پرش به محتوا

تفسیر جوامع الجامع (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
imported>Mgolpayegani
imported>Mgolpayegani
خط ۵۳: خط ۵۳:


== رویکرد طبرسی در تفسیر جوامع الجامع ==
== رویکرد طبرسی در تفسیر جوامع الجامع ==
تفسیر جوامع الجامع با این که از نظر حجم نسبت به دو کتاب دیگر طبرسی متوسط است، تمام مباحث لازم را برای تفسیر آیات به اختصار داراست: مباحث لغوی، صرفی، نحوی، بلاغی، [[قاریان هفت گانه|اختلاف قرائات]]، مباحث کلامی و اعتقادی، فقهی و ... البته گاه این اختصار، به گفتۀ زنده‌یاد استاد گرجی در مقدمۀ تصحیح موجب تعقید و یا اخلال لفظی و معنوی شده است، ولی من حیث المجموع طبرسی توانسته است به خوبی از عهدۀ تفسیر آیات و حذف مطالب غیر ضرور برآید. مثلاً:
تفسیر جوامع الجامع با اینکه از نظر حجم نسبت به دو کتاب دیگر طبرسی متوسط است، تمام مباحث لازم را برای تفسیر آیات به اختصار داراست: مباحث لغوی، صرفی، نحوی، بلاغی، [[قاریان هفت گانه|اختلاف قرائات]]، مباحث کلامی و اعتقادی، فقهی و... البته گاه این اختصار، به گفتۀ زنده‌یاد استاد گرجی در مقدمۀ تصحیح موجب تعقید و یا اخلال لفظی و معنوی شده است، ولی من حیث المجموع طبرسی توانسته است به خوبی از عهدۀ تفسیر آیات و حذف مطالب غیر ضرور برآید. مثلاً:
* در تفسیر آیۀ ۸۱ [[سوره نساء]] {{متن قرآن|'''وَيَقُولُونَ طَاعَةٌ فَإِذَا بَرَ‌زُوا مِنْ عِندِكَ بَيَّتَ طَائِفَةٌ مِّنْهُمْ غَيْرَ‌ الَّذِي تَقُولُ ۖ وَاللَّـهُ يَكْتُبُ مَا يُبَيِّتُونَ'''|سوره=[[سوره نساء|نساء]]|آیه=۸۱}} در معنای واژۀ «تبییت» می‌گوید: این واژه یا از «بیتوته» است زیرا تدبیری است که شبانه صورت می‌پذیرد یا از «بیت» شعر اخذ شده است زیرا شاعر دربارۀ بیت می‌اندیشد و آن را مرتب می‌گرداند.
* در تفسیر آیۀ ۸۱ [[سوره نساء]] {{متن قرآن|'''وَيَقُولُونَ طَاعَةٌ فَإِذَا بَرَ‌زُوا مِنْ عِندِكَ بَيَّتَ طَائِفَةٌ مِّنْهُمْ غَيْرَ‌ الَّذِي تَقُولُ ۖ وَاللَّـهُ يَكْتُبُ مَا يُبَيِّتُونَ'''|سوره=[[سوره نساء|نساء]]|آیه=۸۱}} در معنای واژۀ «تبییت» می‌گوید: این واژه یا از «بیتوته» است؛ زیرا تدبیری است که شبانه صورت می‌پذیرد یا از «بیت» شعر اخذ شده است؛ زیرا شاعر دربارۀ بیت می‌اندیشد و آن را مرتب می‌گرداند.
* در تفسیر آیۀ ۸۵ [[سوره بقره]] به اختلاف قرائت‌ها توجه کرده و گفته است که برخی «أساری» را در [[آیه]] «أسری» و «تفادوهم» را «تفدوهم» قرائت کرده‌اند و با توجه به این اختلاف قرائت‌ها معنای آیه را تبیین کرده است.<ref>قربانی زرین، ص۹۴ - ۹۵</ref>
* در تفسیر آیۀ ۸۵ [[سوره بقره]] به اختلاف قرائت‌ها توجه کرده و گفته است که برخی «أساری» را در [[آیه]] «أسری» و «تفادوهم» را «تفدوهم» قرائت کرده‌اند و با توجه به این اختلاف قرائت‌ها معنای آیه را تبیین کرده است.<ref>قربانی زرین، ص۹۴-۹۵</ref>


=== استفاده از اشعار و امثال ===
=== استفاده از اشعار و امثال ===
اشعار و امثال نیز جایگاه ویژه‌ای در جوامع الجامع دارند. در پایان هر یک از مجلدات چهارگانه بخشی از فهرست‌های کتاب راجع به اشعار و امثال است.
اشعار و امثال نیز جایگاه ویژه‌ای در جوامع الجامع دارند. در پایان هریک از مجلدات چهارگانه بخشی از فهرست‌های کتاب راجع به اشعار و امثال است.


اشعار در مباحث لغوی، نحوی، بلاغی و شرح مفاهیم آیات به کار رفته‌اند.<ref>قربانی زرین، ص۹۵</ref>
اشعار در مباحث لغوی، نحوی، بلاغی و شرح مفاهیم آیات به‌کار رفته‌اند.<ref>قربانی زرین، ص۹۵</ref>


=== تبیین مباحث کلامی ===
=== تبیین مباحث کلامی ===
رویکرد دیگر طبرسی در جوامع الجامع تبیین مباحث کلامی [[شیعه]] است. مثلاً:
رویکرد دیگر طبرسی در جوامع الجامع تبیین مباحث کلامی [[شیعه]] است. مثلاً:
* در تفسیر آیه ۴۳ [[سوره توبه]] {{متن قرآن|عَفَا اللَّـهُ عَنكَ لِمَ أَذِنتَ لَهُمْ حَتَّىٰ يَتَبَيَّنَ لَكَ الَّذِينَ صَدَقُوا وَتَعْلَمَ الْكَاذِبِينَ|سوره=[[سوره توبه|توبه]]|آیه=۴۳}} پس از نقل قول زمخشری در الکشّاف که گفته است این آیه کنایه از گناهی است که [[پیامبر اکرم(ص)]] مرتکب شده است، می‌گوید که پیامبر اسلام که سید انبیاء و بهترین زادۀ حواست از نسبت گناه مبرّا و مقام او بسی والاست. در این آیه عفو پیش از عتاب است هر چند جایز است که پروردگار، پیامبران را به جهت [[ترک اولی]] سرزنش کند.
* در تفسیر آیه ۴۳ [[سوره توبه]] {{متن قرآن|عَفَا اللَّـهُ عَنكَ لِمَ أَذِنتَ لَهُمْ حَتَّىٰ يَتَبَيَّنَ لَكَ الَّذِينَ صَدَقُوا وَتَعْلَمَ الْكَاذِبِينَ|سوره=[[سوره توبه|توبه]]|آیه=۴۳}} پس از نقل قول زمخشری در الکشّاف که گفته است این آیه کنایه از گناهی است که [[پیامبر اکرم(ص)]] مرتکب شده است، می‌گوید که پیامبر اسلام که سید انبیاء و بهترین زادۀ حواست از نسبت گناه مبرّا و مقام او بسی والاست. در این آیه عفو پیش از عتاب است هرچند جایز است که پروردگار، پیامبران را به جهت [[ترک اولی]] سرزنش کند.
* در تفسیر آیه ۳ [[سوره مائده]] {{متن قرآن|الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَ‌ضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا|سوره=مائده|آیه=۳}} به صراحت اعلام می‌کند که مراد از اتمام نعمت، ولایت [[امیرمؤمنان(ع)|امیرمؤمنان حضرت علی(ع)]] است و با استناد به روایتی از [[امام باقر]] و [[امام صادق]](ع) اظهار می‌دارد که این آیه در [[غدیر خم]] و در [[حجة الوداع]] نازل شد و پیامبر در آن روز حضرت علی(ع) را به عنوان جانشین بلافصل خود
* در تفسیر آیه ۳ [[سوره مائده]] {{متن قرآن|الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَ‌ضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا|سوره=مائده|آیه=۳}} به صراحت اعلام می‌کند که مراد از اتمام نعمت، ولایت [[امیرمؤمنان(ع)|امیرمؤمنان حضرت علی(ع)]] است و با استناد به روایتی از [[امام باقر]] و [[امام صادق]](ع) اظهار می‌دارد که این آیه در [[غدیر خم]] و در [[حجة الوداع]] نازل شد و پیامبر در آن روز حضرت علی(ع) را به عنوان جانشین بلافصل خود
منصوب فرمود.<ref>قربانی زرین، ص۹۵ - ۹۶</ref>
منصوب فرمود.<ref>قربانی زرین، ص۹۵-۹۶</ref>


== چاپ‌های تفسیر جوامع الجامع ==
== چاپ‌های تفسیر جوامع الجامع ==
کاربر ناشناس