هاشم بن عتبة بن ابی‌وقاص: تفاوت میان نسخه‌ها

== نام، نسب، کنیه و لقب ==

پدرش عتبة بن مالک<ref>ابن اثیر، اسدالغابه، ج۳، ص۴۶۷.</ref> معروف به [[عتبه بن ابی وقاص]] برادر سعد بن ابی وقاص<ref> ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۲، ص۶۰۹.</ref> و از دشمنان سرسخت [[پیامبر اسلام]] بود. گفته شده است که او در [[جنگ احد]] دندان پیامبر را شکست و قبل از فتح مکه کافر از دنیا رفت.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۴، ۱۴۹۰؛ ابن حجر، الاصابه، ج۵، ص۱۹۷؛ ابن اثیر، اسدالغابه، ج۳، ص۴۶۸؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۳۱۹.</ref> برادرش نافع نیز در جنگ احد در کنار پدرش بود ولی در فتح مکه اسلام آورد.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۴، ۱۴۹۰.</ref>

== دوره خلفا ==

هاشم بن عتبه در [[جنگ یرموک]] حضور داشت او در این جنگ یکی از چشمانش از دست داد.<ref>دینوری، اخبارالطوال، ص۱۲۰.</ref> عمر او را از [[یرموک]] به [[قادسیه]] فرستاد و در [[جنگ قادسیه]] به همراه [[اشعث بن قیس]] و [[اشتر نخعی]] به سعد ابی وقاص پیوستند. او در این جنگ از سوی سعد بن ابی وقاص فرماندهی جناح چپ را بر عهده داشت.<ref>دینوری، اخبارالطوال، ص۱۲۱.</ref> و برخی شهرهای عراق از جمله جلولاء در سال ۱۷ یا ۱۹ق به دست او فتح شد.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۴، ص۱۵۳۶.</ref>

== حکومت حضرت علی(ع) ==

{{پایان شعر}}

=== جنگ جمل ===

=== جنگ صفین ===

هاشم بن عتبه، از فرماندهان حضرت علی(ع) در [[جنگ صفین]] بود و حضرت در این جنگ پرچم بزرگ را به دست او داد.<ref> دینوری، اخبارالطوال، ص۱۷۱.</ref> و به همراه [[قیس بن سعد بن عباده]]، فرماندهی پیاده نظام‌های بصره را بر عهده داشتند.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، ص۳۰۳.</ref> و در این جنگ به وسیله حارث بن منذر تنوخی به شهادت رسید.<ref>دینوری، اخبارالطوال، ص۱۸۳.</ref> پس از شهادت او، حضرت علی پرچم را به دست فرزندش عتبه بن هاشم داد.<ref> دینوری، اخبارالطوال، ص۱۸۴.</ref> هاشم در حالیکه پایش قطع شده بود، کسانی را که به او نزدیک می‌شدند، می‌کشت و می‌گفت:

== در کلام حضرت علی(ع) ==

پس از شهادت هاشم مرقال حضرت علی(ع) بر بالین او و یاران شهیدش توقف کرد و برای آنها دعا کرد و چنین سرود:

{{شعر}}

::::::::::::::::::::: «خدا گروه اسلمیان را جزای خیر دهد که با چهره‌های تابناک پیرامون هاشم به خاک افکنده شده‌اند.»

* ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، الإصابة فی تمییز الصحابة، تحقیق: عادل احمد عبد الموجود و علی محمد معوض، دارالکتب العلمیة، بیروت، ۱۴۱۵ق/۱۹۹۵م.

* ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، تحقیق: علی محمد البجاوی، دارالجیل، بیروت، ۱۴۱۲ق/۱۹۹۲م.

* بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الأشراف(ج۲)، تحقیق: محمدباقر محمودی، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت، ۱۹۷۴م/۱۳۹۴ق.

* دینوری، احمد بن داوود، الأخبار الطوال، تحقیق: عبدالمنعم عامر مراجعه جمال الدین شیال، منشورات الرضی، قم، ۱۳۶۸ش.

* طبری، محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق: محمدأبوالفضل ابراهیم، دارالتراث، بیروت، ۱۳۸۷ق/۱۹۶۷م.

* مطهری، مرتضی، حماسه حسینی، انتشارات صدرا، ۱۳۷۹ش.

{{پایان}}

{{یاران امام علی}}

[[رده:شهدای صفین]]