Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۵٬۱۸۵
ویرایش
اهل‌بیت(ع): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (←ولایت تشریعی) |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
گفته شده مراد از اهل‌بیت در منابع شیعی، در صورتی که بدون قرینه به کار برده شود، گروهی از خویشاوندان پیامبر(ص) است که از مقام و منزلت ویژه‌ای برخوردارند و گفتار و رفتار آنان ملاک حق و راهنمای حقیقت است.<ref>ربانی گلپایگانی، «اهل‌بیت»، ص۵۵۵.</ref> | گفته شده مراد از اهل‌بیت در منابع شیعی، در صورتی که بدون قرینه به کار برده شود، گروهی از خویشاوندان پیامبر(ص) است که از مقام و منزلت ویژه‌ای برخوردارند و گفتار و رفتار آنان ملاک حق و راهنمای حقیقت است.<ref>ربانی گلپایگانی، «اهل‌بیت»، ص۵۵۵.</ref> | ||
[[حسین راغب اصفهانی|راغب اصفهانی]] گفته است اهل‌بیت به صورت مطلق (بدون قید) به خاندان پیامبر(ص) اطلاق می‌شود و آنها به این اصطلاح شناخته می‌شوند.<ref>راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ۱۴۱۲ق، ص۹۶.</ref> [[حسن مصطفوی]]، محقق علوم قرآنی، معتقد است معنای حقیقی اهل، تحقق انس به همراه نوعی اختصاص و پیوند است که از حیث شدت و ضعف مراتبی دارد. همسر و فرزندان و نوه‌ها و داماد همگی اهل شمرده می‌شوند.<ref>مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ۱۳۶۸ش، ج۱، ص۱۶۹ و ۱۷۰.</ref> به نظر [[محمد محمدی ری‌شهری]]، حدیث‌پژوه، معنای جامع و مشترک در کاربردهای اهل، نزدیکی و پیوند افراد یا اشیا با کسی است که اهل او خوانده می‌شوند. هرچه این پیوند بیشتر و قوی‌تر باشد، صدق اهل بر آنها بیشتر و کامل‌تر خواهد بود.<ref>محمدی | [[حسین راغب اصفهانی|راغب اصفهانی]] گفته است اهل‌بیت به صورت مطلق (بدون قید) به خاندان پیامبر(ص) اطلاق می‌شود و آنها به این اصطلاح شناخته می‌شوند.<ref>راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ۱۴۱۲ق، ص۹۶.</ref> [[حسن مصطفوی]]، محقق علوم قرآنی، معتقد است معنای حقیقی اهل، تحقق انس به همراه نوعی اختصاص و پیوند است که از حیث شدت و ضعف مراتبی دارد. همسر و فرزندان و نوه‌ها و داماد همگی اهل شمرده می‌شوند.<ref>مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ۱۳۶۸ش، ج۱، ص۱۶۹ و ۱۷۰.</ref> به نظر [[محمد محمدی ری‌شهری]]، حدیث‌پژوه، معنای جامع و مشترک در کاربردهای اهل، نزدیکی و پیوند افراد یا اشیا با کسی است که اهل او خوانده می‌شوند. هرچه این پیوند بیشتر و قوی‌تر باشد، صدق اهل بر آنها بیشتر و کامل‌تر خواهد بود.<ref>محمدی ری‌شهری، اهل بیت علیهم السلام در قرآن و حدیث، ۱۳۹۱ش، ص۱۱.</ref> | ||
گفته شده براساس سخنان لغت‌شناسان، کلمه «اهل»، بر نوعی رابطه میان یک انسان با انسان یا چیز دیگری دلالت می‌کند؛ برای نمونه، همسر و نزدیک‌ترین افراد به یک شخص را اهل مرد می‌شمارند، امت هر پیامبری اهل او محسوب می‌شوند و ساکنان خانه یا شهر نیز اهل خانه یا شهرند.<ref>ربانی گلپایگانی، «اهل‌بیت»، ص۵۵۳.</ref> | گفته شده براساس سخنان لغت‌شناسان، کلمه «اهل»، بر نوعی رابطه میان یک انسان با انسان یا چیز دیگری دلالت می‌کند؛ برای نمونه، همسر و نزدیک‌ترین افراد به یک شخص را اهل مرد می‌شمارند، امت هر پیامبری اهل او محسوب می‌شوند و ساکنان خانه یا شهر نیز اهل خانه یا شهرند.<ref>ربانی گلپایگانی، «اهل‌بیت»، ص۵۵۳.</ref> | ||
{{گفت و گو | {{گفت و گو | ||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
#آیه ۷۳ سوره هود که مربوط به [[ابراهیم (پیامبر)|حضرت ابراهیم(ع)]] و همسر اوست. | #آیه ۷۳ سوره هود که مربوط به [[ابراهیم (پیامبر)|حضرت ابراهیم(ع)]] و همسر اوست. | ||
# آیه ۱۲ قصص که مربوط به دوران کودکی [[موسی (پیامبر)|حضرت موسی(ع)]] است. | # آیه ۱۲ قصص که مربوط به دوران کودکی [[موسی (پیامبر)|حضرت موسی(ع)]] است. | ||
# آیه ۳۳ سوره احزاب که به [[آیه تطهیر]] معروف است.<ref>محمدی | # آیه ۳۳ سوره احزاب که به [[آیه تطهیر]] معروف است.<ref>محمدی ری‌شهری، اهل بیت علیهم السلام در قرآن و حدیث، ۱۳۹۱ش، ص۱۲ و ۱۳؛ ربانی گلپایگانی، «اهل بیت»، ص۵۵۳.</ref> | ||
به گفته [[حسن مصطفوی]] اهل‌بیت در قرآن با توجه به موارد و قرائن مصادیق مختلفی دارد. منظور از اهل‌بیت در آیه ۷۳ سوره هود، ابراهیم و همسر اوست؛ در آیه ۱۲ قصص، پدر و مادر موسی و کسانی که در خانه عمران بودند، مراد است و مقصود از اهل‌بیت در آیه تطهیر، [[اصحاب کساء]] هستند. از نظر او، اهل‌بیت در آیه تطهیر شامل خود [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] نیز می‌شود؛ زیرا برخلاف نظر بعضی از مفسران، واژه اهل‌بیت به کلمه «رسول الله» اضافه نشده است.<ref>مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ۱۳۶۸ش، ج۱، ص۱۶۹ و ۱۷۰.</ref> | به گفته [[حسن مصطفوی]] اهل‌بیت در قرآن با توجه به موارد و قرائن مصادیق مختلفی دارد. منظور از اهل‌بیت در آیه ۷۳ سوره هود، ابراهیم و همسر اوست؛ در آیه ۱۲ قصص، پدر و مادر موسی و کسانی که در خانه عمران بودند، مراد است و مقصود از اهل‌بیت در آیه تطهیر، [[اصحاب کساء]] هستند. از نظر او، اهل‌بیت در آیه تطهیر شامل خود [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] نیز می‌شود؛ زیرا برخلاف نظر بعضی از مفسران، واژه اهل‌بیت به کلمه «رسول الله» اضافه نشده است.<ref>مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ۱۳۶۸ش، ج۱، ص۱۶۹ و ۱۷۰.</ref> | ||
به نقل [[فضل بن حسن طبرسی]]، [[مسلمان|مسلمانان]] اجماع دارند که مراد از اهل‌بیت در آیه تطهیر، اهل‌بیت رسول خدا(ص) هستند و طبق روایات [[فریقین]]{{یادداشت|سید هاشم بحرانی در کتاب غایة المرام ۳۴ روایت از منابع شیعه و ۴۱ روایت از اهل‌سنت(بحرانی، غایة المرام و حجة الخصام، ۱۴۲۲ق، ج۳، ص۱۷۳-۲۱۱) و حاکم حسکانی در شواهد التنزیل بیش از ۱۳۰ حدیث از اهل‌سنت نقل کرده که مراد از اهل‌بیت در آیه تطهیر اصحاب کساء هستند.(حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۱۸-۱۳۹)}} و نظر [[شیعه]]، آیه به پیامبر و [[امام علی علیه‌السلام|علی(ع)]]، [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه(س)]] و [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|حسن]] و [[امام حسین علیه‌السلام|حسین(ع)]] اختصاص دارد.<ref>طبرسی، إعلام الوری بأعلام الهدی، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۲۹۳؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۸، ص۵۵۹ و ۵۶۰.</ref> [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] ذیل آیه تطهیر گفته است کلمه اهل‌بیت در عرف قرآن اسم خاص است و فقط بر [[پنج‌تن]] اطلاق می‌شود؛ گرچه در عرف عام، در خویشاوندان نیز به کار می‌رود.<ref>طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۳۹۰ق، ج۱۶، ص۳۱۲.</ref> در برخی [[حدیث|روایات]]، مصداق اهل‌بیت در آیه تطهیر، همه [[امامان شیعه]] دانسته شده است.<ref>نگاه کنید به: کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۲۳؛ خزاز رازی، کفایة الاثر، ۱۴۰۱ق، ص۱۵۶؛ شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا(ع)، ج۱، ص۲۲۹.</ref> برخی از مفسران اهل‌سنت، مصداق اهل‌بیت در آیه تطهیر را فقط [[همسران پیامبر(ص)]] دانسته‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: طبرانی، التفسیر الکبیر، ۲۰۰۸م، ج۵، ص۱۹۳؛ ثعلبی، الکشف و البیان، ۱۴۲۲ق، ج۸، ص۳۵ و ۳۶.</ref> | به نقل [[فضل بن حسن طبرسی]]، [[مسلمان|مسلمانان]] اجماع دارند که مراد از اهل‌بیت در آیه تطهیر، اهل‌بیت رسول خدا(ص) هستند و طبق روایات [[فریقین]]{{یادداشت|سید هاشم بحرانی در کتاب غایة المرام ۳۴ روایت از منابع شیعه و ۴۱ روایت از اهل‌سنت(بحرانی، غایة المرام و حجة الخصام، ۱۴۲۲ق، ج۳، ص۱۷۳-۲۱۱) و حاکم حسکانی در شواهد التنزیل بیش از ۱۳۰ حدیث از اهل‌سنت نقل کرده که مراد از اهل‌بیت در آیه تطهیر اصحاب کساء هستند.(حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۱۸-۱۳۹)}} و نظر [[شیعه]]، آیه به پیامبر و [[امام علی علیه‌السلام|علی(ع)]]، [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه(س)]] و [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|حسن]] و [[امام حسین علیه‌السلام|حسین(ع)]] اختصاص دارد.<ref>طبرسی، إعلام الوری بأعلام الهدی، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۲۹۳؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۸، ص۵۵۹ و ۵۶۰.</ref> [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] ذیل آیه تطهیر گفته است کلمه اهل‌بیت در عرف قرآن اسم خاص است و فقط بر [[پنج‌تن]] اطلاق می‌شود؛ گرچه در عرف عام، در خویشاوندان نیز به کار می‌رود.<ref>طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۳۹۰ق، ج۱۶، ص۳۱۲.</ref> در برخی [[حدیث|روایات]]، مصداق اهل‌بیت در آیه تطهیر، همه [[امامان شیعه]] دانسته شده است.<ref>نگاه کنید به: کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۲۳؛ خزاز رازی، کفایة الاثر، ۱۴۰۱ق، ص۱۵۶؛ شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا(ع)، ج۱، ص۲۲۹.</ref> برخی از مفسران اهل‌سنت، مصداق اهل‌بیت در آیه تطهیر را فقط [[همسران پیامبر(ص)]] دانسته‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: طبرانی، التفسیر الکبیر، ۲۰۰۸م، ج۵، ص۱۹۳؛ ثعلبی، الکشف و البیان، ۱۴۲۲ق، ج۸، ص۳۵ و ۳۶.</ref> | ||
[[محمد محمدی ری‌شهری]] معتقد است که با توجه به سیاق و مضمون آیه تطهیر، اقدامات پیامبر(ص) در معرفی اهل‌بیت خود و قرائن دیگر، تردیدی نیست که مراد از اهل‌بیت در این آیه، گروه خاصی از خاندان پیامبر(ص) است که پس از پیامبر، هدایت و رهبری امت به آنها سپرده شده است.<ref>محمدی | [[محمد محمدی ری‌شهری]] معتقد است که با توجه به سیاق و مضمون آیه تطهیر، اقدامات پیامبر(ص) در معرفی اهل‌بیت خود و قرائن دیگر، تردیدی نیست که مراد از اهل‌بیت در این آیه، گروه خاصی از خاندان پیامبر(ص) است که پس از پیامبر، هدایت و رهبری امت به آنها سپرده شده است.<ref>محمدی ری‌شهری، اهل بیت علیهم السلام در قرآن و حدیث، ۱۳۹۱ش، ص۱۳.</ref> | ||
<div style="display: block;overflow-y: auto;">{{خاندان پیامبر}}</div> | <div style="display: block;overflow-y: auto;">{{خاندان پیامبر}}</div> | ||
=== در روایات === | === در روایات === | ||
| خط ۱۹۶: | خط ۱۹۶: | ||
* کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تحقیق علی اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران، دار الکتب الاسلامیة، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق. | * کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تحقیق علی اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران، دار الکتب الاسلامیة، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق. | ||
* مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار(ع)، بیروت، دارإحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق. | * مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار(ع)، بیروت، دارإحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق. | ||
* محمدی ری‌شهری، محمد، اهل بیت علیهم السلام در قرآن و حدیث، با همکاری سید رسول موسوی، ترجمه حمیدرضا شیخی و حمیدرضا آژیر، قم، دار الحدیث، چاپ هفتم، ۱۳۹۱ش. | |||
* مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اول، ۱۳۶۸ش. | * مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اول، ۱۳۶۸ش. | ||
* مظفر، محمدحسن، دلائل الصدق لنهج الحق، قم، مؤسسه آل‌بیت، چاپ اول، ۱۴۲۲ق. | * مظفر، محمدحسن، دلائل الصدق لنهج الحق، قم، مؤسسه آل‌بیت، چاپ اول، ۱۴۲۲ق. | ||