پرش به محتوا

اهل‌بیت(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

۶۹ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۸ مهٔ ۲۰۲۳
جز
خط ۵۹: خط ۵۹:
طبق برخی روایات، اهل‌بیت شامل مسلمانانی می‌شود که فارغ از این‌که نسبت خویشاوندی با پیامبر(ص) داشته باشند یا نه، در پیروی از پیامبر(ص) صادق و ثابت‌قدم بودند؛<ref>ربانی گلپایگانی، «اهل‌بیت»،‌ ص۵۵۴.</ref> چنان‌که براساس برخی روایات، پیامبر افرادی همچون [[سلمان فارسی]]<ref>صفار، بصائرالدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۱۷ و ۲۵؛ شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۶۴.</ref> و [[ابوذر غفاری]]،<ref>شیخ طوسی، الاَمالی، ۱۴۱۴ق، ص۵۲۵؛ طبرسی، مکارم‌الاخلاق، ۱۳۹۲ق، ص۴۵۹.</ref> را از اهل‌بیتش شمرده است. از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] نیز نقل شده است هرکس پرهیزکار و صالح باشد، از ما اهل‌بیت است.<ref>ابوحنیفة مغربی، دعائم الاسلام، دارالمعارف، ج۱، ص۶۲.</ref>
طبق برخی روایات، اهل‌بیت شامل مسلمانانی می‌شود که فارغ از این‌که نسبت خویشاوندی با پیامبر(ص) داشته باشند یا نه، در پیروی از پیامبر(ص) صادق و ثابت‌قدم بودند؛<ref>ربانی گلپایگانی، «اهل‌بیت»،‌ ص۵۵۴.</ref> چنان‌که براساس برخی روایات، پیامبر افرادی همچون [[سلمان فارسی]]<ref>صفار، بصائرالدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۱۷ و ۲۵؛ شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۶۴.</ref> و [[ابوذر غفاری]]،<ref>شیخ طوسی، الاَمالی، ۱۴۱۴ق، ص۵۲۵؛ طبرسی، مکارم‌الاخلاق، ۱۳۹۲ق، ص۴۵۹.</ref> را از اهل‌بیتش شمرده است. از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] نیز نقل شده است هرکس پرهیزکار و صالح باشد، از ما اهل‌بیت است.<ref>ابوحنیفة مغربی، دعائم الاسلام، دارالمعارف، ج۱، ص۶۲.</ref>


==فضایل==
==فضایل اهل‌بیت==
در آیات و احادیث متعدد، فضایل گوناگونی برای اهل‌بیت بیان شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به محمدی ری‌شهری، اهل بیت علیهم السلام در قرآن و حدیث، ۱۳۹۱ش، ص۲۴۶-۵۲۱.</ref> از دیدگاه محمدی ری‌شهری، در [[زیارت جامعه کبیره]] در باب فضایل و ویژگی‌های اهل‌بیت، جامع‌ترین سخنان و عبارات ذکر شده است.<ref>محمدی ری‌شهری، اهل‌بیت علیهم‌السلام در قرآن و حدیث، ۱۳۹۱ش، ص۴۰۵.</ref> برخی از فضایل اهل‌بیت عبارت‌اند از:
در آیات و احادیث متعدد، فضایل گوناگونی برای اهل‌بیت بیان شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به محمدی ری‌شهری، اهل بیت علیهم السلام در قرآن و حدیث، ۱۳۹۱ش، ص۲۴۶-۵۲۱.</ref> از دیدگاه محمدی ری‌شهری، در [[زیارت جامعه کبیره]] در باب فضایل و ویژگی‌های اهل‌بیت، جامع‌ترین سخنان و عبارات ذکر شده است.<ref>محمدی ری‌شهری، اهل‌بیت علیهم‌السلام در قرآن و حدیث، ۱۳۹۱ش، ص۴۰۵.</ref> برخی از فضایل اهل‌بیت عبارت‌اند از:
{{جعبه نقل قول | عنوان = '''اهل‌بیت در بیان امام علی(ع)'''| نقل‌قول =
{{جعبه نقل قول | عنوان = '''اهل‌بیت در بیان امام علی(ع)'''| نقل‌قول =
آنان مایه حیات علم و نابودی جهل‌اند، بردباری‌شان شما را از دانش آنان خبر دهد و ظاهرشان از صفای باطن و سکوتشان از حكمت‌های گفتارشان خبر می‌دهد. هرگز با حق ستیز نکرده و در آن اختلاف نکنند. آنان ستون‌های دین و پناهگاه مردم‌اند. حق به‌وسیله آنان به جای خود بازگردید و باطل رانده و نابود شد. اهل‌بیت دین را چنان‌كه سزاوار بود، دانستند و آموختند و به آن عمل کردند.|تاریخ بایگانی | منبع = <small>نهج‌البلاغه، ترجمه دشتی، خطبه ۲۳۹، ص۴۷۵.</small> | تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px | اندازه خط = ۱۲px|رنگ پس‌زمینه =#fddbf5 | گیومه نقل‌قول = | تراز منبع = وسط}}
آنان مایه حیات علم و نابودی جهل‌اند، بردباری‌شان شما را از دانش آنان خبر دهد و ظاهرشان از صفای باطن و سکوتشان از حكمت‌های گفتارشان خبر می‌دهد. هرگز با حق ستیز نکرده و در آن اختلاف نکنند. آنان ستون‌های دین و پناهگاه مردم‌اند. حق به‌وسیله آنان به جای خود بازگردید و باطل رانده و نابود شد. اهل‌بیت دین را چنان‌كه سزاوار بود، دانستند و آموختند و به آن عمل کردند.|تاریخ بایگانی | منبع = <small>نهج‌البلاغه، ترجمه دشتی، خطبه ۲۳۹، ص۴۷۵.</small> | تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px | اندازه خط = ۱۲px|رنگ پس‌زمینه =#fddbf5 | گیومه نقل‌قول = | تراز منبع = وسط}}
=== عصمت اهل بیت ===
=== عصمت ===
{{اصلی|عصمت امامان|عصمت حضرت زهرا(س)}}
{{اصلی|عصمت امامان|عصمت حضرت زهرا(س)}}
به گفته [[جعفر سبحانی]]،<ref>سبحانی، منشور جاوید، ۱۳۸۳ش، ج۴، ص۳۵۷.</ref> علمای شیعه<ref>برای نمونه نگاه کنید به سیدمرتضی، الشافی فی الإمامة، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۱۳۴؛ طبرسی، إعلام الوری بأعلام الهدی، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۲۹۳ و ۲۹۴؛ بحرانی، منار الهدی، ۱۴۰۵ق، ص۶۴۶؛ سبحانی، الإلهيات‏، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۲۵.</ref> به آیه ۳۳ سوره احزاب معروف به [[آیه تطهیر]] بر طهارت و عصمت اهل‌بیت استدلال کرده‌اند. براساس این [[آیه]]، خداوند اراده کرده است اهل‌بیت را از هر نوع [[گناه]] و عمل قبیحی پاک گرداند. ازاین‌رو، آیه بر عصمت اهل‌بیت و اختصاص آن به آنها دلالت دارد.<ref>نگاه کنید به:‌ طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۳۹۰ق، ج۱۶، ص۳۱۲ و ۳۱۳؛ سبحانی، الاهیات علی هدی الکتاب و السنة و العقل،‌ ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۲۵-۱۲۹؛ سبحانی، منشور جاوید، ۱۳۸۳ش، ج۴، ص۳۵۷-۳۶۴.</ref>
به گفته [[جعفر سبحانی]]،<ref>سبحانی، منشور جاوید، ۱۳۸۳ش، ج۴، ص۳۵۷.</ref> علمای شیعه<ref>برای نمونه نگاه کنید به سیدمرتضی، الشافی فی الإمامة، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۱۳۴؛ طبرسی، اِعلام الوری باَعلام الهدی، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۲۹۳-۲۹۴؛ بحرانی، مِنارالهدی، ۱۴۰۵ق، ص۶۴۶؛ سبحانی، الاِلهيات‏، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۲۵.</ref> به آیه ۳۳ سوره احزاب معروف به [[آیه تطهیر]] بر طهارت و عصمت اهل‌بیت استدلال کرده‌اند. براساس این [[آیه]]، خداوند اراده کرده است اهل‌بیت را از هر نوع [[گناه]] و عمل قبیحی پاک گرداند. ازاین‌رو آیه بر عصمت اهل‌بیت و اختصاص آن به آنها دلالت دارد.<ref>نگاه کنید به طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۳۹۰ق، ج۱۶، ص۳۱۲-۳۱۳؛ سبحانی، الاهیات علی هدی الکتاب و السنة و العقل،‌ ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۲۵-۱۲۹؛ سبحانی، منشور جاوید، ۱۳۸۳ش، ج۴، ص۳۵۷-۳۶۴.</ref>


[[حدیث ثقلین]]<ref>نگاه کنید به :‌ صفار، بصائرالدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۴۱۲-۴۱۴؛ شیخ صدوق،‌عیون اخبار الرضا(ع)، ۱۳۷۸ق، ج۱، ص۲۲۹ و ج۲، ص۳۰ و ۳۱ و ۶۲.</ref> نیز که از احادیث [[تواتر|متواتر]] شمرده شده،<ref>نگاه کنید به: ابن عطیه، ابهی المداد، ۱۴۲۳ق، ج۱، ص۱۳۰؛ بحرانی، منار الهدی، ۱۴۰۵ق، ص۶۷۰؛ سبحانی، منشور جاوید، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۴۰۷.</ref> از دلایل اثبات عصمت اهل‌بیت و عترت پیامبر شمرده شده است؛ زیرا در این حدیث به عدم جدایی [[قرآن]] و اهل‌بیت پیامبر(ص) تصریح شده است. ازاین‌رو، ارتکاب هر گونه گناه یا اشتباهی موجب جدایی آنها از قرآن خواهد شد.<ref>شیخ مفید، المسائل الجارودیه، ۱۴۱۳ق، ص۴۲؛ ابن عطیه، ابهی المداد، ۱۴۲۳ق، ج۱، ص۱۳۱؛ بحرانی، منار الهدی، ۱۴۰۵ق، ص۶۷۱.</ref> همچنین گفته شده در این حدیث،‌ رسول خدا(ص) تصریح کرده است که هر کس به قرآن و اهل‌بیت تمسک کند، گمراه نخواهد شد. پس اگر اهل‌بیت معصوم نباشند، تمسک و پیروی بی‌قید و شرط از آنها خود موجب گمراهی خواهد بود.<ref>نگاه کنید به: ابن عطیه، ابهی المداد، ۱۴۲۳ق، ج۱، ص۱۳۱؛ بحرانی، منار الهدی، ۱۴۰۵ق، ص۶۷۱؛ حمود، الفؤاد البهیة، ‌۱۴۲۱ق، ج۲، ص۹۴و۹۵.</ref>
[[حدیث ثقلین]]<ref>نگاه کنید به صفار، بصائرالدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۴۱۲-۴۱۴؛ شیخ صدوق،‌ عیون اخبار الرضا(ع)، ۱۳۷۸ق، ج۱، ص۲۲۹ و ج۲، ص۳۰-۳۱، ۶۲.</ref> نیز که از احادیث [[تواتر|متواتر]] شمرده شده،<ref>نگاه کنید به ابن‌عطیه، ابهی‌المداد، ۱۴۲۳ق، ج۱، ص۱۳۰؛ بحرانی، منارالهدی، ۱۴۰۵ق، ص۶۷۰؛ سبحانی، منشور جاوید، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۴۰۷.</ref> از دلایل اثبات عصمت اهل‌بیت و عترت پیامبر شمرده شده است؛ زیرا در این حدیث به عدم جدایی [[قرآن]] و اهل‌بیت پیامبر(ص) تصریح شده است. ازاین‌رو ارتکاب هرگونه گناه یا اشتباه موجب جدایی آنها از قرآن خواهد شد.<ref>شیخ مفید، المسائل الجارودیه، ۱۴۱۳ق، ص۴۲؛ ابن‌عطیه، ابهی‌المداد، ۱۴۲۳ق، ج۱، ص۱۳۱؛ بحرانی، منارالهدی، ۱۴۰۵ق، ص۶۷۱.</ref> همچنین گفته شده در این حدیث،‌ رسول خدا(ص) تصریح کرده است که هرکس به قرآن و اهل‌بیت تمسک کند، گمراه نخواهد شد. پس اگر اهل‌بیت معصوم نباشند، تمسک و پیروی بی‌قیدوشرط از آنها خود موجب گمراهی خواهد بود.<ref>نگاه کنید به ابن‌عطیه، ابهی‌المداد، ۱۴۲۳ق، ج۱، ص۱۳۱؛ بحرانی، منارالهدی، ۱۴۰۵ق، ص۶۷۱؛ حمود، الفؤاد البهیة، ‌۱۴۲۱ق، ج۲، ص۹۴-۹۵.</ref>
[[حدیث سفینه]]، از دیگر احادیثی است که در اثبات عصمت اهل‌بیت(ع) بر آن استدلال شده است.<ref>میر حامد حسین، عبقات الانوار، ۱۳۶۶ش، ج۲۳، ص۹۷۵-۹۷۸ و ۹۸۱.</ref>
[[حدیث سفینه]] از دیگر احادیثی است که در اثبات عصمت اهل‌بیت(ع) بر آن استدلال شده است.<ref>میر حامد حسین، عبقات‌الانوار، ۱۳۶۶ش، ج۲۳، ص۹۷۵-۹۷۸، ۹۸۱.</ref>


=== برتری اهل‌بیت ===
=== برتری بر دیگران ===
{{اصلی|برتری اهل‌بیت(ع)}}
{{اصلی|برتری اهل‌بیت(ع)}}
[[شیخ صدوق]] گفته است اعتقاد شیعیان این است پیامبر(ص) و اهل‌بیتش، برترین، محبوب‌ترین و گرامی‌ترین مخلوق خداوند هستند و خداوند، زمین و آسمان، [[بهشت]] و [[جهنم]] و دیگر مخلوقاتش را بخاطر آنها آفریده است.<ref>شیخ صدوق، الاعتقادات، ۱۴۱۴ق، ص۹۳.</ref> از نظر [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]]، کسی در روایات جستجو و تحقیق کند به یقین به افضلیت پیامبر(ص) و ائمه(ع) اذعان و اعتراف می‌کند و تنها جاهل به اخبار و روایات، افضلیت آنان را انکار می‌کند.<ref> مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۶، ص۲۹۷ و ۲۹۸. </ref>
[[شیخ صدوق]] گفته است اعتقاد شیعیان این است پیامبر(ص) و اهل‌بیتش، برترین، محبوب‌ترین و گرامی‌ترین مخلوق خداوند هستند و خداوند، زمین و آسمان، [[بهشت]] و [[جهنم]] و دیگر مخلوقاتش را به‌خاطر آنها آفریده است.<ref>شیخ صدوق، الاعتقادات، ۱۴۱۴ق، ص۹۳.</ref> از نظر [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]]، کسی که در روایات جست‌وجو و تحقیق کند، به‌یقین به افضل بودن پیامبر(ص) و ائمه(ع) اذعان و اعتراف می‌کند و تنها جاهلِ به اخبار و روایات، افضلیت آنان را انکار می‌کند.<ref> مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۶، ص۲۹۷ و ۲۹۸. </ref>


[[آیه مباهله]] را از دلایل برتری [[اصحاب کساء]] بر دیگر صحابه و خاندان پیامبر(ص) دانسته‌اند؛<ref>برای نمونه نگاه کنید به: طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۷۶۳ و ۷۶۴؛ مظفر، دلائل الصدق، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۴۰۳ و ۴۰۴.</ref> به گفته عالمانی همچون [[علامه حلی]] و [[فضل بن حسن طبرسی]]، مفسران [[اجماع]] دارند که این آیه در حق اصحاب کساء نازل شده است.<ref>حلی، نهج الحق و کشف الصدق، ۱۹۸۲م، ص۱۷۷؛ طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۷۶۳؛ شوشتری، احقاق الحق، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۶.</ref>
[[آیه مباهله]] را از دیگر دلایل برتری [[اصحاب کساء]] بر دیگر صحابه و خاندان پیامبر(ص) دانسته‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۷۶۳ و ۷۶۴؛ مظفر، دلائل‌الصدق، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۴۰۳ و ۴۰۴.</ref> به‌گفته عالمانی همچون [[علامه حلی]] و [[فضل بن حسن طبرسی]]، مفسران [[اجماع]] دارند که این آیه در خصوص اصحاب کساء نازل شده است.<ref>حلی، نهج الحق و کشف الصدق، ۱۹۸۲م، ص۱۷۷؛ طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۷۶۳؛ شوشتری، احقاق‌الحق، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۶.</ref>
از پیامبر(ص) نقل شده اگر در روی زمین افرادی گرامی‌تر از علی، فاطمه، حسن و حسین(ع) وجود داشت، خداوند دستور می‌داد که به واسطه آنان مباهله کنم؛ ولی خداوند دستور داد به کمک آنان مباهله کنم و آنان برترین افرادند.<ref>قندوزی، ینابیع المودة، ۱۴۲۲ق، ج۲، ص۲۶۶؛ شوشتری، احقاق الحق، ۱۴۰۹ق، ج۹، ص۲۰۸، ج۱۴، ص۱۴۵ و ج۳۴، ص۳۱۰.</ref>
از پیامبر(ص) نقل شده اگر در روی زمین افرادی گرامی‌تر از علی، فاطمه، حسن و حسین(ع) وجود داشت، خداوند دستور می‌داد که به‌واسطه آنان مباهله کنم؛ ولی خداوند دستور داد به کمک آنان مباهله کنم و آنان برترین افرادند.<ref>قندوزی، ینابیع‌المودة، ۱۴۲۲ق، ج۲، ص۲۶۶؛ شوشتری، احقاق‌الحق، ۱۴۰۹ق، ج۹، ص۲۰۸، ج۱۴، ص۱۴۵، ج۳۴، ص۳۱۰.</ref>


از نظر [[محمدحسین مظفر]]، [[آیه مودت]] نیز بر برتری اهل‌بیت (اصحاب کساء) دلالت دارد و اینکه آنان برگزیدگان خداوند هستند؛ زیرا در غیر این صورت،‌ اختصاص وجوب مودت به آنها و اجر رسالت قرار گرفتن مودت آنان وجهی نداشت.<ref>مظفر، دلائل الصدق، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۳۸۹ و ۳۹۰.</ref>
از نظر [[محمدحسین مظفر]]، [[آیه مودت]] نیز بر برتری اهل‌بیت (اصحاب کساء) دلالت دارد و اینکه آنان برگزیدگان خداوند هستند؛ زیرا در غیر این صورت،‌ وجهی نداشت وجوب مودت، به آنها اختصاص پیدا کند و اجر رسالتِ پیامبر مودت به آنان باشد.<ref>مظفر، دلائل‌الصدق، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۳۸۹-۳۹۰.</ref>


روایات متعددی نیز بر برتری اهل‌بیت(ع) دلالت دارند؛ از جمله [[حدیث ثقلین]] که طبق آن، پیامبر(ص) اهل‌بیت را در کنار قرآن قرار داد و قرآن را [[ثقل اکبر]] و اهل‌بیت را [[ثقل اصغر]] نامید. همان گونه که قرآن کریم بر مسلمانان برتری دارد، اهل‌بیت نیز، از دیگران برترند.<ref>.ربانی گلپایگانی، «اهل‌بیت»، ص۵۵۶.</ref> [[حدیث امان]] را نیز از دلایل برتری اهل‌بیت(ع) شمرده‌اند؛ زیرا امان اهل زمین بودن دلالت بر برتری آنها نسبت سایر مردم دارد.<ref>نگاه کنید به: ابن‌عطیه، ابهی المداد، ۱۴۲۳ق، ج۱، ص۸۱۹؛ مظفر، دلائل الصدق، ۱۴۲۲ق، ج۶، ص۲۵۹.</ref>
روایات متعددی نیز بر برتری اهل‌بیت(ع) دلالت دارند؛ ازجمله [[حدیث ثقلین]] که طبق آن، پیامبر(ص) اهل‌بیت را در کنار قرآن قرار داد و قرآن را [[ثقل اکبر]] و اهل‌بیت را [[ثقل اصغر]] نامید. همان گونه که قرآن کریم بر مسلمانان برتری دارد، اهل‌بیت نیز، از دیگران برترند.<ref>.ربانی گلپایگانی، «اهل‌بیت»، ص۵۵۶.</ref> [[حدیث امان]] را نیز از دلایل برتری اهل‌بیت(ع) شمرده‌اند؛ زیرا اِمان اهل زمین بودنِ کسی، دلالت بر برتری او بر سایر مردم دارد.<ref>نگاه کنید به ابن‌عطیه، ابهی‌المداد، ۱۴۲۳ق، ج۱، ص۸۱۹؛ مظفر، دلائل‌الصدق، ۱۴۲۲ق، ج۶، ص۲۵۹.</ref>


=== مرجعیت علمی اهل‌بیت ===
=== مرجعیت علمی اهل‌بیت ===
Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۳٬۲۷۶

ویرایش