کوه ابوقبیس: تفاوت میان نسخه‌ها

== موقعیت جغرافیایی و ویژگیهای ظاهری==

*ابوقبیس کوه نسبتا بزرگی است به ارتفاع تقریبی حوالي 420 متر در شرق مسجدلالحرام که خورشید از فراز آن بر [[مسجدالحرام]] می‌تابد<ref>یعقوبی، البلدان، ص۷۸</ref>انصاری دمشقی بلندترین نقطه ابوقبیس را تا دامنه آن حدود یک میل نوشته است.<ref>ص۲۱۵</ref>

*صفا و مروه که برخی مناسک حج بر آنها انجام می‌گیرد، در دامن كوه ابو قبيس و كوه قعيقعان قرار دارند.<ref>جعفریان، ص105.</ref>

*امروزه با وسیع شدن مسعی در صفا و مروه، بخشی از دامنه کوه ابوقبیس برداشته شده و جزو آنها گشته است.<ref>جعفریان، ص105.</ref>

*از علل اهمیت این کوه، نزدیکی آن به کعبه است. ابوقبیس نزدیکترین کوه به مسجدالحرام است.<ref>بن ظهیره، ص298.</ref>

*در روایات محلی مکه آمده است که ابوقبیس نخستین کوهی است که خداوند آفریده است. <ref>ازرقی، ۱/۳۲</ref>

*گویند هنگامی که آدم(ع) و حوا از [[بهشت]] رانده شدند بر کوه ابوقبیس نزدیک غاری فرود آمدند که آدم آن را غار کنز نامید و از خدا خواست که این کوه را مقدس بدارد.<ref>یعقوبی، تاریخ، ج۱، ص۵-۶</ref>

*در حکایات و روایات درباره  قبرآدم(ع) اختلاف است. به نقل برخی گزارشها او در [[غار کنز]] واقع در ابوقبیس توسط فرزندش شیث(ع) به خاک سپرده شد و حوا و شیث نیز در این غار مدفون شده‌اند.<ref>طبری،۱/۱۶/-۱۶۲؛ ابن ظهیره، ص279.</ref> بنابر گزارشهای تایید نشده، اجساد آنان تا هنگام طوفان در غار کنز قرار داشت تا آنکه [[نوح(ع)]] پیش از طوفان اجساد رابیرون آورد و در تابوت نهاد و با خود به کشتی برد. چون طوفان فرونشست دوباره اجساد را به جایگاه نخستین در کوه ابوقبیس بازگرداند<ref>طبری،۱/۱۶/-۱۶۲ابن ظهیره، ص279.</ref> برخی نیز نقل کرده اند که آدم(ع) کتاب‌های خود یا صحایف مُنزَلِه را در غار کنز کوه ابوقبیس دفن کرده است.<ref>یاقوت، ج۳، ص۷۶۸</ref>ابن ظهیره مورخ اهل مکه قرن دهم قمری این اخبار را با تردید نقل و  تصریح کرده که در روزگار او، محل این غار معلوم نیست.<ref>ابن ظهیره، ص297.</ref>

*گویند ابراهیم و [[حضرت اسماعیل|اسماعیل(ع)]] پایه‌های خانه [[کعبه]] را تا جایگاه [[حجرالاسود]] برافراشتند. آنگاه [[حضرت ابراهیم]](ع) حجرالاسود را که در کوه ابوقبیس به امانت نهاده شده بود برگرفت و در جایگاه خود قرار داد.<ref>یعقوبی، تاریخ، ج۱، ص۲۷</ref>

*به گفته برخی منابع تاریخی محلی مکه، فضیلت ابوقبیس از آن رو است که پیامبر(ص)بسیار بر آن عبادت می‌کرد و این فضیلت را هیچ کوهی ندارد.<ref>فاسی، ج 1 ص 441- 442.</ref>

*کوه ابوقبیس بنابر گزارش سفرنامه‌های حج از زیارتگاههای حجاج بوده است.<ref>برای نمونه نک: عبدالعزيز دولتشين روسی، ص192.</ref>

در منابع تاریخی و روایی، کاربردهای سیاسی، اجتماعی و نظامی نیز برای این کوه ذکر شده از جمله برخی بزرگان و امیران و نیز حکومتهای دوره اسلامی، نظر به مشرف بودن این کوه بر مسجدالحرام و شهر مکه، بر فراز آن قلعه یا سنگرهای نظامی می‌ساخته‌اند که در منابع تاریخی انعکاسی نیز یافته است. همچنین جون کوه بر مسجدالحرام و محله‌های اطراف آن اشراف داشته، برخی اعلانهای عمومی بر دامنه این کوه انجام می‌شده و کسی بدانجا می‌رفته و با صدای بلند جار می‌کشیده است.

*در ۶۴ق. در دوره خلافت [[یزید بن معاویه]]، چون [[عبدالله بن زبیر]] از بیعت با وی سرپیچید، او سپاهی را راهی حجاز کرد. [[حصین بن نمیر]] از سوی یزید راهی مکه شد. او برای جنگ با ابن زبیر، که خلافت یزید را به رسمیت نمی‌شناخت، بر ابوقبیس منجنیق‌هایی نهاد. ابن زبیر و یارانش به مسجدالحرام پناه برده بودند. حصین بر پناهندگان حرم [[کعبه]] گلوله‌های سوزان آغشته به نفت و سنگ پرتاب  و کعبه را دستخوش حریق کرد. <ref>ازرقی، ج۱، ص۱۹۶؛دینوری، ص۲۶۷-۲۶۸؛ابن فهد، ج2، ص61.</ref>