عمر بن خطاب: تفاوت میان نسخه‌ها

در دوره خلافت عمر، [[فتوحات]] گسترش یافت و سرزمین‌های بسیاری در [[شامات]]، [[عراق]] و [[ایران]] به تصرف مسلمانان درآمد و [[بیت‌المال]] تاسیس شد و با پیشنهاد [[امام علی(ع)]]، [[هجرت پیامبر]] به عنوان مبدأ تاریخ اسلامی تعیین گردید.

در نزد اهل سنت، عمر بن خطاب جایگاه بالایی دارد و برخی از اقدامات او برای آنان جنبه [[فقه|فقهی]] پیدا کرده است. در منابع سنی روایات فراوانی در مدح عمر نقل شده و اهل سنت به او لقب [[فاروق]] داده و او را یکی از [[عشره مبشره]] شمرده‌اند. آنها بر این باورند که مسلمان شدن عمر که شخصیتی تندخو و خشن داشت، جایگاه مسلمانان در [[مکه]] را تقویت کرده است. منابع اسلامی زندگی زاهدانه عمر را ستوده‌اند.

[[اهل سنت]] به سیره عمر اهتمام فراوان دارند و برخی از اقدامات او برای آنان جنبه [[فقه|فقهی]] پیدا کرده است.<ref>جعفریان، تاریخ خلفا، ۱۳۸۰ش، ص۷۹ و ۸۶.</ref> در روایات اهل سنت، عمر یکی از [[عشره مبشره]] شمرده شده است.<ref>سیوطی، تاریخ الخلفاء، ‍۱۴۱۱ق، ص۱۰۹.</ref>  

جایگاهی که روایات اهل سنت برای عمر تصویر کرده‌اند نزدیک به [[نبوت]] است.<ref>جعفریان، تاریخ خلفا، ۱۳۸۰ش، ص۸۰.</ref> بر اساس این قبیل روایات، که به «موافقات عمر» مشهور است، در مواردی که نظر عمر با نظر [[رسول خدا(ص)]] مخالف بوده، آیاتی از [[قرآن]] در تایید نظر عمر نازل شده است.<ref>سیوطی، تاریخ  الخلفاء، ‍۱۴۱۱ق، ص۱۲۲-۱۲۵.</ref> از خود عمر نیز نقل شده است که خود را هم‌ردیف پیامبر می‌دانست.<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج‏۴، ص۲۲۵؛ جعفریان، تاریخ خلفا، ۱۳۸۰ش، ص۸۱.</ref> سیوطی در «تاریخ الخلفاء» روایات فراوانی در مدح عمر نقل کرده<ref>سیوطی، تاریخ  الخلفاء، ‍۱۴۱۱ق، ص۱۱۶-۱۲۸.</ref> و زندگی زاهدانه عمر و سخت‌گیری بر خود در خوراک و پوشاک در منابع اهل سنت ستایش شده است.<ref>ابن کثیر، البدایة و النهایة، دارالفکر، ج‏۷، ص۱۳۴؛ سیوطی، تاریخ  الخلفاء، ‍۱۴۱۱ق، ص۱۲۸-۱۲۹.</ref>

برخی مواضع عمر، خصوصا مواضع او پس از رحلت [[پیامبر(ص)]] و برخی اقدامات او در دوره حکومتش مورد انتقاد [[شیعیان]] قرار گرفته است، از جمله تلاش برای به [[خلافت]] رساندن [[ابوبکر]]، (برخلاف سفارش پیامبر در [[واقعه غدیر]] و غیر آن درباره جانشینی [[امام علی(ع)]] پس از خود)<ref>[http://lib.efatwa.ir/42157/1/43 ابن ماجه، سنن ابن ماجه، دار إحياء الكتب العربية، ج۱، ص۴۳ و ۴۵.]</ref> تهدید به آتش زدن خانه [[حضرت زهرا(س)]]،<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج‏۳، ص۲۰۲؛ بلاذری، أنساب الأشراف، ۱۴۱۷ق، ج‏۱، ص۵۸۶؛ ابن عبد ربه، العقد الفرید، دارالکتب العلمیة، ج۵، ص۱۳؛ ابن ابی‌الشیبه، المصنف، ۱۴۲۵ق، ج۱۳، ص۴۶۹.</ref>، ایجاد [[بدعت|بدعت‌هایی]] در دین<ref> ابن ماجه، سنن ابن ماجه، ۱۴۳۰ق، ج۱، ص۳۶۰؛ احمد بن حنبل، مسند احمد، ۱۴۲۱ق، ج۱، ص۴۳۷؛ علامة حلی، نهج الحق و کشف الصدق، ۱۹۸۲م، ص۵۲۵؛ صنعانی، المصنف، ۱۳۹۰ق، ج۷، ص۵۰۰؛ مقریزی، إمتاع الأسماع، ۱۴۲۰ق، ج‏‏۹، ص۳۲؛ مالک بن أنس، الموطأ، المکتبة العلمیة، ج۱، ص۵۴؛ مجلسی، بحارالأنوار، ۱۳۶۳ش، ج‏۸۱، ص۱۴۰.</ref> و همچنین مخالفت با نظر پیامبر در ماجرای [[صلح حدیبیه]]،<ref>ذهبی، تاریخ الاسلام، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۳۷۱.</ref> [[ماجرای قلم و دوات]]<ref>بخاری، صحیح البخاری، ۱۴۲۲ق، ج۶، ص۹، ج۷، ص۱۲۰؛ نووی، صحیح مسلم بشرح النووی، ۱۴۰۷ق، ج۱۱، ص۹۰.</ref> و [[سپاه اسامه|ماجرای سپاه اسامه]].

===مخالفت با پیامبر(ص)===

{{اصلی|ماجرای قلم و دوات|سپاه اسامه}}

[[ماجرای قلم و دوات]] نیز از مواردی است که عمر بن خطاب با فرمان پیامبر مخالفت کرد؛ پیامبر(ص) چند روز پیش از درگذشت خود، کاغذ و قلم خواست تا چیزی بنویسد که مسلمانان هرگز گمراه نشوند، ولی عمر گفت: «همانا درد بر پیامبر(ص) چیره شده است و [[کتاب خدا]] نزد شماست و ما را کفایت می‌کند.»<ref>بخاری، صحیح البخاری، ۱۴۲۲ق، ج۶، ص۹، ج۷، ص۱۲۰؛ نووی، صحیح مسلم بشرح النووی، ۱۴۰۷ق، ج۱۱، ص۹۰.</ref> در نقل دیگری آمده است که گفت: «این مرد هذیان می‌گوید.»<ref>اربلی، کشف الغمة، ۱۴۲۱ق، ج‏۱، ص۴۰۲؛ مجلسی، بحارالأنوار، ۱۳۶۳ش، ج‏۳۰، ص۵۳۵.</ref> پس از این سخن عمر، میان [[اصحاب]] اختلاف افتاد و پیامبر از آنان خواست از نزد او بروند.<ref>بخاری، صحیح البخاری، ۱۴۲۲ق، ج۶، ص۹، ج۷، ص۱۲۰؛ نووی، صحیح مسلم بشرح النووی، ۱۴۰۷ق، ج۱۱، ص۹۰.</ref>

===خلافت===

بنابر نقل طبری مورخ قرن سوم و چهارم، ابوبکر در هنگام مرگ، [[عثمان بن عفان]] را فراخواند تا عهدنامه جانشینی را بنویسد. ابوبکر وقتی شروع به گفتن وصیت خود کرد از هوش رفت و عثمان عهدنامه را به نام عمر بن خطاب نوشت. وقتی ابوبکر به هوش آمد، آنچه را عثمان نوشته بود، تایید کرد.<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج‏۳، ص۴۲۹.</ref>

===ترور و مرگ===