۱۶٬۶۴۵
ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (تمیزکاری) |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (تمیزکاری) |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
'''همسران امام حسن(ع)''' به زنانی اشاره دارد که در منابع از آنها به عنوان همسر امام حسن(ع) یاد شده است | '''همسران امام حسن(ع)''' به زنانی اشاره دارد که در منابع از آنها به عنوان همسر امام حسن(ع) یاد شده است. | ||
گفته شده این | در برخی از منابع به سبب نسبت کثرت طلاق زنان به امام حسن(ع)، او را مِطْلاق(زیاد طلاقدهنده) خواندهاند. گفته شده این اتهامی است که نخستین بار توسط [[منصور عباسی]] برای تحقیر [[سادات حسنی]] مطرح شد و اگر چنین چیزی صحت داشت [[معاویه بن ابیسفیان]] آن را دستاویزی علیه امام حسن(ع) قرار میداد. همچنین گزارشهای تاریخی در این زمینه، از سه نفر نقل شده که از نظر علمای [[رجال]]، قابل اعتماد نیستند. | ||
گزارشهای تاریخی در این زمینه، از سه نفر نقل شده که از نظر علمای [[رجال]]، قابل اعتماد نیستند | |||
==نام همسران== | ==نام همسران== | ||
خط ۷۱: | خط ۶۹: | ||
==منشأ اتهام== | ==منشأ اتهام== | ||
گویا نخستین بار<ref>مجموعه مقالات همایش سبط النبی، پاسخ به شبهه مطلاق بودن امام حسن، سید تقی واردی، ج۳، ص۴۱۹-۴۲۰؛ تصویر امامان شیعه در دائره المعارف اسلام، | گویا نخستین بار [[منصور عباسی]] برای تحقیر [[سادات حسنی]] این اتهام را مطرح کرده است.<ref>مجموعه مقالات همایش سبط النبی، پاسخ به شبهه مطلاق بودن امام حسن، سید تقی واردی، ج۳، ص۴۱۹-۴۲۰؛ تصویر امامان شیعه در دائره المعارف اسلام، محمدرضا هدایت پناه، ص۱۳۳؛ حقایق پنهان، احمد زمانی، ص۳۳۳-۳۳۴</ref> او پس از دستگیری [[عبدالله محض]] در یک سخنرانی گفت: | ||
:::«...[او پس از | :::«...[او پس از کنارهگیری از [[خلافت]] و بازگشت به [[مدینه]]] به زنان روی آورد، به طوری که یک روز با زنی ازدواج میکرد و دیگری را فردای آن روز طلاق میداد. او همچنان به این کار ادامه داد تا در بستر خویش [و نه در میدان جنگ] وفات یافت.»<ref>تاریخ طبری، ج۸، ص۹۳؛ مروج الذهب، ج۳، ص۳۱۱</ref> | ||
منصور در [[سال ۱۳۶ هجری]] به حکومت رسید و در سال ۱۵۸ از دنیا رفت در حالی که امام حسن (ع) در سال ۵۰ به [[شهادت]] رسید. پس از گذشت بیش از ۹۰ سال از شهادت | منصور در [[سال ۱۳۶ هجری]] به حکومت رسید و در سال ۱۵۸ از دنیا رفت در حالی که امام حسن (ع) در سال ۵۰ به [[شهادت]] رسید. پس از گذشت بیش از ۹۰ سال از شهادت امام حسن، این اتهام برای نخستین بار از زبان منصور مطرح شد، در حالی که اگر چنین چیزی صحت داشت، [[معاویه]] برای تخریب چهره امام حسن، آن را دستاویز خود قرار میداد.{{مدرک}} | ||
==نقد و بررسی== | ==نقد و بررسی== | ||
خط ۸۳: | خط ۸۱: | ||
*'''واقدی (متوفای ۲۰۷ق.):''' او از نخستین مورخان [[عباسیان|خلافت عباسی]] بود که کثرت ازدواج و طلاق امام حسن را بر سر زبانها انداخت. نه تنها علمای [[شیعه]]، بلکه بسیاری از علمای [[رجال]] اهل سنت نیز او را توثیق نکرده و در نقل حدیث، ضعیف دانستهاند. گفتهاند سختی معیشت او را بر آن داشت که وارد دربار [[هارون الرشید]] شود و از عطایای دستگاه خلافت برخوردار شود.<ref>مجموعه مقالات همایش سبط النبی، ج۳، ص۴۲۵-۴۲۶</ref> | *'''واقدی (متوفای ۲۰۷ق.):''' او از نخستین مورخان [[عباسیان|خلافت عباسی]] بود که کثرت ازدواج و طلاق امام حسن را بر سر زبانها انداخت. نه تنها علمای [[شیعه]]، بلکه بسیاری از علمای [[رجال]] اهل سنت نیز او را توثیق نکرده و در نقل حدیث، ضعیف دانستهاند. گفتهاند سختی معیشت او را بر آن داشت که وارد دربار [[هارون الرشید]] شود و از عطایای دستگاه خلافت برخوردار شود.<ref>مجموعه مقالات همایش سبط النبی، ج۳، ص۴۲۵-۴۲۶</ref> | ||
*'''مدائنی (متوفای ۲۲۵ق.):''' او در [[بصره]] رشد کرد و گرایش عثمانی داشت. او را در نقل حدیث ضعیف دانستهاند<ref>ابن عدی، الکامل، ج۵، ص۲۱۳، به نقل از تصویر امامان شیعه در دائره المعارف اسلام، ص۱۳۴</ref> و مسلم در صحیح خود از روایات از نقل روایات مدائنی خودداری کرده است.<ref>الکامل فی الضعفاء، ج۵، ص۲۱۳، به نقل از تصویر امامان شیعه در دائره المعارف اسلام، ص۱۳۴</ref> برای روایات مدائنی دو ویژگی برشمردهاند: غالبا [[مرسل]] و بدون سند است<ref>الکامل فی الضعفاء، ج۵، ص۲۱۳، به نقل از تصویر امامان شیعه در دائره المعارف اسلام، ص۱۳۴</ref> و اکثر روایات او از [[عوانه بن حکم]] است که به حدیث سازی برای [[امویان]] مشهور است.<ref>یاقوت حموی، معجم الادباء، ج۱۶، ص۱۳۷، به نقل از تصویر امامان شیعه در دائره المعارف اسلام، ص۱۳۴</ref> مدائنی با وجود آنکه همسران امام حسن را هفتاد نفر دانسته، تنها ده زن برای ایشان نام برده است.<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۶، ص۲۱، به نقل از تصویر امامان شیعه در دائره المعارف اسلام، ص۱۳۵</ref> | *'''مدائنی (متوفای ۲۲۵ق.):''' او در [[بصره]] رشد کرد و گرایش عثمانی داشت. او را در نقل حدیث ضعیف دانستهاند<ref>ابن عدی، الکامل، ج۵، ص۲۱۳، به نقل از تصویر امامان شیعه در دائره المعارف اسلام، ص۱۳۴</ref> و مسلم در صحیح خود از روایات از نقل روایات مدائنی خودداری کرده است.<ref>الکامل فی الضعفاء، ج۵، ص۲۱۳، به نقل از تصویر امامان شیعه در دائره المعارف اسلام، ص۱۳۴</ref> برای روایات مدائنی دو ویژگی برشمردهاند: غالبا [[مرسل]] و بدون سند است<ref>الکامل فی الضعفاء، ج۵، ص۲۱۳، به نقل از تصویر امامان شیعه در دائره المعارف اسلام، ص۱۳۴</ref> و اکثر روایات او از [[عوانه بن حکم]] است که به حدیث سازی برای [[امویان]] مشهور است.<ref>یاقوت حموی، معجم الادباء، ج۱۶، ص۱۳۷، به نقل از تصویر امامان شیعه در دائره المعارف اسلام، ص۱۳۴</ref> مدائنی با وجود آنکه همسران امام حسن را هفتاد نفر دانسته، تنها ده زن برای ایشان نام برده است.<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۶، ص۲۱، به نقل از تصویر امامان شیعه در دائره المعارف اسلام، ص۱۳۵</ref> | ||
*'''ابوطالب مکی (متوفای ۳۸۰ق.):''' معاصران او تصریح کردهاند که او به بیماری اختلال حواس | *'''ابوطالب مکی (متوفای ۳۸۰ق.):''' معاصران او تصریح کردهاند که او به بیماری اختلال حواس مبتلا بوده و وقتی به [[بغداد]] رفت و علمای این شهر از بیماری او آگاه شدند، از او کناره گرفتند.<ref>خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۳، ص۸۹، به نقل از تصویر امامان شیعه در دائره المعارف اسلام، ص۱۳۷</ref> | ||
'''۲. روایات منابع شیعی:''' | '''۲. روایات منابع شیعی:''' | ||
همچنین برخی از کسانی که در سلسله راویان این اخبار قرار دارند، ضعیف یا مجهولاند. روایت کتاب [[المحاسن|محاسن]] برقی نیز [[کلینی]] و [[شیخ صدوق]] و [[شیخ طوسی]]، با وجود دسترسی به این کتاب، از این روایت اعراض کردهاند.<ref>مجموعه مقالات همایش سبط النبی، ج۳، ص۴۰۹-۴۱۵</ref> | |||
===بررسی محتوایی=== | ===بررسی محتوایی=== | ||
از نظر محتوایی نیز اشکالاتی بر این گونه گزارشها ذکر شده است از جمله: | از نظر محتوایی نیز اشکالاتی بر این گونه گزارشها ذکر شده است از جمله: | ||
#عدم تناسب میان اقوال مربوط به تعداد همسران (از ۸ تا ۱۰۰۰) | #عدم تناسب میان اقوال مربوط به تعداد همسران (از ۸ تا ۱۰۰۰) | ||
#مورخان تنها نام یا نشان ۱۸ همسر را برای امام حسن ذکر کردهاند که نام ۵ نفرشان معلوم نیست و فقط نام قبیله آنان ذکر شده و چند نفر از آنان نیز کنیز بودهاند. | #مورخان تنها نام یا نشان ۱۸ همسر را برای امام حسن(ع) ذکر کردهاند که نام ۵ نفرشان معلوم نیست و فقط نام قبیله آنان ذکر شده و چند نفر از آنان نیز کنیز بودهاند. | ||
#عدم تناسب میان تعداد همسران و تعداد فرزندان: | #عدم تناسب میان تعداد همسران و تعداد فرزندان: مورّخان برای امام حسن (ع)، از هفت تا ۳۱ فرزند نقل کردهاند<ref>نگاه کنید به: به البدء و التاریخ، ج۵، ص۷۴؛ کشف الغمه، ج۲، ص۱۵۲؛ ناسخ التواریخ، جلد امام حسن (ع)، ص۲۷۰؛ تذکرة الخواص، ص۲۱۲؛ ذخائرالعقبی، ص۱۴۳؛ تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۲۲۸.</ref> که این تعداد با داشتن صدها همسر تناسبی ندارد. | ||
#امام حسن چه در زمان [[خلافت]] [[امام علی(ع)]] و چه پس از [[شهادت]] ایشان مشاغل | #امام حسن چه در زمان [[خلافت]] [[امام علی(ع)]] و چه پس از [[شهادت]] ایشان مشاغل فراوانی داشت و حتی پس از [[صلح امام حسن|صلح]] با [[معاویه]] و بازگشت به [[مدینه]]، فعالیتهای اجتماعی، عمرانی و کشاورزی داشت و افزون بر آن، زمان زیادی را برای عبادت و امور دینی اختصاص میداد به گونهای که بیست بار برای زیارت [[کعبه|خانه خدا]] پیاده از مدینه به [[مکه]] رفت و چنین فردی نمیتواند سرگرم این گونه مسائل باشد.<ref>مجموعه مقالات همایش سبط النبی، ج۳، ص۴۳۹-۴۴۰</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
خط ۱۰۰: | خط ۹۸: | ||
*ابن کثیر، البدایه و النهایه، سوم، بیروت، دارالفکر، ۱۹۸۲م. | *ابن کثیر، البدایه و النهایه، سوم، بیروت، دارالفکر، ۱۹۸۲م. | ||
*زمانی، احمد، حقایق پنهان، پژوهشی در زندگانی سیاسی امام حسن مجتبی (ع)، سوم، قم، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، ۱۳۸۰ش. | *زمانی، احمد، حقایق پنهان، پژوهشی در زندگانی سیاسی امام حسن مجتبی (ع)، سوم، قم، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، ۱۳۸۰ش. | ||
*طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، | *طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، مؤسسه الاعلمی، بیروت، ۱۴۰۳ق. | ||
*مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب، تحقیق محمد | *مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب، تحقیق محمد محیالدین عبدالحمید، بیروت، دارالمعرفة، ۱۴۰۳ق. | ||
*مکی، محمد بن علی، قوت القلوب فی معاملة المحبوب، مصر، مکتبة المصطفی البابی، ۱۹۶۱م. | *مکی، محمد بن علی، قوت القلوب فی معاملة المحبوب، مصر، مکتبة المصطفی البابی، ۱۹۶۱م. | ||
*واردی، سید تقی، پاسخ به شبهه مطلاق بودن امام حسن (ع)، مجموعه مقالات همایش بینالمللی سبط النبی، اول، قم، مجمع جهانی اهل بیت، ۱۳۹۳ش. | *واردی، سید تقی، پاسخ به شبهه مطلاق بودن امام حسن(ع)، مجموعه مقالات همایش بینالمللی سبط النبی، اول، قم، مجمع جهانی اهل بیت، ۱۳۹۳ش. | ||
*هدایتپناه، نقد و بررسی، تصویر امامان شیعه در دائره المعارف اسلام، | *هدایتپناه، نقد و بررسی، تصویر امامان شیعه در دائره المعارف اسلام، انتشارات شیعهشناسی، ۱۳۸۵ش. | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== |
ویرایش