پرش به محتوا

قطب‌الدین راوندی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (تمییز کاری)
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴۵: خط ۴۵:
[[ابن شهر آشوب مازندرانی]] و [[منتجب الدین رازی]] مشهورترین شاگردان او هستند.
[[ابن شهر آشوب مازندرانی]] و [[منتجب الدین رازی]] مشهورترین شاگردان او هستند.


==زندگانی==
==زندگی‌نامه==
تاریخ دقیق ولادت وی مشخص نیست اما محل ولادت او در [[راوند]] شهری در نزدیکی [[کاشان]] بوده است.<ref>امین، اعیان الشیعة، ج۷، ص۲۳۹.</ref> [[افندی اصفهانی]] می‌گوید: نام وی بیشتر با انتساب به جدش یعنی «‌''سعید بن هبة الله‌''» شناخته می‌شود.<ref>افندی، ریاض العلماء، ج۲، ص۴۱۹.</ref> کنیه قطب راوندی، ''ابوالحسن'' و ''ابوالحسین'' گزارش شده است.<ref>امین، اعیان الشیعة، ۱۴۲۱ق، ج۷، ص۲۳۹.</ref>
تاریخ دقیق ولادت وی مشخص نیست اما محل ولادت او در [[راوند]] شهری در نزدیکی [[کاشان]] بوده است.<ref>امین، اعیان الشیعة، ج۷، ص۲۳۹.</ref> [[افندی اصفهانی]] می‌گوید: نام وی بیشتر با انتساب به جدش یعنی «‌''سعید بن هبة الله‌''» شناخته می‌شود.<ref>افندی، ریاض العلماء، ج۲، ص۴۱۹.</ref> کنیه قطب راوندی، ''ابوالحسن'' و ''ابوالحسین'' گزارش شده است.<ref>امین، اعیان الشیعة، ۱۴۲۱ق، ج۷، ص۲۳۹.</ref>


وی تحصیلات ابتدایی را در راوند نزد پدر و پدربزرگ خویش گذراند و سپس راهی [[قم]] گردید. طبق گفته [[افندی اصفهانی]] وی روایاتی را از بزرگان [[حدیث]] در [[اصفهان]]، [[خراسان]] و [[همدان]] شنیده و نقل کرده است.<ref>افندی، ریاض العلماء، ج۲، ص۴۲۵.</ref>
وی تحصیلات ابتدایی را در راوند نزد پدر و پدربزرگ خویش گذراند و سپس راهی [[قم]] شد. طبق گفته [[افندی اصفهانی]] وی روایاتی را از بزرگان [[حدیث]] در [[اصفهان]]، [[خراسان]] و [[همدان]] شنیده و نقل کرده است.<ref>افندی، ریاض العلماء، ج۲، ص۴۲۵.</ref>
 
=== فرزندان ===
=== فرزندان ===
[[سید محسن امین]] نام فرزندانِ عالم و فاضلِ قطب راوندی را این گونه نقل می‌کند:
[[سید محسن امین]] نام فرزندانِ عالم و فاضلِ قطب راوندی را این گونه نقل می‌کند:
خط ۵۵: خط ۵۴:
* شیخ [[محمد بن سعید بن هبة الله راوندی|محمد بن سعید]] صاحب کتاب [[عجالة المعرفة فی اصول الدین|عجالة المعرفة]]
* شیخ [[محمد بن سعید بن هبة الله راوندی|محمد بن سعید]] صاحب کتاب [[عجالة المعرفة فی اصول الدین|عجالة المعرفة]]
* شیخ حسین بن سعید.<ref>امین، اعیان الشیعة، ۱۴۲۱ق، ج۷، ص۲۴۰.</ref>
* شیخ حسین بن سعید.<ref>امین، اعیان الشیعة، ۱۴۲۱ق، ج۷، ص۲۴۰.</ref>
=== وفات و مدفن ===
قطب الدین راوندی در سال [[سال ۵۷۳ هجری قمری|۵۷۳]] هجری قمری درگذشت.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ ق، ج۱۰۵، ص۱۳۵.</ref>
پیکرش در [[آستانه حضرت معصومه سلام الله علیها|حرم حضرت معصومه]] به خاک سپرده شد.
[[آیت‌الله اراکی]] با واسطه آخوند محمدحسن جلالی از استادش (شیخ محمدحسین) نقل کرده که در نزدیکی زمان [[مشروطیت]] در اثر تعمیر صحن، روزنه‌ای به قبر قطب راوندی باز شد و من از نزدیک سر دو زانوی راوندی را سالم دیدم. آیت الله اراکی گفته است:
:::''من قبلاً این داستان را شنیده بودم و این مطلب هم بین مردم [[قم]] متواتر بود که جنازه قطب راوندی تازه است''.<ref>مهدی‌پور، اجساد جاویدان، ۱۳۸۹.ص۱۵۲</ref>
به سفارش [[سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی|آیت الله مرعشی نجفی]] سنگ قبری بزرگی بر مزار او نصب شد. مزار او در صحن اتابکی ([[امام رضا]]) هنگام ورود و خروج زائران در معرض دید است.


== از نگاه بزرگان و عالمان ==
== از نگاه بزرگان و عالمان ==
خط ۶۲: خط ۶۹:
* [[شیخ عباس قمی]]: وی عالم، متبحر، فقیه، محدث، مفسر، محقق... و از بزرگ‌ترین محدثان [[شیعه]] است.<ref>قمی، الکنی و الالقاب، ج۳، ص۷۲.</ref>
* [[شیخ عباس قمی]]: وی عالم، متبحر، فقیه، محدث، مفسر، محقق... و از بزرگ‌ترین محدثان [[شیعه]] است.<ref>قمی، الکنی و الالقاب، ج۳، ص۷۲.</ref>
* [[ابن حجر عسقلانی]] از بزرگان [[اهل سنت]]: او بر مذهب [[شیعه]] و در جمیع علوم فاضل است و در همه انواع، صاحب تصنیف است.<ref>عسقلانی، لسان المیزان، ۱۳۹۰ ق، ج۳، ص۴۸.</ref>
* [[ابن حجر عسقلانی]] از بزرگان [[اهل سنت]]: او بر مذهب [[شیعه]] و در جمیع علوم فاضل است و در همه انواع، صاحب تصنیف است.<ref>عسقلانی، لسان المیزان، ۱۳۹۰ ق، ج۳، ص۴۸.</ref>
 
==جایگاه علمی==
== مشایخ و اساتید ==
=== مشایخ و اساتید ===
[[محمدباقر خوانساری]] در کتاب [[روضات الجنات]]، استادان قطب راوندی را نام بده که عبارتند از:
{{ستون-شروع|3}}
{{ستون-شروع|3}}
* [[فضل بن حسن طبرسی]] صاحب [[مجمع البیان]]
* [[فضل بن حسن طبرسی]] صاحب [[مجمع البیان]]
* [[محمد بن علی طبری|عمادالدین طبری]] صاحب [[بشاره المصطفی]]
* [[محمد بن علی طبری|عمادالدین طبری]] صاحب [[بشاره المصطفی]]
* [[صفی الدین مرتضی بن داعی رازی]] صاحب [[تبصره العوام]]
* [[صفی الدین مرتضی بن داعی رازی]] صاحب [[تبصره العوام]]
* شیخ [[ابوجعفر محمد بن علی حلبی]]
* شیخ ابوجعفر محمد بن علی حلبی
* محمد بن حسن، پدر [[خواجه نصیرالدین طوسی]]
* محمد بن حسن، پدر [[خواجه نصیرالدین طوسی]]
* [[محمد بن اسماعیل مشهدی]]
* محمد بن اسماعیل مشهدی
* [[محمد بن علی تمیمی نیشابوری|ابوالحسن محمد بن علی تمیمی نیشابوری]]
* محمد بن علی تمیمی نیشابوری
* [[عبدالرحیم بن احمد شیبانی]]
* عبدالرحیم بن احمد شیبانی
* [[ابو نصر الغازی]]
* ابو نصر الغازی
* [[ذوالفقار بن محمد بن معبد|ابو صمصام ذوالفقار بن محمد بن معبد حسینی]]
* ذوالفقار بن محمد بن معبد حسینی
* [[ابوجعفر بن کمیح]]
* ابوجعفر بن کمیح.<ref>خوانساری، روضات الجنات، ج۴، ص۷.</ref>
* [[احمد بن محمد علی مرشکی|ابو صمصام احمد بن محمد علی مرشکی]]
* [[حسن بن علی لارآبادی|ابوالسعید حسن بن علی لارآبادی]]
* [[حسن بن محمد حدیقی|ابوالقاسم حسن بن محمد حدیقی]].<ref>خوانساری، روضات الجنات، ج۴، ص۷.</ref>
{{پایان}}
{{پایان}}
 
=== شاگردان ===
== شاگردان ==
در برخی کتب شرح‌حال‌نگاری، نام شاگردان قطب راوندی آمده است:
{{ستون-شروع|3}}
{{ستون-شروع|3}}
* نصیر الدین حسین بن سعید راوندی، فرزندش
* نصیر الدین حسین بن سعید راوندی، فرزندش
* ظهیر الدین محمد بن سعید راوندی، دیگر فرزند او
* ظهیر الدین محمد بن سعید راوندی، دیگر فرزند او
* قاضی احمد بن علی بن عبد الجبار طوسی
* قاضی احمد بن علی بن عبد الجبار طوسی
* قاضی جمال الدین علی بن عبد الجبار طوسی
* قاضی جمال‌الدین علی بن عبد الجبار طوسی
* فقیه علی بن محمد مدائنی
* فقیه علی بن محمد مدائنی
* فقیه عزالدین محمد بن حسن علوی بغدادی
* فقیه عزالدین محمد بن حسن علوی بغدادی
* زین الدین ابو جعفر محمد بن عبد الحمید بن محمود دعویدار
* زین الدین ابو جعفر محمد بن عبد الحمید بن محمود دعویدار
* رشید الدین محمد بن علی معروف به [[ابن شهر آشوب|ابن شهر آشوب مازندرانی]] مشهورترین و برجسته‌ترین شاگرد قطب راوندی.
[[ابن شهر آشوب|ابن شهر آشوب مازندرانی]] مشهورترین و برجسته‌ترین شاگرد قطب راوندی.
* شیخ [[منتجب الدین رازی]].<ref>به نقل از ریاض العلماء، روضات الجنات، اعیان الشیعة و...</ref>
* شیخ [[منتجب‌الدین رازی]].<ref>به نقل از ریاض العلماء، روضات الجنات، اعیان الشیعة و...</ref>
{{پایان}}
== آثار و تألیفات ==
آثار قطب راوندی نزدیک به ۶۰کتاب و رساله گزارش شده است. برخی از تألیفات وی در علوم گوناگون عبارتند از:
{{ستون-شروع}}
=== علم تفسیر ===
# «‌ام القرآن ».
# «‌تفسیر القرآن‌» در ۲جلد.
# «‌خلاصة التفاسیر‌» در ۱۰ جلد.
# «‌شرح آیات المشکله فی التنزیه ».
# «‌اللباب فی فضل [[آیة الکرسی]] ».
# «‌الناسخ و المنسوخ من القرآن ».
=== نهج البلاغه ===
# [[منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة (راوندی)]]
[[ابن ابی الحدید]] می‌گوید:
::کسی قبل از من تا آن اندازه که اطلاع دارم به تفسیر [[نهج البلاغه]] نپرداخته است بجز یک نفر و آن سعید بن هبة الله بن حسین معروف به قطب راوندی است.<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۹۵۹ م، ج۱، ص۵.</ref>
[[پرونده:کتاب الخرائج و الجرائح.jpg|بندانگشتی|150px|کتاب [[الخرائج و الجرائح]]]]
 
=== کلام و فلسفه ===
# «‌[[الخرائج و الجرائح]] ». این کتاب معروف‌ترین اثر قطب راوندی است که پیرامون مسأله معجزه و شیوه زندگی [[رسول خدا(ص)]] و [[ائمه اطهار(ع)]] است. این اثر دو بار به فارسی ترجمه شده است.
# «‌ام المعجزات ».
# «‌الاختلافات ». این کتاب در برگیرنده اختلافهای کلامی بین [[شیخ مفید]] و [[سید مرتضی]] بوده و ۹۵ مسأله اختلافی در آن بررسی شده است.
# «‌تهافت الفلاسفه ». این کتاب در موضوع حکمت و فلسفه نگارش شده و به تناقض گویی فلاسفه پرداخته است.
# «‌جواهر الکلام فی شرح مقدمة الکلام ». شرحی بر کتاب «‌[[مقدمة الکلام]]‌» [[شیخ طوسی]] در [[علم کلام]] است.
 
=== فقه ===
# «‌آیات الاحکام ».
# «‌احکام الاحکام ».
# «‌الانجاز ». شرحی است بر کتاب «‌[[الایجاز فی الفرائض (کتاب) |الایجاز فی الفرائض]]‌» [[شیخ طوسی]].
# «‌حل المعقود فی الجمل و العقود ».
# «‌الشافیة فی الغسلة الثانیة ».
# «‌الخمس ».
# «‌من حضره الاداء و علیه القضاء ».
# «‌رسالة الفقهاء ».
# «‌مشکلات النهایة ».
# «‌[[المنتهی فی شرح النهایة]]». این کتاب به شرح [[نهایه شیخ طوسی]] پرداخته و در ۱۰جلد به چاپ رسیده است.
# «‌الرائع فی الشرایع ».
# «‌النیات فی جمیع العبادات ».
# «‌نهیة النهایه ».
# «‌[[فقه القرآن]] ».
=== حدیث ===
# «‌تحفة العلیل ». در موضوع دعا و آداب آن و احادیث مربوط به امراض و بلاها.
# «‌رساله فی صحه احادیث اصحابنا ». موضوع آن بیان صحت احادیثی است که علمای شیعه نقل کرده‌اند.
# «‌شرح الکلمات المائه ». شامل شرح صد کلمه از سخنان [[حضرت علی(ع)]].
# «‌ضیاء الشهاب ». شرحی بر کتاب ''شهاب الاخبار'' قاضی قضاعی. [[افندی اصفهانی]] از این کتاب این گونه برداشت کرده است که قطب راوندی به [[تصوف]] تمایل داشته، زیرا کلام صوفیه را نقل کرده است.<ref>افندی، ریاض العلماء، ج۲، ص۴۲۱.</ref> این سخن افندی قابل تأیید نیست زیرا قطب درصدد بیان احادیث نبوی است؛ علاوه بر اینکه، درباره قاضی قضاعی احتمال تشیع داده‌اند.<ref>مصطفی صادقی، دیدگاه تاریخی راوندیان، ۱۳۸۶ش.</ref>
# «‌لباب الاخبار ».
# «‌لب اللباب ». اخبار و احادیثی در موضوع اخلاق.
# «‌مزار ». کتابی بزرگ در موضوع زیارت نامه ها.
# «‌المجالس فی الحدیث ».
# «‌[[الدعوات]] ».
 
=== تاریخ ===
# «‌جنی الجنتین ». در تاریخ اولاد [[امام هادی(ع)]] و [[امام عسکری(ع)]].
# «‌[[قصص الانبیاء راوندی|قصص الانبیاء]]».
 
=== اصول فقه ===
# «‌[[المستقصی]] ». این کتاب در علم [[اصول فقه]] و شرحی بر «‌الذریعه‌» [[سید مرتضی]] در علم اصول است.
=== شعر و ادب ===
# «‌التغریب فی التعریب ».
# «الإغراب في الإعراب ».
# «‌شرح العوامل المأئه ». شامل صد عامل در [[علم نحو]].
# «‌غریب النهایه ». در شرح لغت‌های مشکل فقهی کتاب [[نهایه شیخ طوسی]].
# «‌نفثه المصدور‌» دیوان اشعار قطب راوندی.<ref>برگرفته از الذریعه، ریاض العلماء، روضات الجنات، اعیان الشیعه و...</ref>
{{پایان}}
{{پایان}}


== وفات و مدفن ==
قطب الدین راوندی در سال [[سال ۵۷۳ هجری قمری|۵۷۳]] هجری قمری درگذشت.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ ق، ج۱۰۵، ص۱۳۵.</ref>
پیکرش در [[آستانه حضرت معصومه سلام الله علیها|حرم حضرت معصومه]] به خاک سپرده شد.
[[آیت الله اراکی]] با واسطه [[آخوند محمد حسن جلالی]] از استادش (شیخ محمدحسین) نقل کرده که در نزدیکی زمان [[مشروطیت]] در اثر تعمیر صحن، روزنه‌ای به قبر قطب راوندی باز شد و من از نزدیک سر دو زانوی راوندی را سالم دیدم. آیت الله اراکی گفته است:
:::''من قبلاً این داستان را شنیده بودم و این مطلب هم بین مردم [[قم]] متواتر بود که جنازه قطب راوندی تازه است''.<ref>مهدی‌پور،  اجساد جاویدان، ۱۳۸۹.ص۱۵۲</ref>
به سفارش [[سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی|آیت الله مرعشی نجفی]] سنگ قبری بزرگی بر مزار او نصب شد. مزار او در صحن اتابکی ([[امام رضا]]) هنگام ورود و خروج زائران در معرض دید است.


== پانویس ==
== پانویس ==
Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۵٬۹۸۱

ویرایش