پرش به محتوا

حرم عسکریین: تفاوت میان نسخه‌ها

۳٬۶۹۳ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۲
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۸: خط ۱۸:
| معمار =  
| معمار =  
| سبک = اسلامی
| سبک = اسلامی
| بازسازی = دفتر [[آیت الله سیستانی]] و [[ستاد بازسازی عتبات عالیات]]
| بازسازی = دفتر [[آیت‌الله سیستانی]] و [[ستاد بازسازی عتبات عالیات]]
| وبگاه =  [https://www.alkafeel.net/samarra/arabic/arabic.php العتبة العسکریة المقدسة]
| وبگاه =  [https://www.alkafeel.net/samarra/arabic/arabic.php العتبة العسکریة المقدسة]
}}
}}
خط ۵۰: خط ۵۰:


==معماری حرم==
==معماری حرم==
===گنبد و مناره‌ها===
[[پرونده:نقشه حرم عسکریین.jpg|بندانگشتی|270px|نقشه حرم عسکریین]]
بر فراز بقعه و مرقد دو امام گنبدی ساخته بودند که از همه گنبدهای [[عتبات عالیات]] بزرگ‌تر و محکم‌تر بود. در عصر [[ناصر الدوله حمدانی]]، گنبد کوچکی از گچ و آجر برفراز مرقد ساخته شد. [[معز الدوله دیلمی]] گنبد دیگری ساخت. در زمان [[ناصرالدین شاه]]، آن را از ثلث ثروت [[امیرکبیر]] تذهیب و طلایی کردند و [[عبدالحسین تهرانی|شیخ عبدالحسین تهرانی]] بر این کار نظارت داشت. محیط گنبد ۶۸ متر و ۷۲ هزار کاشی طلا در آن به کار رفته بود. داخل گنبد آینه کاری و مزین به آیه‌های [[قرآن|قرآنی]] و نام [[ائمه اطهار]] با کاشی‌های هفت رنگ بود.
حرم قبل از تخریب دارای گنبدی بود که محیط آن ۶۸ متر و ۷۲ هزار کاشی طلا در آن به کار رفته بو  داخل گنبد آینه کاری و مزین به آیه‌های [[قرآن|قرآنی]] و نام [[ائمه اطهار]] با کاشی‌های هفت رنگ بود. در دو طرف آن دو گلدسته به ارتفاع ۳۶ قرار داشت و قسمت‌های بالای آن آراسته به به طلا بود.<ref>قائدان، عتبات عالیات عراق، ص۲۰۹-۲۰۸.</ref>
 
در دو طرف گنبد دو گلدسته بزرگ به ارتفاع ۳۶ قرار داشت. برای نخستین بار، الناصر، خلیفه عباسی، در ۶۰۶ق دو مناره برای حرم ساخت. این دو مناره در دورۀ [[ناصر الدین شاه]] توسط [[عبدالحسین تهرانی]] (شیخ العراقین) تعمیر و بازسازی شدند و قسمت‌های بالای آن را حاج علی اصفهانی کهربایی در ۱۳۸۷ق به طلا آراست.<ref>قائدان، عتبات عالیات عراق، ص۲۰۹-۲۰۸.</ref>
 
بعد از سقوط [[صدام]] و زمانی که [[عراق]] در اشغال نیروهای آمریکایی بود در دو انفجار تروریستی، گنبد و گلدسته‌های حرم تخریب شد.


===رواق‌ها و ایوان‌ها===
[[پرونده:نقشه حرم عسکریین.jpg|بندانگشتی|270px|نقشه حرم عسکریین]]
در اطراف روضه و ضریح چهار رواق ساخته‌اند که به وسیله پنج در به داخل روضه و حرم وصل می‌شود؛ دو درب در سمت جنوب، دو درب در سمت شمال و یک درب در سمت مشرق. چهار در از جنس نقره و یک در از طلا و نقره است.


سقف و دیوار رواق‌های حرم یک شکل است و همه به دست هنرمندان ایرانی و با هزینه حاج علی نقی کاشانی آینه کاری شده است. رواق جنوبی نیز زمان [[میرزای شیرازی]] آینه کاری شده و ده متر ارتفاع دارد. مقابل درِ جنوبی حرم، ایوان مستطیل شکلی قرار دارد که دیوارهای آن با کاشی‌های زیبا توسط هنرمندان ایرانی تزیین شده است. این ایوان ۳۳ متر طول و ده متر عرض دارد که در قسمت جنوبی صحن واقع است و از شمال به رواق جنوبی حرم وصل می‌شود. وسط ایوان، قسمت شمال آن، ایوان کوچک دیگری قرار دارد که از آثار دوران [[آل بویه]] است. این ایوان وسط درِ ورودی رواق حرم واقع است. کف ایوان یاد شده با سنگ مرمر فرش شده و دیواره‌ها تایک متری از سنگ مرمر پوشیده‌اند. در دو طرف این ایوان نیز دو مناره ساخته شده است. کف رواق‌ها و ایوان‌ها نیز سنگ‌های مرمر است. این سنگ‌ها در ۱۳۸۱ق با سنگ‌های مرغوب ایتالیایی عوض شد. ساختمان حرم و رواق‌ها از سه جهت به صحن‌بزرگ و وسیعی محاط است و ضلع بیرونی آن ۶۲ ایوان کوچک دارد.<ref>قائدان، عتبات عالیات عراق، ص۲۰۸-۲۰۷.</ref>
در اطراف ضریح چهار رواق قرار داشت که به وسیله پنج در به داخل روضه و حرم وصل می‌شد؛ دو درب در سمت جنوب، دو درب در سمت شمال و یک درب در سمت مشرق. چهار در از جنس نقره و یک در از طلا و نقره است. سقف و دیوار رواق‌های حرم آینه کاری شده است. مقابل درِ جنوبی حرم، ایوان مستطیل شکلی قرار دارد. این ایوان ۳۳ متر طول و ده متر عرض دارد که در قسمت جنوبی صحن واقع است و از شمال به رواق جنوبی حرم وصل می‌شود. وسط ایوان، قسمت شمال آن، ایوان کوچک دیگری قرار دارد که وسط درِ ورودی رواق حرم واقع است. دیواره‌ها تایک متری از سنگ مرمر پوشیده‌اند. در دو طرف این ایوان نیز دو مناره ساخته شده است. کف رواق‌ها و ایوان‌ها نیز سنگ‌های مرمر است. ساختمان حرم و رواق‌ها از سه جهت به صحن‌بزرگ و وسیعی محاط است و ضلع بیرونی آن ۶۲ ایوان کوچک دارد.<ref>قائدان، عتبات عالیات عراق، ص۲۰۸-۲۰۷.</ref>


===صحن حرم===
===صحن حرم===
خط ۷۴: خط ۶۷:
===صندوق و ضریح===
===صندوق و ضریح===
[[پرونده:ضریح جدید عسکریین.jpg|بندانگشتی|250px|تصویری از ضریح جدید حرم عسکریین که در قم ساخته شده است.]]
[[پرونده:ضریح جدید عسکریین.jpg|بندانگشتی|250px|تصویری از ضریح جدید حرم عسکریین که در قم ساخته شده است.]]
در قرن چهارم، [[معزالدوله دیلمی]] ضریحی از چوب بر روی این صندوق‌ها تعبیه کرد که در دوره‌های بعد بازسازی و مرمت شد. چندی بعد، در عصر صفوی، این ضریح چوبی در آتش سوخت و از بین رفت و از آن به بعد، یک ضریح فولادی، که به دستور [[شاه سلطان حسین صفوی]] در ۱۱۱۶ق ساخته شده بود، جایگزین آن گردید و برفراز چهار قبر نصب شد. ضریحی که به دستور سلطان حسین ساخته شده بود تا دوران [[فتحعلی شاه قاجار]] باقی بود تا این که وی ضریحی از نقره با پایه‌ای چوبی به جای آن نصب کرد. در ۱۳۶۰ق [[اسماعیلیان]] [[هند]] برای [[حرم امام حسین(ع)|مرقد امام حسین(ع)]] ضریحی از نقره ساختند و ضریح قبلی را، که ناصر الدین شاه ساخته بود، تعمیر کردند و به [[سامراء]] بردند.
در ۱۳۶۰ق [[اسماعیلیان]] [[هند]] برای [[حرم امام حسین(ع)|مرقد امام حسین(ع)]] ضریحی از نقره ساختند و ضریح قبلی را، که ناصر الدین شاه ساخته بود، تعمیر کردند و به [[سامراء]] بردند.


در ۱۳۷۵ق / ۱۳۳۵ش، هنرمندان اصفهانی ضریح زیبایی از طلا و نقره ساختند که استاد محمد صنیع خاتم از جمله آن هنرمندان بود. این ضریح روی چهار قبر مطهر نصب شد. طول این ضریح ۵/۳ و عرض شش گوشه آن ۲۶ متر بود. اطراف آن دارای هفده دهنه شبکه و دو درِ ورودی از طلا و نقره برای راه یابی به داخل بود. روی ضریح شش گلدان طلا و میان آن‌ها تاج‌های طلا قرار داشت. در گوشه‌های بالای ضریح اسماء الهی نوشته شده و حاوی سه ردیف کتیبه بود.<ref>قائدان، عتبات عالیات عراق، ص۲۰۴-۲۰۳.</ref>
در ۱۳۷۵ق / ۱۳۳۵ش، هنرمندان اصفهانی ضریح از طلا و نقره ساختند. این ضریح روی چهار قبر مطهر نصب شد. طول این ضریح ۵/۳ و عرض شش گوشه آن ۲۶ متر بود. اطراف آن دارای هفده دهنه شبکه و دو درِ ورودی از طلا و نقره برای راه یابی به داخل بود. در گوشه‌های بالای ضریح اسماء الهی نوشته شده و حاوی سه ردیف کتیبه بود.<ref>قائدان، عتبات عالیات عراق، ص۲۰۴-۲۰۳.</ref>  
 
این صندوق و ضریح در دو انفجار سال‌های اخیر تخریب شدند و ساخت صندوق و ضریح جدید در [[قم]] به اتمام رسیده است.<ref>[http://www.tabnak.ir/fa/news/352489 بازسازی حرم امامین عسکریین].</ref>


==مدفونان در حرم عسکریین==
==مدفونان در حرم عسکریین==
خط ۸۴: خط ۷۵:
به گفته [[ذبیح‌الله محلاتی]] در کتاب [[مآثر الکبراء فی تاریخ سامراء (کتاب)|مآثر الکبراء فی تاریخ سامراء]] در حرم عسکریین، قبور [[نرجس]] مادر [[حضرت مهدی(ع)]]، [[حکیمه دختر امام جواد(ع)]]، [[حدیث (مادر امام حسن عسکری)|مادر امام عسکری(ع)]]،  [[حسین بن علی الهادی]]، برادر امام عسکری(ع)، [[جعفر کذاب]] و [[ابوهاشم جعفری]] از نواده‌های [[جعفر طیار]] نیز قرار دارد.<ref> محلاتی، مآثر الکبرا، ۱۳۸۴ش، ج۱، ص۳۱۵.</ref>  
به گفته [[ذبیح‌الله محلاتی]] در کتاب [[مآثر الکبراء فی تاریخ سامراء (کتاب)|مآثر الکبراء فی تاریخ سامراء]] در حرم عسکریین، قبور [[نرجس]] مادر [[حضرت مهدی(ع)]]، [[حکیمه دختر امام جواد(ع)]]، [[حدیث (مادر امام حسن عسکری)|مادر امام عسکری(ع)]]،  [[حسین بن علی الهادی]]، برادر امام عسکری(ع)، [[جعفر کذاب]] و [[ابوهاشم جعفری]] از نواده‌های [[جعفر طیار]] نیز قرار دارد.<ref> محلاتی، مآثر الکبرا، ۱۳۸۴ش، ج۱، ص۳۱۵.</ref>  
[[سمانه مغربیه]] مادر امام هادی(ع)<ref>قائدان، عتبات عالیات عراق، ص۲۰۶.</ref> و [[آقارضا همدانی]] از شاگردان [[میرزای شیرازی]] در سامرا که  پس از درگذشت وی، مرجعیت شیعیان را عهده‌دار شد نیز در این حرم مدفونند.
[[سمانه مغربیه]] مادر امام هادی(ع)<ref>قائدان، عتبات عالیات عراق، ص۲۰۶.</ref> و [[آقارضا همدانی]] از شاگردان [[میرزای شیرازی]] در سامرا که  پس از درگذشت وی، مرجعیت شیعیان را عهده‌دار شد نیز در این حرم مدفونند.
==سرداب غیبت==
[[پرونده:سرداب غیبت.jpg|بندانگشتی|240px|تصویر [[سرداب غیبت]]]]
{{اصلی|سرداب غیبت}}
سرداب مقدس یا سرداب غیبت زیرزمین خانه [[امام حسن عسکری(ع)]]، در شمال غربی [[حرم عسکریین]]  است. قداست این مکان نزد شیعیان به این دلیل است که محل زندگی [[امام هادی(ع)]]، امام عسکری(ع) و [[امام زمان(عج)]] بوده است.
==تخریب و بازسازی حرم عسکریین==
==تخریب و بازسازی حرم عسکریین==
{{اصلی|تخریب حرم عسکریین}}
{{اصلی|تخریب حرم عسکریین}}