۱۶٬۵۸۸
ویرایش
جزیه: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
افزایش ناوبری
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (افزایش ناوبری) |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
'''جِزْیه'''، مالیات غیرمسلمانان [[اهل کتاب]] ساکن در سرزمین‌های اسلامی به دولت اسلامی برای تأمین جان و حفظ دین خود و کسب حمایت دولت اسلامی. | '''جِزْیه'''، مالیات غیرمسلمانان [[اهل کتاب]] ساکن در سرزمین‌های اسلامی به دولت اسلامی برای تأمین جان و حفظ دین خود و کسب حمایت دولت اسلامی. | ||
گرفتن جزیه، | گرفتن جزیه، بنابر آیات [[قرآن]] و سنت، واجب است و در زمان [[رسول خدا (ص)]] و پس از اواز اهل کتاب دریافت مى‌شده است. امروزه در بسیاری از کشورهای اسلامی، از اهل کتاب جزیه گرفته نمی‌شود و بر طبق قوانین این کشور‌ها، آن‌ها مشمول تمامی وظایف و مسئولیت های افراد ملت هستند (مانند خدمت نظام وظیفه و قوانین مالیاتی) و وظایف مشترکی با مسلمانان دارند. | ||
== | ==مفهوم‌شناسی== | ||
جزیه عربی شده گزیت (گزید) فارسی است، <ref> ر. ک: (گزیت) لغتنامه دهخدا </ref> که در [[زبان پهلوی|پهلوی]] به معنای مالیات سرانه به کار می‌رفته‌است. گزیت یا سرگزیت، مالیات نقدی بود که ساسانیان، پیش از [[اسلام]] از [[یهود]] و [[نصاری]] می‌گرفتند. <ref> ر. ک: مسیحیت در ایران، تا صدر اسلام، نفیسی، ص ۳۸ </ref> همچنین جزیه را در لغت از مادّه جَزْی عربی به معنای کفایت کردن، <ref> ابن‌اثیر، ج ۱، ص ۲۶۲؛ ابن‌قدامه، ج ۱۰، ص ۵۶۷؛ نجفی، ج ۲۱، ص ۲۲۷؛ </ref> یا پاداش دادن، <ref> راغب اصفهانی، ذیل «جزاء»؛ ماوردی، ص ۲۲۵؛ ابن‌فراء، ص ۱۵۳؛ </ref> دانسته‌اند. | به مالیاتى اطلاق مى‌شود که دولت اسلامى از [[اهل کتاب]] در قبال اقامت آنان در بلاد اسلامی و مصونیت از تعرض دیگران به آنان، بر اساس قرارداد [[کافر|ذمه]]، دریافت مى‌کند.<ref>جواهر الکلام، ج۲۱، ص۲۲۷</ref> جزیه عربی شده گزیت (گزید) فارسی است،<ref> ر. ک: (گزیت) لغتنامه دهخدا </ref> که در [[زبان پهلوی|پهلوی]] به معنای مالیات سرانه به کار می‌رفته‌است. گزیت یا سرگزیت، مالیات نقدی بود که ساسانیان، پیش از [[اسلام]] از [[یهود]] و [[نصاری]] می‌گرفتند. <ref> ر. ک: مسیحیت در ایران، تا صدر اسلام، نفیسی، ص ۳۸ </ref> همچنین جزیه را در لغت از مادّه جَزْی عربی به معنای کفایت کردن، <ref> ابن‌اثیر، ج ۱، ص ۲۶۲؛ ابن‌قدامه، ج ۱۰، ص ۵۶۷؛ نجفی، ج ۲۱، ص ۲۲۷؛ </ref> یا پاداش دادن، <ref> راغب اصفهانی، ذیل «جزاء»؛ ماوردی، ص ۲۲۵؛ ابن‌فراء، ص ۱۵۳؛ </ref> دانسته‌اند. | ||
از این عنوان در باب [[جهاد]] سخن رفته است. | از این عنوان در باب [[جهاد]] سخن رفته است. | ||
{{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول = {{سخ}}{{حدیث| قَاتِلُوا الَّذِینَ لَا یُؤْمِنُونَ بِاللَّـهِ وَلَا بِالْیَوْمِ الْآخِرِ وَلَا یُحَرِّ‌مُونَ مَا حَرَّ‌مَ اللَّـهُ وَرَ‌سُولُهُ وَلَا یَدِینُونَ دِینَ الْحَقِّ مِنَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتَابَ حَتَّى یُعْطُوا الْجِزْیَةَ عَن یَدٍ وَهُمْ صَاغِرُ‌ونَ ﴿٢٩﴾|ترجمه= ای اهل ایمان) با هر که از اهل کتاب (یهود و نصاری) که ایمان به خدا و روز قیامت نیاورده و آنچه را خدا و رسولش حرام کرده حرام نمی‌دانند و به دین حق (و آیین اسلام) نمی‌گروند قتال و کارزار کنید تا آن‌گاه که با دست خود با ذلت و تواضع جزیه دهند.}}|تاریخ بایگانی| منبع =[[سوره توبه|توبه]]، ۲۹.| تراز = چپ| عرض = 250px| اندازه خط = ۱۴px|رنگ پس‌زمینه =#ffeebb| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | {{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول = {{سخ}}{{حدیث| قَاتِلُوا الَّذِینَ لَا یُؤْمِنُونَ بِاللَّـهِ وَلَا بِالْیَوْمِ الْآخِرِ وَلَا یُحَرِّ‌مُونَ مَا حَرَّ‌مَ اللَّـهُ وَرَ‌سُولُهُ وَلَا یَدِینُونَ دِینَ الْحَقِّ مِنَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتَابَ حَتَّى یُعْطُوا الْجِزْیَةَ عَن یَدٍ وَهُمْ صَاغِرُ‌ونَ ﴿٢٩﴾|ترجمه= ای اهل ایمان) با هر که از اهل کتاب (یهود و نصاری) که ایمان به خدا و روز قیامت نیاورده و آنچه را خدا و رسولش حرام کرده حرام نمی‌دانند و به دین حق (و آیین اسلام) نمی‌گروند قتال و کارزار کنید تا آن‌گاه که با دست خود با ذلت و تواضع جزیه دهند.}}|تاریخ بایگانی| منبع =[[سوره توبه|توبه]]، ۲۹.| تراز = چپ| عرض = 250px| اندازه خط = ۱۴px|رنگ پس‌زمینه =#ffeebb| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | ||
| خط ۱۲۰: | خط ۱۱۸: | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس2}} | |||
{{ | |||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۱۴۸: | خط ۱۴۵: | ||
* ابوالقاسم اجتهادی، «تحقیقی در باره خراج»، مقالات و بررسی‌ها، دفتر ۵ و ۶، بهار و تابستان، ۱۳۵۰ق. | * ابوالقاسم اجتهادی، «تحقیقی در باره خراج»، مقالات و بررسی‌ها، دفتر ۵ و ۶، بهار و تابستان، ۱۳۵۰ق. | ||
* زکریابن محمد انصاری، فتح‌الوهاب بشرح منهج‌الطلاب، بیروت، ۱۴۱۸/۱۹۹۸. | * زکریابن محمد انصاری، فتح‌الوهاب بشرح منهج‌الطلاب، بیروت، ۱۴۱۸/۱۹۹۸. | ||
* منصوربن یونس بهوتی حنبلی، کشـّاف القناع عن متن الاقناع، چاپ محمدحسن شافعی، بیروت، ۱۴۱۸/۱۹۹۷. | * منصوربن یونس بهوتی حنبلی، کشـّاف القناع عن متن الاقناع، چاپ محمدحسن شافعی، بیروت، ۱۴۱۸/۱۹۹۷. | ||
* احمدبن حسین بیهقی، السنن‌الکبری، بیروت: دارالفکر، بی‌تا. | * احمدبن حسین بیهقی، السنن‌الکبری، بیروت: دارالفکر، بی‌تا. | ||
* احمدبن علی جصاص، کتاب احکام‌القرآن، [استانبول] ۱۳۳۵ـ ۱۳۳۸، چاپ افست بیروت ۱۴۰۶/۱۹۸۶. | * احمدبن علی جصاص، کتاب احکام‌القرآن، [استانبول] ۱۳۳۵ـ ۱۳۳۸، چاپ افست بیروت ۱۴۰۶/۱۹۸۶. | ||
* حسن‌ابراهیم حسن، تاریخ‌الاسلام: السیاسی والدینی و الثقافی و الاجتماعی، ج ۱، قاهره ۱۹۶۴، چاپ افست بیروت، بی‌تا. | * حسن‌ابراهیم حسن، تاریخ‌الاسلام: السیاسی والدینی و الثقافی و الاجتماعی، ج ۱، قاهره ۱۹۶۴، چاپ افست بیروت، بی‌تا. | ||
* محمدبن محمد حطّاب، مواهب الجلیل لشرح مختصر خلیل، چاپ زکریا عمیرات، بیروت، ۱۴۱۶/۱۹۹۵. | * محمدبن محمد حطّاب، مواهب الجلیل لشرح مختصر خلیل، چاپ زکریا عمیرات، بیروت، ۱۴۱۶/۱۹۹۵. | ||
| خط ۱۶۵: | خط ۱۶۰: | ||
* محمد رشیدرضا، تفسیرالقرآن الحکیم المشتهر باسم تفسیرالمنار، [تقریرات درس] شیخ محمد عبده، ج ۱۰، مصر، ۱۳۶۹/۱۹۵۰. | * محمد رشیدرضا، تفسیرالقرآن الحکیم المشتهر باسم تفسیرالمنار، [تقریرات درس] شیخ محمد عبده، ج ۱۰، مصر، ۱۳۶۹/۱۹۵۰. | ||
* وهبه مصطفی زحیلی، آثارالحرب فی‌الفقه الاسلامی، دمشق، ۱۴۰۱ق. | * وهبه مصطفی زحیلی، آثارالحرب فی‌الفقه الاسلامی، دمشق، ۱۴۰۱ق. | ||
* جرجی زیدان، تاریخ التمدن الاسلامی، چاپ حسین مؤنس، قاهره، بی‌تا. | * جرجی زیدان، تاریخ التمدن الاسلامی، چاپ حسین مؤنس، قاهره، بی‌تا. | ||
* عبدالکریم زیدان، احکام‌الذمیین و المستأمنین فی دارالاسلام، بغداد، ۱۴۰۲/۱۹۸۲. | * عبدالکریم زیدان، احکام‌الذمیین و المستأمنین فی دارالاسلام، بغداد، ۱۴۰۲/۱۹۸۲. | ||
| خط ۱۷۶: | خط ۱۷۰: | ||
* عبدالرزاق‌بن همام صنعانی، المصنّف، چاپ حبیب‌الرحمان اعظمی، بیروت، ۱۴۰۳/۱۹۸۳. | * عبدالرزاق‌بن همام صنعانی، المصنّف، چاپ حبیب‌الرحمان اعظمی، بیروت، ۱۴۰۳/۱۹۸۳. | ||
* محمدبن اسماعیل صنعانی، سبل‌السلام: شرح بلوغ المرام، من جمع ادله الاحکام لابن حجر عسقلانی، بیروت، ۱۳۷۹/۱۹۶. | * محمدبن اسماعیل صنعانی، سبل‌السلام: شرح بلوغ المرام، من جمع ادله الاحکام لابن حجر عسقلانی، بیروت، ۱۳۷۹/۱۹۶. | ||
* محمدبن حسن طوسی، کتاب الخلاف، قم، ۱۴۰۷ـ۱۴۱۷ق. | * محمدبن حسن طوسی، کتاب الخلاف، قم، ۱۴۰۷ـ۱۴۱۷ق. | ||
* همو، المبسوط فی فقه‌الامامیه، ج ۲، چاپ محمدتقی کشفی، تهران، ۱۳۸۷ش. | * همو، المبسوط فی فقه‌الامامیه، ج ۲، چاپ محمدتقی کشفی، تهران، ۱۳۸۷ش. | ||
| خط ۱۹۰: | خط ۱۸۲: | ||
* ابوبکربن مسعود کاسانی، کتاب بدائع‌الصنائع فی ترتیب‌الشرائع، کویته، ۱۴۰۹/۱۹۸۹. | * ابوبکربن مسعود کاسانی، کتاب بدائع‌الصنائع فی ترتیب‌الشرائع، کویته، ۱۴۰۹/۱۹۸۹. | ||
* علی‌اکبر کلانتری، الجزیه و احکام‌ها فی‌الفقه الاسلامی، قم، ۱۴۱۶ق. | * علی‌اکبر کلانتری، الجزیه و احکام‌ها فی‌الفقه الاسلامی، قم، ۱۴۱۶ق. | ||
* گوستاو لوبون، تمدن اسلام و عرب، ترجمه هاشم حسینی، [تهران؟ ۱۳۴۷ ش]. | * گوستاو لوبون، تمدن اسلام و عرب، ترجمه هاشم حسینی، [تهران؟ ۱۳۴۷ ش]. | ||
* علی‌بن محمد ماوردی، الاحکام السلطانیه و الولایات الدینیه، چاپ خالد عبداللطیف سبع‌العلمی، بیروت، ۱۴۱۰/۱۹۹۰. | * علی‌بن محمد ماوردی، الاحکام السلطانیه و الولایات الدینیه، چاپ خالد عبداللطیف سبع‌العلمی، بیروت، ۱۴۱۰/۱۹۹۰. | ||
| خط ۲۱۳: | خط ۲۰۴: | ||
{{وجوهات شرعی}} | {{وجوهات شرعی}} | ||
{{احکام اقتصادی}} | {{احکام اقتصادی}} | ||
{{احکام جهاد}} | |||
[[ar:الجزية]] | [[ar:الجزية]] | ||
[[رده:اصطلاحات | [[رده:اصطلاحات باب جهاد]] | ||
[[رده:مقاله‌های بدون اولویت]] | [[رده:مقاله‌های بدون اولویت]] | ||
[[رده:احکام اقتصادی اسلام]] | [[رده:احکام اقتصادی اسلام]] | ||