حدیث طیر مشوی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''حدیث طَیر مَشویّ''' (مرغ بریان)، روایتی در فضیلت [[حضرت علی(ع)]] که بنا بر محتوای آن، پیامبر(ص) قصد تناول گوشت پرنده‎ای بریان را داشت و از خدا خواست با بهترینِ خلق هم‌غذا شود و با حضرت علی(ع) هم‌غذا شد. این روایت در منابع شیعه و [[اهل سنت]] آمده است. در بیان اعتبار این حدیث، چنین ذکر شده است که ۹۰ تن از راویان، این حدیث را از طریق [[انس بن مالک]] روایت کرده‌اند.

|عنوان={{عربی|اندازه=90%|إنَّ النَّبِی(ص) کانَ عِندَهُ طائِرٌ، فَقالَ: اللَّهُمَ ائتِنی بِأَحَبِّ خَلقِک إلَیک؛ یأکلُ مَعی مِن هذَا الطَّیرِ. فَجاءَ أبو بَکرٍ، فَرَدَّهُ، ثُمَّ جاءَ عُمَرُ، فَرَدَّهُ، ثُمَّ جاءَ عَلِی، فَأَذِنَ لَهُ.}}

|برای پیامبر(ص) مرغی آورده شده بود. پیامبر فرمود: خدایا! محبوب‌ترین خلق خود را نزد من بفرست تا از این مرغ بخورد. پس ابوبکر آمد، ولی پیامبر او را نپذیرفت. بعد عمر آمد، او را هم نپذیرفت، ولی وقتی علی آمد، اجازه فرمود داخل شود.<ref>نسائی، خصائص امیرالمؤمنین، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۲۹، ح۱۰؛ مسند ابی یعلی، ۱۴۰۴ق، ج۷، ص۱۰۵.</ref>}}{{پاک کن}}

حدیث طیر را نه‌ تنها علمای [[شیعه اثنا عشری|شیعه]] [[حدیث متواتر|متواتر]] و [[حدیث قطعی الصدور|قطعی الصدور]] دانسته‌اند، بلکه گروهی از محدثین [[اهل‌سنت]] نیز صحت و اعتبار آن را تأیید نموده<ref>فتح الملک العلی، مقدمه.</ref> و تصریح کرده‌اند که حدیث مذکور به روشنی حاکی از این است که علی(ع) محبوب‌ترین آفریدگان در نزد خداست.<ref>گنجی الشافعی، کفایة الطالب فی مناقب علی بن أبی طالب، ۱۴۰۴ق، ص۱۵۱.</ref>

حدیث طیر از سوی چند تن از صحابه و با مضامین نزدیک به هم نقل شده است؛ [[سفینه خادم حضرت محمد(ص)|سفینه، خادم حضرت محمد(ص)]]،<ref>طبرانی، المعجم الکبیر، ۱۴۰۴ق، ج۷، ص۸۲، ح۶۴۳۷.</ref> سدی کبیر به نقل از انس بن مالک،<ref>مسند أبی یعلی، ۱۴۰۴ق، ج۷، ص۱۰۵؛ نسائی، خصائص امیرالمؤمنین، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۲۹، حدیث ۱۰.</ref> یحیی بن کثیر از انس بن مالک،<ref>طبرانی، المعجم الأوسط، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۲۰۷.</ref> عثمان بن طویل از انس بن مالک،<ref>بخاری، التاریخ الکیبر، ج۶، ص۲۵۸.</ref> عبدالله بن انس بن مالک از پدرش،<ref>البدایة والنهایة، ج۷، ص۳۵۱؛ ابن حجر عسقلانی، ج۱۶، ص۱۰۸.</ref> و [[علی بن عبدالله بن عباس]] از پدرش<ref>ذهبی، میزان الاعتدال فی نقد الرجال، ج۳، ص۲۳۲.</ref> این حدیث را نقل کرده‌اند.

بنابر نقل ابن کثیر، علاوه بر راویانی که حدیث طیر را از کسانی جز انس بن مالک نقل کرده‌اند، ۹۰ تن حدیث را تنها از طریق انس بن مالک روایت کرده‌اند.<ref>ابن کثیر، البدایة والنهایة، ج۷، ص۳۵۳.</ref> با این حال ابن کثیر صحت روایت را دچار اشکال می‌داند، گرچه به گفته خودی وی از طرف افراد بسیاری نقل شده است.<ref>ابن کثیر، البدایة والنهایة، ج۷، ص۳۵۴.</ref> [[علامه امینی]] در پاسخ به سخن ابن کثیر، قلب وی را مهر زده از سوی خدا می‌داند و معتقد است انکار حدیث طیر با وجود ادله مذکور، معنایی ندارد.<ref>علامه امینی، الغدیر، ج۳، ص۲۱۹.</ref>

 

برخی از شعرا از جمله [[سید حمیری]] این حدیث را به نظم در آورده‌اند.<ref>ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی طالب، ج۲، ص۱۱۶.</ref>

متکلمان شیعه از جمله شیخ مفید،<ref>شیخ مفید، ص۳۳.</ref> سید مرتضی<ref>سید مرتضی، ص۹۶.</ref> و علامه مجلسی،<ref>علامه مجلسی، بحار الأنوار، ج۳۸، ص۳۵۹.</ref> از این حدیث برای اثبات اولویت حضرت علی(ع) استفاده کرده‌اند. برخی از این موارد عبارتند از:

*  [[شیخ مفید]] با اتکا به دلالت روایت طیر بر محبوب‌ترین مخلوق بودن امام علی(ع) در نزد خداوند، لازمه آن را برترین بودن امام علی می‌داند؛ چرا که به باور او، سرچشمه محبت خداوند در حق است، نه از روی هوای نفس و خواهش طبع و از همین رو وقتی علی(ع) محبوب‌ترین و در نتیجه برترین مخلوق خداوند باشد، ثابت می‌شود که او امام است؛ چرا که [[تقدیم مفضول بر فاضل]] در [[نبوت]] و [[خلافت عامه]] از سوی خداوند جایز نیست.<ref>شیخ مفید، ص۳۳.</ref>

*[[سیدمرتضی]] در [[الفصول المختاره]] سخن شیخ مفید را تقریر کرده و تاکید کرده که محبوب‌ترین مخلوق نزد خداوند، ثوابی بیشتر از همه دارد و چنین کسی بدون شک از همه مخلوقات عمل بیشتر و برتر، و عبادت فراوان‌تری دارد. به باور سید مرتضی، همین دلیلی است بر فضیلت امام علی(ع) نسبت به تمام مردم به جز پیامبر اکرم(ص).<ref>سید مرتضی، ص۹۶.</ref>

* ابن حجر عسقلانی، أحمد بن علی، المطالب العالیة بزوائد المسانید الثمانیة، تحقیق سعد بن ناصر،‌ ریاض، ‌دار العاصمة و دار الغیث، ۱۴۱۹ق/۱۹۹۸م.

* ابن کثیر، إسماعیل بن عمر، البدایة والنهایة، بیروت، ناشر مکتبة المعارف، ۱۴۱۰ق/۱۹۹۰م.

* بخاری، محمد بن إسماعیل، التاریخ الکبیر، تحقیق السید هاشم الندوی، دار الفکر، بی‌تا.

* تمیمی موصلی، أحمد بن علی، مسند أبی یعلی، تحقیق حسین سلیم أسد،‌ دمشق، دار المأمون للتراث، ۱۴۰۴ق.

* ذهبی، محمد بن أحمد، میزان الإعتدال، تحقیق شیخ علی محمد معوض و شیخ عادل أحمد عبدالموجود،‌ بیروت، دار الکتب العلمیة، ۱۹۹۵م.

* سید مرتضی، علی بن الحسین، الفصول المختارة، تحقیق السید علی میرشریفی،‌ بیروت، دار المفید، ۱۴۱۴ق.

* شیخ مفید، محمد بن محمد، الإفصاح فی إمامة أمیر المؤمنین، قم، مؤسسة البعثة، ۱۴۱۲ق.

* طبرانی، سلیمان بن أحمد، المعجم الأوسط، تحقیق طارق بن عوض الله و عبد المحسن بن إبراهیم الحسینی، القاهرة، ناشر‌ دار الحرمین، ۱۴۱۵ق.

* طبرانی، سلیمان بن أحمد، المعجم الکبیر، تحقیق حمدی بن عبدالمجید السلفی، الموصل، مکتبة الزهراء، ۱۴۰۴ق.

* گنجی الشافعی، محمد بن یوسف، کفایة الطالب فی مناقب علی بن أبی طالب، تصحیح محمدهادی امینی،‌ طهران، دار إحیاء تراث اهل البیت(ع)، ۱۴۰۴ق.

* مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار لجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، تحقیق محمد الباقر البهبودی، بیروت، مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۳ق.

* نسائی، احمد بن شعیب، خصائص امیرالمؤمنین علی بن أبی طالب، تحقیق أحمد میرین البلوشی، کویت، مکتبة المعلا، ۱۴۰۶ق.