ایام البیض: تفاوت میان نسخه‌ها

'''اَیّامُ البیض''' (به معنای روزهای سفید)، به روزهای سیزدهم، چهاردهم و پانزدهم [[ماه قمری]] گفته می‌شود. در [[روایات]] بر [[روزه]] گرفتن در این ایام تأکید شده است. نزد [[شیعیان]]، ایام البیض [[رجب]] و در مرتبه بعد [[شعبان]] و [[رمضان]]، از اهمیتی ویژه برخوردار است.

ایام البیض در اصل «اَیّامُ لَیالِی البیض» به معنای روزهای شب‌های سفید است که «لیالی» حذف شده است و این روزها به ایام البیض معروف شده است.<ref>شیهد الثانی، مسالك الأفهام، ۱۴۱۹ق، ج‌۲، ص۷۶.</ref> بیض جمع بَیضاء است که در عربی به معنای سفید است. اعراب قدیم رسم داشتند که ایام ماه‌ها را بر اساس میزان روشنایی ماه نام‌گذاری کنند و از آنجا که نور ماه در این سه شب از شب‌های دیگر بیشتر است، به این نام نامیده شده‌اند.<ref>فراء، الایام و اللیالی و الشهور، ۱۴۰۰ق، ص۵۸؛ ابن کثیر، تفسیر القرآن، ۱۴۰۱ق، ج۳، ص۵۷۳.</ref> از دیگر نام‌های این ایام، ''اَواضح'' و ''غُرّ'' است.

دلیل دیگری هم برای این نامگذاری در روایات ذکر شده است. در [[علل الشرایع]] آمده است: «[[جبرئیل]] [[آدم(ع)]] را در حالی كه سر تا پا سیاه شده بود به زمین فرود آورد. [[فرشتگان]] وقتی آدم را با این هیئت دیدند به ضجه در آمده و گریستند و به درگاه حق تعالی عرضه داشتند: پروردگارا مخلوقی را آفریدی و از روح خود در او دمیدی و فرشتگانت را به [[سجده]] كردنش وادار نمودی حال با یك گناه رنگ سفیدش را به سیاهی مبدل فرمودی!؟

منادی از آسمان ندا می‌دهد: امروز را برای پروردگارت [[روزه]] بگیر، آدم آن روز را كه مطابق با روز سیزدهم ماه بود روزه گرفت، پس ثلث سیاهی از او زائل گشت. سپس منادی در روز چهاردهم نداء كرد: امروز را برای پروردگارت روزه بگیر. آدم آن روز را هم روزه گرفت و ثلث دیگر از سیاهی زائل گردید. روز پانزدهم باز منادی او را به گرفتن روزه دعوت نمود، وی آن روز را هم روزه گرفت و تمام سیاهی او زائل گردید و به همین خاطر این ایام به ایام البیض موسوم شد.»<ref>صدوق، علل الشرائع، مؤسسة الاعلمی، ج‌۲، ص۲۳۵.</ref>

مهم‌ترین عمل در این سه روز [[اعتکاف]] و [[روزه]] است. بر اساس آنچه از روایات به دست می‌آید، به نظر می‌رسد، [[روزه]] ۳ روز در هر ماه، در دوران پیش از [[اسلام]] نیز امری پسندیده بوده و روزۀ [[حضرت ابراهیم(ع)]] دانسته شده است.<ref>نسائی، سنن نسائی، مکتب المطبوعات الاسلامیة، ج۴، صص۲۲۲-۲۲۳</ref> [[پیامبر(ص)]] ضمن برانگیختن مردم، از آنان خواسته است که روزه گرفتن ماهیانه خویش را در ایام بیض قرار دهند.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۹۶۸م، ج۷، ص۴۳؛ احمد بن حنبل، مسند، دار صادر، ج۵، ص۲۷-۲۸، ۱۵۰-۱۵۲؛ رازی، الفوائد، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۲۸۵.</ref>

روایاتی که بر [[استحباب]] روزۀ ایام بیض دلالت دارند، متعدد، و دارای مضامینی متفاوت هستند؛ بعضی تنها به [[استحباب]] روزه روز سیزدهم هر ماه نظر دارند.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۹۶۸م، ج۱، ص۴۳؛ احمد بن حنبل، مسند، دار صادر، ج۵، ص۲۷-۲۸، ۱۵۰-۱۵۲؛ رازی، الفوائد، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۲۸۵.</ref> برخی روایات نیز سنت پیامبر(ص) را، در روزه گرفتن ۳روز دیگر از هر ماه معرفی می‌کنند<ref>نسائی، سنن نسائی، مکتب المطبوعات الاسلامیة، ج۴، ص۲۲۰-۲۲۳</ref> به نظر می‌رسد با آنکه اختلافی در استحباب ۳ روز روزه در هر ماه نیست،<ref>ابن قدامه، المغنی، ۱۴۰۴ق، ج۳، ص۱۱۶.</ref> در تعیین مصداق این ۳ روز، اختلافاتی پیش آمده است. برای مثال در روایتی، [[امام صادق(ع)]] این سه روز را «پنجشنبه دهه اول، چهار شنبه دهه دوم و پنجشنبه دهه آخر» می‌داند.<ref>شیخ صدوق‌، من لایحضره الفقیه، ۱۴۰۴ق، ج‌۲، ص۸۴.</ref>