی اساساً بر مبنای [[امر به معروف]] و [[نهی از منکر]] قوام می‌گیرد. دعوت مهم‌ترین وظیفه امت در تاریخ مقدس است. الگوی دعوت در [[اسلام]]، امر به معروف و نهی از منکر است <ref>آل عمران /۳/۱۱۰؛ نیز نک: حج /۲۲/۴۱؛ اعراف /۷/۱۵۷، ۱۶۵؛ توبه /۹/۷۱</ref> با اصل امر به معروف و نهی از منکر، امت اسلامی با جهان بیرون از خود مواجه می‌شود و همین امر نیز زمینه جهاد را فراهم می‌نماید.