همسران امام حسن(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

در منابع تاریخی، حداکثر از ۱۸ همسر برای امام حسن(ع) نام برده شده که عبارتند از:<ref>نگاه کنید به: حقایق پنهان، پژوهشی در زندگانی سیاسی امام حسن، ص۳۳۹-۳۴۰</ref>

در منابع تاریخی، حداکثر نام ۱۸ همسر برای امام حسن(ع) آمده است،<ref>شوشتری، رسالة فی تواريخ النبی و الآل، ص۷۱-۷۲؛ حقایق پنهان، پژوهشی در زندگانی سیاسی امام حسن، ص۳۳۹-۳۴۰؛ نیز ببینید: قرشی، حیاة الإمام الحسن بن على، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۴۵۵-۴۶۰</ref> با این وجود تعداد همسران وی ۷۰،<ref> مجلسی، بحار الانوار، ۱۳۶۳ش، ج۴۴، ص۱۷۳.</ref>۹۰ <ref> بلاذری، انساب الاشراف، ۱۳۹۷ق، ج۳، ص۲۵؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۱۳، ص۲۴۹.</ref>۲۰۰ <ref> مقدسی، البدء و التاریخ، مکتبة الثقافة الدینیة، ج۵، ص۷۴</ref> و ۲۵۰<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۳۰.</ref> مورد ذکر شده است.

برخی منابع با نسبت دادن کثرت ازدواج و [[طلاق]] امام حسن(ع)، او را «مِطلاق» (بسیار طلاق‌دهنده) خوانده‌اند.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبرى، ۱۴۱۷ق، ج۱۰، ص۲۹۰ و ۳۰۲؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۳۹۷ق، ج۳، ص۲۵؛ ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج۸، ص۳۸.</ref> بر پایه برخی گزارش‌های تاریخی امام علی(ع) از ازدواج‌ها و طلاق‌های‌ مکرّر‌ امام‌ حسن(ع)، اظهار نگرانی کرده<ref> بلاذری، انساب الاشراف، ۱۳۹۷ق، ج۳، ص۲۵.</ref> و به همین علت از مردم [[کوفه]] خواست که به او‌ زن ندهند.<ref>ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۱۳، ص۲۴۹؛ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۵۶ (بَابُ تَطْلِيقِ الْمَرْأَةِ غَيْرِ الْمُوَافِقَة، ح۴و۵.).</ref> [[باقر شریف قرشی]] این اخبار را برساخته [[عباسیان]] با هدف مقابله با [[سادات حسنی]] دانسته است.<ref>قرشی‏، حیاة الامام الحسن بن على، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۴۵۳-۴۵۴.</ref> همچنین به گفته برخی از نویسندگان روای اصلی این گزارش‌ها، ابوالحسن مدائنی، ابوعبدالله واقدی، احمد بن یحیی بلاذری و ابوطالب مکی از مورخان اهل سنت در دوره عباسی هستند که این ورایات را از روی دشمنی یا خوش‌باوری منتشر کردند و از طریق آنها به منابع شیعه و سنی راه یافته است.<ref> مجموعه مقالات همایش سبط‌ النبی، ج۳، ص۴۲۴-۴۳۱.</ref>

بحث مطلاق بودن امام حسن(ع) در برخی منابع کهن و معاصر مورد نقد تاریخی، سندی و محتوایی قرار گرفته است.<ref>مهدوی دامغانی، «حسن بن علی، امام»، ص۳۰۹.</ref> به گفته [[مادلونگ]] نخستین کسی که شایع کرد امام حسن(ع) ۹۰ همسر داشته، «محمد بن کلبی» بوده و این عدد را «مدائنی» (درگذشته ۲۲۵ق) ساخته است. در عین حال کلبی تنها از یازده زن نام برده که ازدواج پنج تن از آنان با امام حسن(ع) مشکوک است.<ref>مادلونگ، جانشینى محمد، ۱۳۷۷ش، ص۵۱۴-۵۱۵.</ref>  

از نظر محتوایی نیز اشکالاتی بر این گزارش‌ها گرفته شده است از جمله: عدم تناسب میان تعداد همسران و تعداد فرزندان امام حسن(ع) {{یادداشت|مورخان برای امام حسن(ع)، از هفت تا ۳۱ فرزند نقل کرده‌اند(نگاه کنید به: به البدء و التاریخ، ج۵، ص۷۴؛ کشف الغمه، ج۲، ص۱۵۲؛ ناسخ التواریخ، جلد امام حسن (ع)، ص۲۷۰؛ تذکرة الخواص، ص۲۱۲؛ تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۲۲۸.) این تعداد با داشتن صدها همسر تناسبی ندارد.(مجموعه مقالات همایش سبط‌ النبی، ج۳، ص۴۳۹.)}}، اشتغال امام حسن به فعالیت‌های اجتماعی و امور دینی<ref>مجموعه مقالات همایش سبط‌ النبی، ج۳، ص۴۳۹-۴۴۰.</ref>  

گویا نخستین بار [[منصور عباسی]] برای تحقیر [[سادات حسنی]] این اتهام را مطرح کرده است.<ref>مجموعه مقالات همایش سبط النبی، پاسخ به شبهه مطلاق بودن امام حسن، سید تقی واردی، ج۳، ص۴۱۹-۴۲۰؛ تصویر امامان شیعه در دائره المعارف اسلام، محمدرضا هدایت پناه، ص۱۳۳؛ حقایق پنهان، احمد زمانی، ص۳۳۳-۳۳۴</ref>