استدراج: تفاوت میان نسخه‌ها

'''اِسْتِدْراج''' یا '''اِمْلاء''' یا '''اِمْهال''' از سنت‌های الهی که بر نزدیک شدن تدریجی به عذاب و هلاکت الهی بر اثر غوطه‌ور شدن در نعمت‌های [[خداوند]] و فراموشی [[استغفار]] رخ می‌دهد. برخی از [[مفسران]]، استدراج را به معنای انجام کارهای خارق‌العاده نیز دانسته‌اند. آیات [[قرآن]] و روایات [[امامان شیعه]]، استدراج را پس از مهلت‎هایی می‌دانند که بندگان برای استغفار داشته‌اند، اما از آن استفاده نکرده‌اند.

برای در امان ماندن از سنت استدراج و پیشگیری از زمینه‌های آن بر راه‌هایی از جمله [[ایمان]] و [[تقوا]]، [[شکر|سپاس]] و یادآوری از نعمت‌های خدا، مطالعه حوادث زندگی گذشتگان و سنت‌های الهی و [[مراقبه]] و [[محاسبه]] تاکید شده است.

واژه استدراج را به نزدیک‌شدن تدریجی به سوی چیزی تعریف کرده‌اند.<ref>دهخدا،‌ لغت‌نامه،‌ واژه استدراج.</ref> استدراج از سنت‌های الهی دانسته شده که بر نزدیک شدن تدریجی و غیرمستقیم [[کفر|کافران]]، [[شرک|مشرکان]] و [[فاسق|فاسقان]] به هلاکت و عذاب بر اثر اصرار بر [[گناه]] و فراموشی [[استغفار]] در حال غفلت از عذاب دلالت می‌کند.<ref>واسطی،  تاج العروس، ۱۴۱۴ق، ذیل واژه درج؛ راغب اصفهانی، مفردات، ۱۴۱۲ق، ذیل واژه درج.</ref> اجرای این سنت الهی را پس از مراحل هدایت و آزمایش از یک سو و تکذیب و رویگردانی انسان از سوی دیگر ممکن دانسته‌اند.<ref>معموری، «استدراج»، ص۵۶.</ref>

[[قرآن|قرآن کریم]] در دو [[سوره اعراف]] آیه ۱۸۲ و [[سوره قلم|قلم]] آیه ۴۴، از مشتقات کلمه استدراج استفاده کرده و معنایی شبیه به معنای لغوی را از آن قصد کرده است: «وَ الَّذینَ کذَّبُوا بِآیاتِنا سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَیثُ لا یعْلَمُونَ؛ و آن‌ها که آیات ما را تکذیب کردند، به تدریج از جایی که نمی‌دانند، گرفتار مجازاتشان خواهیم کرد».<ref>سوره اعراف، آیه۱۸۲.</ref> مفسران معتقدند بر طبق سنت استدراج، خداوند گناه‌کاران را سریع، گرفتار مجازات نمی‌کند، بلکه گاه درهای نعمت‌ را به سوی آن‌ها می‌گشاید، تا با غوطه‌ور شدن هرچه بیشتر در نعمت‌های خداوند، بیشتر در مسیر طغیان گام بردارند و در انتها مجازات شدیدتری شامل حال آنان گردد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۷، ص۳۳.</ref>