اسحاق بن موسی بن جعفر: تفاوت میان نسخه‌ها

'''اسحاق بن موسی بن جعفر'''، یکی از [[:رده:فرزندان امام کاظم|فرزندان امام هفتم]] [[شیعیان]] است که طبق گزارش‌های تاریخی، همراه برادر خود [[امام رضا]] (ع) عازم [[مرو]] شد و سپس به عنوان [[امیرالحاج]] در همان سال [[ولایتعهدی امام رضا (ع)]]، به [[حجاز]] برگشت.<ref>ارشاد، شیخ مفید، ترجمه محلاتی، ج۲، ص۲۵۴، ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبین، ص۴۵۶. </ref> به عقیده بعضی از محققین، وی دوباره با کاروان [[حضرت معصومه]](س) عازم [[طوس]] شد و در شهر [[ساوه]] توسط عمال [[مأمون]] به [[شهادت]] رسید. علمای [[علم رجال|رجال]]، او را از اصحاب [[امام رضا]] می‌دانند.<ref>طوسی، رجال، ص۳۵۲.</ref> احادیث زیادی از وی در کتاب‌های روایی دیده می‌شود. در ایران چند بقعه از جمله در [[ساوه]] و [[گرگان]] به او منسوب است.

اسحاق، یکی از پسران [[امام کاظم]] (ع) است. بعضی مادر وی را [[ام ولد]] دانسته‌اند. برخی دیگر، اسحاق و [[احمد بن موسی]](ع) ([[شاه چراغ]]) را از یک پدر و مادر دانسته‌اند؛ بر این اساس، نام مادر اسحاق هم [[ام احمد]] بوده است.<ref>الفصول المهمه فی اصول الائمه، ج۳ص ۱۶۳، مستدرک الوسایل، ج۱۳، ص۸۱.</ref> از تاریخ تولد او اطلاعی در دست نیست.

گزارش‌های سفر امام هشتم شیعیان به [[مرو]]، حاکی از آن است که اسحاق با امام رضا (ع) در این سفر همراه بوده است. این گزارش‌ها عبارت است از:

[[مأمون]] به باور مورخان، با هدف عوام‌فریبی، علاوه بر اجبار امام رضا (ع) به [[ولایتعهدی امام رضا|ولایتعهدی]]، اقدام به تحمیل ازدواج‌هایی بین نزدیکان خود و [[اهل بیت]] پیامبر کرد. لذا پس از اینکه امام رضا را مجبور به ازدواج با دختر خود ام حبیبه نمود<ref>عاملی، صص۳۵۷-۳۱۰.</ref>، دخترعموی خود یعنی دختر [[اسحاق بن جعفر عباسی]] را نیز به عقد اسحاق بن موسی درآورد.<ref>مفید، ارشاد، ج۲، ص۲۵۴.</ref>

مأمون، اسحاق بن موسی را که از نزدیک‌ترین کسان به امام رضا (ع) بود، امیرالحاج قرار داد. با آنکه منصب امیرالحاج از شئون [[خلیفه]] بوده است، مأمون می‌خواست [[امام رضا]] (ع) این مسئولیت را قبول کند، ولی امام رضا (ع) از همان ابتدای قبول ولایتعهدی، شرط کرده بود که در مسائل کشور دخالت نکند. به باور برخی مورخان، مأمون پس از آنکه مخالفت امام رضا با پذیرش مناصب حکومتی را دید، برای پیشبرد اهداف خود، منصبح امیرالحاج را به نزدیک‌ترین شخص به امام رضا (ع) محوّل کرد.<ref>مقاتل، ابوالفرج، ص۴۵۶.</ref>

با توجه به اینکه ۲۲ نفر از برادران و برادرزادگان حضرت معصومه (ع)، در این سفر همراه وی بوده‌اند<ref>الحیاه السیاسیه لامام الرضا علیه‌السلام، جعفرمرتضی، ص۴۲۸.</ref> و در شهر ساوه توسط عمال مأمون عباسی به شهادت رسیده‌اند<ref>الحیاه السیاسیه لامام الرضا، جعفر مرتضی، ص۴۲۸.</ref>، باید محل دفن آنان را در ساوه جستجو کرد.

بر اساس نقل‌های تاریخی، اسحاق از همراهان [[حضرت معصومه]] (س) بود که در ساوه توسط عمال [[مأمون]] به شهادت رسید. وجود بقعه‌ای به نام اسحاق بن موسی بن جعفر در ساوه هم می‌تواند نشانه‌ای بر حضور او در کاروان حضرت معصومه باشد. مؤید این مطلب، گفته [[حمدالله مستوفی]] مورخ و جغرافی‌دان قرن هشتم است که در سفرنامه خود به نام [[نزهة القلوب]] از وجود بقعه‌ای به نام اسحاق بن موسی بن جعفر در شهر [[ساوه]] نام می‌برد.<ref>نزهه القلوب، حمدالله مستوفی، ص۶۳.</ref>

{{ستون-شروع|2}}

{{پایان}}

 

* ابن صباغ مالکی، الفصول المهمه، دار الحدیث، قم، چاپ اول، ۱۴۲۲ق.

* اصفهانی، ابو الفرج، مقاتل الطالبیین، تحقیق سید احمد صقر، بیروت، دارالمعرفه.

* شیخ حر عاملی، تکمله الوسایل، مصحح قائینی، چاپ اول، موسسه معارف اسلامی امام رضا علیه‌السلام، قم، ۱۴۱۸ق.

* سید جعفر مرتضی عاملی، الحیاه السیاسیه لامام الرضا علیه‌السلام، جامعه مدرسین، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.

* شیخ طوسی، رجال، موسسه نشراسلامی، قم، چاپ سوم، ۱۳۷۳ش.

* شیخ مفید، ارشاد، ترجمه رسولی محلاتی، اسلامیه، تهران، چاپ دوم.

* مستوفی حمدالله، نزهه القلوب، تصحیح گای لیسترانج، دنیای کتاب، چاپ اول، ۱۳۶۲ش.

* نوری، مستدرک الوسائل، موسسه ال البیت، چاپ اول، قم، ۱۴۰۸ق.