Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۳٬۰۹۹
ویرایش
P.motahari (بحث | مشارکتها) جز (←مفهومشناسی: ویرایش صوری) |
P.motahari (بحث | مشارکتها) جز (ویرایش شناسه، برداشتن الگوی ویرایش و افزودن دو منبع) |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
'''حَقُّالناس'''، به معنای حقوق مردم بر انسان است؛ در برابر [[حقالله]] که به حقوق خدا بر بندگان اشاره دارد. حقالناس به حقوق مالی اختصاص ندارد و جان و آبروی افراد را نیز دربرمیگیرد. برخی از حقالناسها عبارت است از: [[سرقت]]، [[قذف|قَذْف]]، [[غیبت]] و [[سخنچینی]]. | |||
'''حَقُّالناس'''، به معنای حقوق مردم بر انسان | |||
در احکام قضایی [[دین اسلام]]، میان حقالناس و حقالله تفاوتهایی وجود دارد؛ مثلا اجرای حکم در حقالناس به درخواست | برخلاف حقالله، حقالناس با [[توبه]] و [[شهادت|شهادت در راه خدا]] که با آن همه [[گناهان]] پاک میشود، بخشیده نمیشود. حقالناس باید جبران شود یا صاحبحق آن را ببخشد. | ||
در احکام قضایی [[دین اسلام]]، میان حقالناس و حقالله تفاوتهایی وجود دارد؛ مثلا اجرای حکم در حقالناس به درخواست صاحبحق نیاز دارد؛ ولی در حقاللّه مشروط به مطالبه کسی نیست. | |||
==مفهومشناسی== | ==مفهومشناسی== | ||
خط ۲۶: | خط ۲۷: | ||
* اثبات حقالناس نزد [[قاضی]] آسانتر از اثبات حقالله است؛ زیرا حقاللّه با یک شاهد مرد و دو شاهد زن، یا یک شاهد مرد همراه با [[سوگند]]، یا شهادت زنان بهتنهایی، اثبات نمیشود؛ ولی برخی از حقالناسها را میتوان با این شواهد اثبات کرد.<ref>شیخ طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۷، ص۲۴۸-۲۴۹.</ref> | * اثبات حقالناس نزد [[قاضی]] آسانتر از اثبات حقالله است؛ زیرا حقاللّه با یک شاهد مرد و دو شاهد زن، یا یک شاهد مرد همراه با [[سوگند]]، یا شهادت زنان بهتنهایی، اثبات نمیشود؛ ولی برخی از حقالناسها را میتوان با این شواهد اثبات کرد.<ref>شیخ طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۷، ص۲۴۸-۲۴۹.</ref> | ||
* اجرای حکم در حقالناس به درخواست صاحب حق نیاز دارد؛ ولی حقاللّه، بر مطالبه کسی مبتنی نیست.<ref>منتظری، دراسات فی ولایة الفقیه، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۲۰۱.</ref> در ماده ۱۵۹ قانون تعزیرات ایران، تعقیب و مجازات مجرم در حقالناس، متوقف بر آن است که | * اجرای حکم در حقالناس به درخواست صاحب حق نیاز دارد؛ ولی حقاللّه، بر مطالبه کسی مبتنی نیست.<ref>منتظری، دراسات فی ولایة الفقیه، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۲۰۱.</ref> در ماده ۱۵۹ قانون تعزیرات ایران، تعقیب و مجازات مجرم در حقالناس، متوقف بر آن است که صاحبحق یا قائم مقامِ قانونی حقش را مطالبه کند.<ref>شیری، سقوط مجازات در حقوق کیفری اسلام و ایران، ۱۳۷۲ش، ص۱۱۲.</ref> | ||
* در حقالناس، برخلاف حقالله، قاضی نمیتواند مجرم را از اقرارکردن منصرف کند.<ref> محقق داماد، قواعد فقه، ۱۴۰۶ق، ج۳، ص۳۳.</ref> | * در حقالناس، برخلاف حقالله، قاضی نمیتواند مجرم را از اقرارکردن منصرف کند.<ref> محقق داماد، قواعد فقه، ۱۴۰۶ق، ج۳، ص۳۳.</ref> | ||
* برخی از مصادیق حقالناس، قابلبخشش یا انتقالاند، اما در حقاللّه رضایت فردی که جرم بر او صورت گرفته، موجب سقوط حق نمیشود.<ref>برای نمونه نگاه کنید به شهید اول، القواعد و الفوائد، ۱۴۰۰ق، ج۲، ص۴۳-۴۴.</ref> | * برخی از مصادیق حقالناس، قابلبخشش یا انتقالاند، اما در حقاللّه رضایت فردی که جرم بر او صورت گرفته، موجب سقوط حق نمیشود.<ref>برای نمونه نگاه کنید به شهید اول، القواعد و الفوائد، ۱۴۰۰ق، ج۲، ص۴۳-۴۴.</ref> | ||
خط ۵۴: | خط ۵۵: | ||
* آخوندی، محمود، آئین دادرسی کیفری، تهران، ۱۳۶۸ش. | * آخوندی، محمود، آئین دادرسی کیفری، تهران، ۱۳۶۸ش. | ||
* تویسرکانی، محمدنبی بن احمد، لئالی الاخبار، قم، علامه، بیتا. | * تویسرکانی، محمدنبی بن احمد، لئالی الاخبار، قم، علامه، بیتا. | ||
* [https://www.gisoom.com/book/1932230/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A7%D8%B3/ شبکه جامع کتاب گیسوم] | |||
* شوشتری، قاضی نورالله، احقاق الحق و ازهاق الباطل، مقدمه: آیتالله مرعشی نجفی، قم، مکتبة آیة الله المرعشی النجفی، ۱۴۰۹ق. | * شوشتری، قاضی نورالله، احقاق الحق و ازهاق الباطل، مقدمه: آیتالله مرعشی نجفی، قم، مکتبة آیة الله المرعشی النجفی، ۱۴۰۹ق. | ||
* شهید اول، محمد بن مکی، القواعد و الفوائد، تحقیق سیدعبدالهادی حکیم، نجف، ۱۴۰۰ق (افست، قم، کتابفروشی مفید). | * شهید اول، محمد بن مکی، القواعد و الفوائد، تحقیق سیدعبدالهادی حکیم، نجف، ۱۴۰۰ق (افست، قم، کتابفروشی مفید). | ||
خط ۷۱: | خط ۷۳: | ||
* موسوی اردبیلی، سید عبدالکریم، فقه القضاء، قم، ۱۴۲۳ق. | * موسوی اردبیلی، سید عبدالکریم، فقه القضاء، قم، ۱۴۲۳ق. | ||
* نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، تصحیح: عباس قوچانی و علی آخوندی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۴ق. | * نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، تصحیح: عباس قوچانی و علی آخوندی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۴ق. | ||
* [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/31158 نورلیب، شناسامه کتاب نگاهی به حق الناس] | |||
== پیوند به بیرون== | == پیوند به بیرون== | ||
* [http://rch.ac.ir/article/Details/12426 دانشنامه جهان اسلام] | * [http://rch.ac.ir/article/Details/12426 دانشنامه جهان اسلام] |