اصول عملیه: تفاوت میان نسخه‌ها

'''اصول عملیه'''، اصطلاحی است در [[اصول فقه]] [[شیعه]] و به مجموعه قواعدی اطلاق می‌شود که در موارد بروز شک در تعیین [[حکم شرعی]]، وظیفه عملی افراد مکلف را مشخص می‌کند.

کاربرد اصول عملی که به آن دلیل [[فقیه|فقاهتی]] نیز گفته می‌شود؛ در جایی است که فقیه بعد از جستجو در [[ادله اربعه|ادله]] ([[قرآن|کتاب]]، [[سنت]]، [[عقل]]، [[اجماع]]) و منابع شرعی، به حکم واقعی علم پیدا نمی‎کند، پس برای رهایی او از حالت شک و سرگردانی، اصولی مقرر شده است که وظیفه او را در مقام عمل را معین ‌نماید.

اصول عملیه یا در تمام ابواب [[فقه]] به کار می‌روند مانند [[اصل برائت]]، [[احتیاط]]، [[تخییر]] و [[استصحاب |استصحاب]] و یا مانند [[اصالة الطهارة |اصالة الطهارة]] یا [[اصالة الصحة]] در بخش‎های خاصی از فقه کاربرد دارند.

بنا بر آن چه علمای شیعه در علم اصول استنباط ذکر کرده‌اند؛ آگاهی فقیه و یا [[مکلف |مکلف]] از تکلیفی که [[شرع |شرع]] بر عهده او گذاشته است، سه حالت دارد:

*مکلف، نه تنها به تکلیف یقین ندارد بلکه دلیل ظن آوری نیز برای آن پیدا نمی‌کند، پس نسبت به آن شک وتردید دارد. <ref>سبحانی، الموجز فی اصول الفقه، ص۱۳۳.</ref>

با توجه به این فقیه یا مکلف برای آگاهی به حکم شرعی که بر عهده اوست یکی از این دو روش را به کار می‌برد:

از آن جا که پیدایش شک سبب جریان اصول عملیه است و با توجه به این که شک یا در جایی است که حالت سابقی وجود دارد ویا این گونه نیست، مجری هر یک از این اصول متفاوت است. علاوه بر این شک می‌تواند در اصل تکلیف باشد و یا در این که تکلیف به چه چیز تعلق گرفته، بنابر این محل به کارگیری هر یک از این اصول تفاوت دارد. <ref>انصاری، فرائدالاصول، ج ۱، ص۲۵.</ref> <ref>مظفر، اصول الفقه، ج ۲، ص۲۷۱-۲۷۰.</ref>