پرش به محتوا

هاشم بن عتبة بن ابی‌وقاص: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش ۲|ماه=[[اسفند]]|روز=[[۱]]|سال=[[۱۳۹۴]]|کاربر=Shamsoddin }}
{{در دست ویرایش ۲|ماه=[[اسفند]]|روز=[[۱]]|سال=[[۱۳۹۴]]|کاربر=Shamsoddin }}
'''ابوعمرو هاشم بن عتبه ابی وقاص'''، ملقب به '''هاشم مِرقال''' از یارن [[حضرت علی(ع)]] که در [[جنگ صفین]] به [[شهادت]] رسید. هاشم مرقال در دوره [[خلیفه دوم]] در فتح [[عراق]] نقش داشت و فتح برخی شهرهای عراق به دست او انجام گرفت. او در جنگ صفین پرچم‌دار حضرت علی(ع) بود و در این جنگ به وسیله حارث بن منذر تنوخی به شهادت رسید.
'''ابوعمرو هاشم بن عتبه ابی وقاص'''، ملقب به '''هاشم مِرقال''' از یارن [[حضرت علی(ع)]] که در [[جنگ صفین]] به [[شهادت]] رسید. هاشم مرقال در دوره [[خلیفه دوم]] در فتح [[عراق]] نقش داشت و فتح برخی شهرهای عراق به دست او انجام گرفت. او در [[بیعت]] مردم کوفه با حضرت علی(ع) نقش داشت و در جنگ صفین پرچم‌دار آن حضرت بود و در این جنگ به وسیله حارث بن منذر تنوخی به شهادت رسید.


== نام، نسب، کنیه و لقب ==
== نام، نسب، کنیه و لقب ==
خط ۱۱: خط ۱۱:


== حکومت حضرت علی(ع) ==
== حکومت حضرت علی(ع) ==
هاشم بن عتبه برای بیعت مردم با حضرت علی(ع) تلاش می‌کرد. هنگامی که خبر قتل عثمان و بیعت مردم با حضرت علی(ع) به کوفه رسید. ابوموسی اشعری امارت کوفه را بر عهده داشت و از بیعت با حضرت علی(ع) طفره می‌رفت. هاشم از ابوموسی خواست تا با حضرت علی(ع) بیعت کند. اما ابوموسی گفت لا تعجل عجله نکن. هاشم بن عتبه دست چپ خود را بر دست راست قرار داد و گفت این از آن من است و دست راست من از آن امیرالمؤمنین(ع) با او بیعت کردم.<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۶، ص۴۰۵.</ref> و این اشعار را سرود:
هاشم بن عتبه برای بیعت مردم با حضرت علی(ع) تلاش می‌کرد. هنگامی که خبر قتل [[عثمان بن عفان|عثمان]] و بیعت مردم با حضرت علی(ع) به کوفه رسید. [[ابوموسی اشعری]] امارت کوفه را بر عهده داشت و از بیعت با حضرت علی(ع) طفره می‌رفت. هاشم از وی خواست تا با حضرت علی(ع) بیعت کند. اما ابوموسی گفت: شتاب نکن. هاشم مرقال با قراردادن دست چپ خود بر دست راست با حضرت علی(ع) بیعت کرد.<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۶، ص۴۰۵.</ref> و به ابوموسی گفت: آیا می‌ترسی که اگر با علی بیعت کنی، عثمان زنده شود و تو را سرزنش کند؟<ref>ابن اعثم، الفتوح، ج۲، ص۴۳۹.</ref> سپس این اشعار را سرود:
{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب| أبایع غیر مکترث علیا| و لا أخشی أمیرا أشعریا}}
{{ب| أبایع غیر مکترث علیا| و لا أخشی أمیرا أشعریا}}
خط ۱۷: خط ۱۷:
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}


این کار او سسب شد تا ابوموسی و دیگران با حضرت علی(ع) بیعت کنند.<ref> بلاذری، ج۲، ص۲۱۳؛ ابن اعثم، الفتوح، ج۲، ص۴۳۹.</ref>
این کار او سبب شد تا ابوموسی و دیگران با حضرت علی(ع) بیعت کنند.<ref> بلاذری، ج۲، ص۲۱۳؛ ابن اعثم، الفتوح، ج۲، ص۴۳۹.</ref>


=== جنگ جمل ===
=== جنگ جمل ===
خط ۲۳: خط ۲۳:


=== جنگ صفین ===
=== جنگ صفین ===
پیش از جنگ صفین امام علی(ع) با برخی از اصحاب خود از جمله هاشم بن عتبه در مورد جنگ با معاویه بن ابوسفیان مشورت کرد. هاشم در این جلسه انگیزه امویان را برای جنگ دنیاپرستی عنوان کرد و قتل عثمان را بهانه‌ای برای فریب مردم خواند.<ref>وقعة الصفین، ص۹۲.</ref>
هاشم بن عتبه، از فرماندهان حضرت علی(ع) در [[جنگ صفین]] بود و حضرت در این جنگ پرچم بزرگ را به دست او داد.<ref> دینوری، اخبارالطوال، ص۱۷۱.</ref> و به همراه [[قیس بن سعد بن عباده]]، فرماندهی پیاده نظام‌های بصره را بر عهده داشتند.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، ص۳۰۳.</ref> و در این جنگ به وسیله حارث بن منذر تنوخی به شهادت رسید.<ref>دینوری، اخبارالطوال، ص۱۸۳.</ref> پس از شهادت او، حضرت علی پرچم را به دست فرزندش عتبه بن هاشم داد.<ref> دینوری، اخبارالطوال، ص۱۸۴.</ref> هاشم در حالیکه پایش قطع شده بود، کسانی را که به او نزدیک می‌شدند، می‌کشت و می‌گفت:
هاشم بن عتبه، از فرماندهان حضرت علی(ع) در [[جنگ صفین]] بود و حضرت در این جنگ پرچم بزرگ را به دست او داد.<ref> دینوری، اخبارالطوال، ص۱۷۱.</ref> و به همراه [[قیس بن سعد بن عباده]]، فرماندهی پیاده نظام‌های بصره را بر عهده داشتند.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، ص۳۰۳.</ref> و در این جنگ به وسیله حارث بن منذر تنوخی به شهادت رسید.<ref>دینوری، اخبارالطوال، ص۱۸۳.</ref> پس از شهادت او، حضرت علی پرچم را به دست فرزندش عتبه بن هاشم داد.<ref> دینوری، اخبارالطوال، ص۱۸۴.</ref> هاشم در حالیکه پایش قطع شده بود، کسانی را که به او نزدیک می‌شدند، می‌کشت و می‌گفت:
::«الفحل یحمی شوله معقولا»<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۴، ص۱۵۴۷.</ref>
::«الفحل یحمی شوله معقولا»<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۴، ص۱۵۴۷.</ref>
خط ۳۱: خط ۳۳:
{{م|لا بدّ أن یفل أو یفلا<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۴، ص۱۵۴۷.</ref>}}
{{م|لا بدّ أن یفل أو یفلا<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۴، ص۱۵۴۷.</ref>}}
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}
== در کلام حضرت علی(ع) ==
هنگامی که خبر شهادت [[محمد بن ابی بکر]] استاندار [[مصر]] به حضرت علی(ع) رسید، حضرت سوگند یاد کرد که در نظر داشتم، هاشم مرقال را برای حکومت مصر بفرستم، اگر او به مصر رفته بود، نمیگذاشت عمرو بن عاص و یارانش بر مصر مسلط شوند.<ref>طبری، تاریخ، ج۵، ص۱۱۰.</ref>
پس از شهادت هاشم مرقال حضرت علی(ع) بر بالین او و یاران شهیدش توقف کرد و برای آنها دعا کرد و چنین سرود:
{{شعر}}
{{ب| جزی الله خیراً عصبة أسلمیة | صباح(حسان) الوجوه صُرِّعوا حول هاشم<ref>مسعودی، مروج الذهب، ج۲، ص۳۸۳؛ الاصابه، ج۴، ص۴۰۵.</ref>}}
{{پایان شعر}}
::::::::::::::::::::: «خدا گروه اسلمیان را جزای خیر دهد که با چهره‌های تابناک پیرامون هاشم به خاک افکنده شده‌اند.»


[[ابوطفیل]] درباره او سروده است:
[[ابوطفیل]] درباره او سروده است:
خط ۴۸: خط ۵۹:
* بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الأشراف(ج۲)، تحقیق: محمدباقر محمودی، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت، ۱۹۷۴م/۱۳۹۴ق.
* بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الأشراف(ج۲)، تحقیق: محمدباقر محمودی، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت، ۱۹۷۴م/۱۳۹۴ق.
* دینوری، احمد بن داوود، الأخبار الطوال، تحقیق: عبدالمنعم عامر مراجعه جمال الدین شیال، منشورات الرضی، قم، ۱۳۶۸ش.
* دینوری، احمد بن داوود، الأخبار الطوال، تحقیق: عبدالمنعم عامر مراجعه جمال الدین شیال، منشورات الرضی، قم، ۱۳۶۸ش.
* طبری، محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق: محمدأبوالفضل ابراهیم، دارالتراث، بیروت، ۱۳۸۷ق/۱۹۶۷م.
* مطهری، مرتضی، حماسه حسینی، انتشارات صدرا، ۱۳۷۹ش.
* مطهری، مرتضی، حماسه حسینی، انتشارات صدرا، ۱۳۷۹ش.
{{پایان}}
{{پایان}}