بیرانوند: تفاوت میان نسخه‌ها

==ریشه‌شناسی نام ایل==

براساس روایات محلی، تبار بیرانوندها به شخصی به نام بیران می‌رسد.<ref>حنیف، شناخت ایل بیرانوند، ص۵</ref> این روایت درست به نظر می‌رسد، زیرا در نظام خویشاوندی مبتنی بر پدر تباری معمولاً نام تیره‌ها، طوایف و ایلات از نام بانی آنها گرفته می‌شود.<ref>امان اللهی، قوم لر، ۱۵۸</ref>

برخی نام بیرانوند را با نام زیستگاه آنها "براوند"، مندرج در [[منتخب التواریخ]]<ref>ص ۵۳</ref> یکی دانسته‌اند.<ref>حنیف، شناخت ایل بیرانوند، ص۵</ref> این ادعا بی‌اساس به نظر می‌رسد، زیرا بیرانوندها در گذشته‌ای نه چندان دور به لرستان آمده‌اند.<ref>راولینسن، سفرنامه، ۱۵۲</ref>

==جمعیت==

در طول حکمرانی [[قاجار|قاجاریه]] و [[پهلوی]] آمار و ارقام ضدونقیضی دربارۀ جمعیت بیرانوندها بدین شرح گزارش شده است: راولینسن در سفر به لرستان (۱۲۵۲ق/۱۸۳۶م)، ۵۰۰‘۲ خانوار<ref>راولینسن، سفرنامه، ۱۵۲</ref>؛ نجم الدوله (۱۲۹۹ق/۱۸۸۲م) با ضبط "پیران وند"، هزار خانوار؛<ref>ص۲۰</ref> جغرافیای لرستان (۱۳۰۰ق)، ۳هزار خانوار؛<ref>ص ۱۴۲</ref> معین السلطنه خرم آبادی (۱۳۳۴ق)، ۱۰هزار خانوار؛<ref>ص۱۸۴</ref> و راسخ (۱۳۴۲ش)، ۲۵۰‘۳ خانوار.<ref>راسخ، جمعیت و گروه‌های نژادی ایران، ص ۱۴۱</ref>

==تقسیمات ایلی==

بیرانوندها به دو شاخه اصلی که از نسل دو فرزند بیران، یعنی "آلاینان" (آلاهینان) و "دشی نو" (دشایینان) هستند، تقسیم می‌شوند. راولینسن از این دو شاخه با عنوان "آلیوند" (عالیوند) و "دوشیوند" یاد کرده است.<ref>راولینسن، سفرنامه، ۱۵۲</ref>

==تاریخچه==

براساس تاریخ شفاهی، بیرانوندها معتقدند که جد آنها به نام هجیالی از [[حجاز]] به منطقه دلفان آمده است، و در آنجا با دختر یکی از سران فرقه [[اهل حق]] ازدواج کرده، و ماندگار شده است؛ سپس چون بیرانوندها همراه با دلفانها و باجلان‌ها، در جنگ بین [[ایران]] و [[عثمانی]]، [[نادرشاه افشار]] را یاری کردند، نادرشاه به پاس این خدمات، قسمتی از سیلاخور و اراضی پشتکوه را به بیرانوندها واگذار کرد. بنا به گفته هنری فیلد نادرشاه افشار بیرانوندها را به [[شیراز]] کوچ داد.<ref>Field, H. p183.</ref>

بسیاری از بیرانوندها در طول چند دهه گذشته دهات و زندگی کوچ روی را رها نموده و به [[خرم آباد]] مهاجرت کرده و شهرنشین شده‌اند.

==نظام اجتماعی==

اصولاً بیشتر تیره‌های ایل بیرانوند دارای آب وخاک بوده‌اند و ازاین رو، کمتر به صورت رعیت، به گونه‌ای که در بین بعضی از ایلات دیده شده است، درآمده‌اند.

== پانویس ==

{{پانویس|اندازه=ریز|3}}