confirmed، templateeditor
۱۲٬۲۹۶
ویرایش
ریحانة الادب (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
ویکی سازی
Abbasahmadi (بحث | مشارکتها) (افزودن نسخه الکترونیکی کتاب) |
جز (ویکی سازی) |
||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
==محتوا== | ==محتوا== | ||
ریحانه‌الادب به ترتیب الفبایی کنیه و لقب اشخاص در هشت مجلد است، مشتمل بر مقدمه، پنج باب، و خاتمه است.<ref> مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ج۱، ص۲۰.</ref> | ریحانه‌الادب به ترتیب الفبایی کنیه و لقب اشخاص در هشت مجلد است، مشتمل بر مقدمه، پنج باب، و خاتمه است.<ref> مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ج۱، ص۲۰.</ref> | ||
*'''مقدمه''': حاوی اطلاعاتی درباره شیوه تنظیم کتاب و نگارش آن و آگاهی‌هایی کلی درباره کنیه و لقب افراد صاحب شرح حال است. بخش دیگر مقدمه به مطالبی درباره اهمیت علم تاریخ با استناد به آیات قرآنی اختصاص دارد.<ref> مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ج۱، ص۲۰-۲۱</ref> | *'''مقدمه''': حاوی اطلاعاتی درباره شیوه تنظیم کتاب و نگارش آن و آگاهی‌هایی کلی درباره [[کنیه]] و لقب افراد صاحب شرح حال است. بخش دیگر مقدمه به مطالبی درباره اهمیت علم تاریخ با استناد به آیات قرآنی اختصاص دارد.<ref> مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ج۱، ص۲۰-۲۱</ref> | ||
* '''باب اول''' این کتاب، مفصّل‌ترین قسمت آن و مشتمل بر شش مجلد نخستین آن است. این باب حاوی شرح زندگی کسانی است که شهرت آنان به لقب و نَسَب است. | * '''باب اول''' این کتاب، مفصّل‌ترین قسمت آن و مشتمل بر شش مجلد نخستین آن است. این باب حاوی شرح زندگی کسانی است که شهرت آنان به لقب و نَسَب است. | ||
* '''باب دوم''' مختص احوال کسانی است که نام مشهور آنان با ابو شروع می‌شود. مؤلف در سرآغاز این باب مقدمه‌ای درباب علت تقسیم‌بندی به این شکل آورده است. | * '''باب دوم''' مختص احوال کسانی است که نام مشهور آنان با ابو شروع می‌شود. مؤلف در سرآغاز این باب مقدمه‌ای درباب علت تقسیم‌بندی به این شکل آورده است. | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
* '''خاتمه''' در پایان کتاب دارای دو فصل است: فصل اول در شرح خانواده‌ها و قبایلی است که شهرت آنان به بنی بوده است چون: [[بنی احمر]]، [[بنی اسرائیل]]، و [[بنی اسد]]. البته پاره‌ای از عنوان‌ها که به نام‌های دیگر مشهورترند در ذیل همین فصل آمده است، مانند اشکانیان که با عنوان بنی اشکان از آن یاد شده است. فصل دوم مقدمه در بیان قبایل و خاندان‌هایی است که واژه آل در آغاز نام آنان قرار گرفته است. | * '''خاتمه''' در پایان کتاب دارای دو فصل است: فصل اول در شرح خانواده‌ها و قبایلی است که شهرت آنان به بنی بوده است چون: [[بنی احمر]]، [[بنی اسرائیل]]، و [[بنی اسد]]. البته پاره‌ای از عنوان‌ها که به نام‌های دیگر مشهورترند در ذیل همین فصل آمده است، مانند اشکانیان که با عنوان بنی اشکان از آن یاد شده است. فصل دوم مقدمه در بیان قبایل و خاندان‌هایی است که واژه آل در آغاز نام آنان قرار گرفته است. | ||
در این کتاب، گذشته از احوال دانشمندان، گاه عنوان‌هایی درخصوص فرقه‌های مذهبی چون [[اثناعشری|اثنی عشریه]]، [[اسماعیلیه]]، و فطحیه وجود دارد و افزون بر آن، اصطلاحاتی همچون [[اصحاب اجماع]]، اصحاب [[صحاح سته|صحاح ستّه]]، اصحاب [[کتب اربعه|کتب اربعه]]، مشایخ و...به‌تفصیل معرفی شده است؛ و مؤلف در توجیه آن می‌گوید که چون دانستن برخی عقاید مذهبی که غالبآ در ضمن تراجم احوال مذکور می‌گردد محلّ توجه است، به معرفی آنها می‌پردازد.<ref> مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ج۱، ص۱۹-۲۰.</ref> | در این کتاب، گذشته از احوال دانشمندان، گاه عنوان‌هایی درخصوص فرقه‌های مذهبی چون [[اثناعشری|اثنی عشریه]]، [[اسماعیلیه]]، و [[فطحیه]] وجود دارد و افزون بر آن، اصطلاحاتی همچون [[اصحاب اجماع]]، اصحاب [[صحاح سته|صحاح ستّه]]، اصحاب [[کتب اربعه|کتب اربعه]]، مشایخ و...به‌تفصیل معرفی شده است؛ و مؤلف در توجیه آن می‌گوید که چون دانستن برخی عقاید مذهبی که غالبآ در ضمن تراجم احوال مذکور می‌گردد محلّ توجه است، به معرفی آنها می‌پردازد.<ref> مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ج۱، ص۱۹-۲۰.</ref> | ||
==روش== | ==روش== | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
* [[رجال نجاشی|رجال نجاشی]] | * [[رجال نجاشی|رجال نجاشی]] | ||
* [[روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات (کتاب)|روضات‌الجنات]] | * [[روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات (کتاب)|روضات‌الجنات]] | ||
*[[اعیان الشیعة (کتاب)|اعیان الشیعه]] | * [[اعیان الشیعة (کتاب)|اعیان الشیعه]] | ||
* [[معالم العلماء (کتاب)|معالم العلماء]] | * [[معالم العلماء (کتاب)|معالم العلماء]] | ||
* [[مناقب ابن شهر آشوب]] | * [[مناقب ابن شهر آشوب]] | ||
| خط ۷۰: | خط ۷۰: | ||
* [[مستدرک الوسائل (کتاب)|مستدرک الوسائل]] | * [[مستدرک الوسائل (کتاب)|مستدرک الوسائل]] | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
وی از منابع دیگری چون روزنامه‌ها و جراید ایران و کشورهای عربی، مجلات، و کتاب‌های روز دیگر نیز استفاده کرده، گرچه در مقدمه نامی از آنها نیاورده است.<ref> مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ج۱، ص۲۲-۳۱.</ref> | وی از منابع دیگری چون روزنامه‌ها و جراید [[ایران]] و کشورهای عربی، مجلات، و کتاب‌های روز دیگر نیز استفاده کرده، گرچه در مقدمه نامی از آنها نیاورده است.<ref> مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ج۱، ص۲۲-۳۱.</ref> | ||
==ویژگی== | ==ویژگی== | ||
| خط ۸۲: | خط ۸۲: | ||
==انتشار== | ==انتشار== | ||
جلد اول ریحانه‌الادب برای بار نخست در سال ۱۳۲۶ش. و جلد دوم آن در ۱۳۲۸ش. منتشر گردید؛ در همان سال‌ها [[اقبال آشتیانی]] شرح کوتاهی در وصف آن نوشت. تا زمان حیات مؤلف در مجموع، پنج جلد نخست آن انتشار یافت و جلد ششم پس از درگذشت وی به‌همت فرزندانش چاپ شد. چاپ دوم مجلدات اول در سال ۱۳۳۳ش. به طبع رسید و در سال ۱۳۴۹ش. دوره کامل هشت جلدی ریحانه‌الادب با حروف‌چینی جدید به‌اهتمام علی‌اصغر مدرس، فرزند مؤلف، در تهران و تبریز منتشر گردید. در مقدمه مجلدات اول و هشتم چاپ اخیر مطالب مفصلی درباره شرح حال مؤلف، آثار وی، و اجازاتی که از علمای بزرگ دریافت داشته گردآوری شده که همراه با تصاویر این اجازات به چاپ رسیده است. | جلد اول ریحانه‌الادب برای بار نخست در سال ۱۳۲۶ش. و جلد دوم آن در ۱۳۲۸ش. منتشر گردید؛ در همان سال‌ها [[اقبال آشتیانی]] شرح کوتاهی در وصف آن نوشت. تا زمان حیات مؤلف در مجموع، پنج جلد نخست آن انتشار یافت و جلد ششم پس از درگذشت وی به‌همت فرزندانش چاپ شد. چاپ دوم مجلدات اول در سال ۱۳۳۳ش. به طبع رسید و در سال ۱۳۴۹ش. دوره کامل هشت جلدی ریحانه‌الادب با حروف‌چینی جدید به‌اهتمام علی‌اصغر مدرس، فرزند مؤلف، در [[تهران]] و تبریز منتشر گردید. در مقدمه مجلدات اول و هشتم چاپ اخیر مطالب مفصلی درباره شرح حال مؤلف، آثار وی، و اجازاتی که از علمای بزرگ دریافت داشته گردآوری شده که همراه با تصاویر این اجازات به چاپ رسیده است. | ||
آقا بزرگ از آن با نام ریحانة الادب فی الکنی و الالقاب در چهار جلد یاد می‌کند.<ref> آقابزرگ، الذریعه، ج۸، ص۶۶.</ref> | [[آقا بزرگ]] از آن با نام ریحانة الادب فی الکنی و الالقاب در چهار جلد یاد می‌کند.<ref> آقابزرگ، الذریعه، ج۸، ص۶۶.</ref> | ||
میر محمد موسوی نمایه‌های فنی و فهرست‌های گوناگون برای اعلام، کتابها و اماکن ریحانة الادب را گردآورده است که به عنوان جلد نهم ریحانه الادب (نمایه‌های آن) در ۹۵۲ صفحه به چاپ رسیده است.<ref>[http://mtif.ir/p/book/1090 بنیاد محقق طباطبایی]</ref> | میر محمد موسوی نمایه‌های فنی و فهرست‌های گوناگون برای اعلام، کتابها و اماکن ریحانة الادب را گردآورده است که به عنوان جلد نهم ریحانه الادب (نمایه‌های آن) در ۹۵۲ صفحه به چاپ رسیده است.<ref>[http://mtif.ir/p/book/1090 بنیاد محقق طباطبایی]</ref> | ||
| خط ۹۲: | خط ۹۲: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
* میرزا محمد علی مدرس، ریحانة الادب ج۱، انتشارات خیام، چاپ سوم، ۱۳۶۹ش. | * میرزا محمد علی مدرس، ریحانة الادب ج۱، انتشارات خیام، چاپ سوم، ۱۳۶۹ش. | ||
* آقا بزرگ طهرانی، الذریعة، | * آقا بزرگ طهرانی، الذریعة، الثانیة، دار الأضواء، بیروت. | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||