پرش به محتوا

اسماء دختر عمیس: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۸: خط ۸:
| لقب =[[خثعم]]
| لقب =[[خثعم]]
| زادروز/زادگاه =
| زادروز/زادگاه =
| محل زندگی = [[مکه]] [[مدینه]]
| محل زندگی = [[مکه]] [[مدینه]]
| مهاجر/انصار = مهاجر
| مهاجر/انصار = مهاجر
| نسب/قبیله =
| نسب/قبیله =[[خثعم]]
| خویشاوندان سرشناس =[[جعفر بن ابی‌طالب]] • [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر]] • [[امام علی(ع)]] • [[محمد بن ابی‌بکر]]
| خویشاوندان سرشناس =[[جعفر بن ابی‌طالب]] • [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر]] • [[امام علی(ع)]] • [[محمد بن ابی‌بکر]]
| تاریخ و مکان درگذشت = پس از [[سال ۴۰ قمری|۴۰ق]]
| تاریخ و مکان درگذشت = پس از [[سال ۴۰ قمری|۴۰ق]]
خط ۱۹: خط ۱۹:
| حضور در جنگ‌ها =
| حضور در جنگ‌ها =
| هجرت به =[[حبشه]] • [[مدینه]]
| هجرت به =[[حبشه]] • [[مدینه]]
| دلیل شهرت =
| دلیل شهرت =  
| نقش‌های برجسته =نقل روایت
| نقش‌های برجسته =نقل روایت
| دیگر فعالیت‌ها = همکاری در غسل [[حضرت فاطمه(س)]]
| دیگر فعالیت‌ها = همکاری در غسل [[حضرت فاطمه(س)]]
| آثار =
| آثار =
}}
}}
'''اَسْماء بِنْت عُمَیس''' از زنان صحابی [[پیامبر اسلام(ص)]] که در غسل دادن جنازه [[فاطمه(س)]] به امام علی(ع) کمک کرد. اسماء همسر [[جعفر بن ابی‌طالب]] بود و پس از شهادت جعفر، به ازدواج [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر]] درآمد و پس از درگذشت ابوبکر، همسر [[امام علی(ع)]] شد. او مادر [[محمد بن ابی‌بکر]] است. وی بنابه [[وصیت حضرت فاطمه(س)]] به همراه امام علی(ع)، بدن او را غسل داد.
'''اَسْماء بِنت عُمَیس''' از زنان صحابی [[پیامبر اسلام(ص)]] که در غسل دادن جنازه [[فاطمه(س)]] به امام علی(ع) کمک کرد. اسماء همسر [[جعفر بن ابی‌طالب]] بود و پس از شهادت جعفر، به ازدواج [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر]] درآمد و پس از درگذشت ابوبکر، همسر [[امام علی(ع)]] شد. او مادر [[محمد بن ابی‌بکر]] است. وی بنابه [[وصیت حضرت فاطمه(س)]] به همراه امام علی(ع)، بدن او را غسل داد.


اسما از نخستین مسلمانان بود و به همراه همسرش جعفر به حبشه و مدینه مهاجرت کرد.
اسما از نخستین مسلمانان بود و به همراه همسرش جعفر به حبشه و مدینه مهاجرت کرد.
== زندگی‌نامه ==
== زندگی‌نامه ==
اسما دختر عمیس بن معد بود. پدرش از قبیله [[خثعم|بنی‌خثعم]] و مادرش هند دختر عون بن زهیر حِمیری بود.<ref> کلبی، نسب معدو الیمن الکبیر، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۳۵۶، ۳۵۸.</ref>
اسما دختر عمیس بن معد بود. پدرش از قبیله [[خثعم|بنی‌خثعم]] و مادرش هند دختر عون بن زهیر حِمیری بود.<ref> کلبی، نسب معدو الیمن الکبیر، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۳۵۶، ۳۵۸.</ref>
اسماء با [[جعفر بن ابی‌طالب]] ازدواج کرد و همراه همسرش [[اسلام]] آورد و جزو نخستین مسلمانان قبل از ورود پیامبر(ص) به [[خانه ارقم ابن ابی‌ارقم]] بود.<ref>نک: ابن اسحاق، السیر و المغازی، ۱۹۷۸م، ص۱۴۳؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۸، ص۲۸۰، </ref>


در سال [[سال ۷ بعثت|سال هفتم بعثت]] همراه همسرش جعفر بن ابی‌طالب به [[حبشه]] هجرت کرد<ref> ابن هشام، السیرة النبویة، ج۱، ص۳۴۶.</ref> و در [[سال ۷ هجری قمری|سال هفتم قمری]]، به [[مدینه]] مهاجرت کرد. پس از آنکه جعفر در [[جنگ موته]] (سال ۸ قمری) شهید شد، اسماء به همسری [[ابوبکر]] درآمد و پس از درگذشت ابوبکر، همسر [[امام علی(ع)]] شد.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ص۱۷۸۴-۱۷۸۵.</ref>
اسماء با [[جعفر بن ابی‌طالب]] ازدواج کرد او جزو نخستین مسلمانان بود و قبل از ورود پیامبر(ص) به [[خانه ارقم بن ابی‌ارقم|خانه ارقم]] اسلام آورد.<ref> ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۲۱۹.</ref> اسماء در سال [[سال ۷ بعثت|سال هفتم بعثت]] همراه همسرش جعفر بن ابی‌طالب به [[حبشه]] هجرت کرد<ref> ابن هشام، السیرة النبویة، ج۱، ص۳۴۶.</ref> و در [[سال ۷ هجری قمری|سال هفتم قمری]]، به [[مدینه]] مهاجرت کرد. {{مدرک}} پس از آنکه جعفر در [[جنگ موته]] در سال ۸ قمری شهید شد،<ref> ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۲۱۹.</ref>  اسماء به همسری [[ابوبکر]] درآمد و پس از درگذشت ابوبکر، همسر [[امام علی(ع)]] شد.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ص۱۷۸۴-۱۷۸۵.</ref>


== فرزندان ==
== فرزندان ==
اسماء [[عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب|عبدالله]] (محمد) و عون را برای [[جعفر بن ابی‌طالب]] به دنیا آورد. او همچنین [[محمد بن ابی‌بکر|محمد]] را برای ابوبکر و یحیحی را برای [[امام علی(ع)]] به دنیا آورد.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ص۱۷۸۴-۱۷۸۵.</ref> یحیی در کودکی از دنیا رفت<ref> ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ص۲۱.</ref>  
اسماء [[عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب|عبدالله]]، محمد و عون را برای [[جعفر بن ابی‌طالب]] به دنیا آورد.<ref> ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۲۱۹.</ref> او همچنین [[محمد بن ابی‌بکر|محمد]] را برای ابوبکر و ییحی را برای [[امام علی(ع)]] به دنیا آورد.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ص۱۷۸۴-۱۷۸۵.</ref> یحیی در کودکی از دنیا رفت<ref> ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ص۲۱.</ref>  
== درگذشت ==
== درگذشت ==
در منابع [[سال ۳۸ قمری|سال ۳۸ق]] و پس از [[سال ۶۰ قمری|۶۰ق]] برای درگذشت او ذکر شده است<ref> ابن کثیر، البدایة، ج۷ (۴)، ص۳۳۱.</ref> همچنین به ادامه زندگی او پس از شهادت امام علی(ع) نیز اشاره شده است.<ref>نک: ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۲، ص۲۸۷؛ ابن حجر عسقلانی، احمد، تقریب التهذیب، ج۲، ص۵۸۹.</ref> قبری در [[قبرستان باب الصغیر]] به وی منسوب است.{{مدرک}}
در منابع [[سال ۳۸ قمری|سال ۳۸ق]] و پس از [[سال ۶۰ قمری|۶۰ق]] برای درگذشت او ذکر شده است<ref> ابن کثیر، البدایة، ج۷ (۴)، ص۳۳۱.</ref> همچنین به ادامه زندگی او پس از شهادت امام علی(ع) نیز اشاره شده است.<ref>نک: ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۲، ص۲۸۷؛ ابن حجر عسقلانی، احمد، تقریب التهذیب، ج۲، ص۵۸۹.</ref> قبری در [[قبرستان باب الصغیر]] به وی منسوب است.{{مدرک}}
خط ۴۷: خط ۴۶:
اسماء احادیثی را از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] روایت کرده است<ref>واقدی، محمد، المغازی، ج۲، ص۷۶۶؛ حمیدی، عبدالله، المسند، ج۱، ص۱۵۸؛ مزی، یوسف، تحفة الاشراف، ج۱۱، ص۲۵۹-۲۶۳،</ref> و از وی نیز کسانی چون فرزندش [[عبدالله بن جعفر]]، [[سعید بن مسیب]] و [[عروة بن زبیر]] و دیگران روایت کرده‌اند.<ref>نک: ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۲، ص۲۸۷</ref> [[فاطمه دختر حضرت علی(ع)]]، [[حدیث منزلت]]<ref> ابن عبدالبر، الاستیعاب (بیروت)، ج۳، ص۱۰۹۷؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۳۷، ص۲۶۳.</ref> و [[حدیث رد الشمس|رد الشمس]]<ref>مجلسی، بحارلانوار، ج۴۱، ص۱۷۷؛ عاملی، اثبات الهداة، ج۱، ص۴۱۴.</ref> را از وی روایت کرده است.
اسماء احادیثی را از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] روایت کرده است<ref>واقدی، محمد، المغازی، ج۲، ص۷۶۶؛ حمیدی، عبدالله، المسند، ج۱، ص۱۵۸؛ مزی، یوسف، تحفة الاشراف، ج۱۱، ص۲۵۹-۲۶۳،</ref> و از وی نیز کسانی چون فرزندش [[عبدالله بن جعفر]]، [[سعید بن مسیب]] و [[عروة بن زبیر]] و دیگران روایت کرده‌اند.<ref>نک: ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۲، ص۲۸۷</ref> [[فاطمه دختر حضرت علی(ع)]]، [[حدیث منزلت]]<ref> ابن عبدالبر، الاستیعاب (بیروت)، ج۳، ص۱۰۹۷؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۳۷، ص۲۶۳.</ref> و [[حدیث رد الشمس|رد الشمس]]<ref>مجلسی، بحارلانوار، ج۴۱، ص۱۷۷؛ عاملی، اثبات الهداة، ج۱، ص۴۱۴.</ref> را از وی روایت کرده است.


[[یعقوبی]] از کتابی نزد اسماء بنت عمیس نام برده که ظاهراً مشتمل بر سخنان پیامبر(ص) بوده است<ref>یعقوبی، تاریخ، جلد ۲، ص۱۰۱، </ref> از آنجا که اسماء، از نزدیکان پیامبر(ص) آن حضرت به شمار می‌رفت، قدمت وجود چنین متنی در نهایت درجه اهمیت و ارزش قرار می‌گیرد، اما با توجه به سکوت منابع، دقت بیشتر در جزئیات این متن و صحت انتساب آن، امکان پذیر به نظر نمی‌رسد.<ref>نیز نک: S , 2 EI.</ref>
[[یعقوبی]] از کتابی نزد اسماء بنت عمیس نام برده که ظاهراً مشتمل بر سخنان پیامبر(ص) بوده است<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۱۰۱، </ref> از آنجا که اسماء، از نزدیکان پیامبر(ص) آن حضرت به شمار می‌رفت، قدمت وجود چنین متنی در نهایت درجه اهمیت و ارزش قرار می‌گیرد، اما با توجه به سکوت منابع، دقت بیشتر در جزئیات این متن و صحت انتساب آن، امکان‌پذیر به نظر نمی‌رسد.<ref>نیز نک: S , 2 EI.</ref>


== پانویس ==
== پانویس ==
خط ۵۳: خط ۵۲:


== منابع ==
== منابع ==
* ابن اسحاق، محمد، السیر و المغازی، به کوشش سهیل زکار، بیروت، دار الفکر، چاپ اول، ۱۹۷۸م.
* ابن بابویه، محمد، الخصال، به کوشش علی اکبر غفاری، قم، ۱۳۶۲ش.
* ابن بابویه، محمد، الخصال، به کوشش علی اکبر غفاری، قم، ۱۳۶۲ش.
* ابن حجر عسقلانی، احمد، تقریب التهذیب، ب کوشش عبدالوهاب عبداللطیف، بیروت، ۱۳۹۵ق/۱۹۷۵م.
* ابن حجر عسقلانی، احمد، تقریب التهذیب، ب کوشش عبدالوهاب عبداللطیف، بیروت، ۱۳۹۵ق/۱۹۷۵م.
* ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، بیروت، دارصادر.
* ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، تحقیق محمد عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۰ق/۱۹۹۰م.
* ابن عبدالبر، یوسف، الاستیعاب، به کوشش علی محمد بجاوی، قاهره، ۱۳۸۰ق/۱۹۶۰م.
* ابن عبدالبر، یوسف، الاستیعاب، به کوشش علی محمد بجاوی، قاهره، ۱۳۸۰ق/۱۹۶۰م.
* ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، تحقیق: علی محمد البجاوی، بیروت، دارالجیل، ۱۴۱۲ق/۱۹۹۲م.
* ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، تحقیق: علی محمد البجاوی، بیروت، دارالجیل، ۱۴۱۲ق/۱۹۹۲م.
* ابن قتیبه، عبدالله، المعارف، به کوشش ثروت عکاشیه، قاهره، ۱۳۸۸ق/۱۹۶۹م.
* ابن کثیر، البدایه.
* ابن هشام، عبدالملک، السیره النبویه، به کوشش مصطفی سقا و دیگران، قاهره، ۱۳۵۵ق/۱۹۳۶م.
* ابن هشام، عبدالملک، السیره النبویه، به کوشش مصطفی سقا و دیگران، قاهره، ۱۳۵۵ق/۱۹۳۶م.
* ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبین، به کوشش احمد صقر، ۱۹۴۹م.
* ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبین، به کوشش احمد صقر، ۱۹۴۹م.
* اربلی، علی، کشف الغمه، تبریز، ۱۳۸۱ق.
* امین، محسن، اعیان الشیعه، به کوشش حسن امین، بیروت، ۱۴۰۳ق.
* امین، محسن، اعیان الشیعه، به کوشش حسن امین، بیروت، ۱۴۰۳ق.
* بلاذری، احمد، انساب الاشراف، به کوشش محمد حمیدالله، قاهره، ۱۹۵۹م.
* بلاذری، احمد، انساب الاشراف، به کوشش محمد حمیدالله، قاهره، ۱۹۵۹م.
خط ۶۹: خط ۶۴:
* حمیدی، عبدالله، المسند، به کوشش حبیب الرحمان اعظمی، حیدرآباد دکن، ۱۳۸۰-۱۳۸۲ق.
* حمیدی، عبدالله، المسند، به کوشش حبیب الرحمان اعظمی، حیدرآباد دکن، ۱۳۸۰-۱۳۸۲ق.
* ذهبی، محمد، سیر اعلام النبلاء، به کوشش شعیب ارنؤوط و دیگران، بیروت، ۱۴۰۴ق/۱۹۸۴م.
* ذهبی، محمد، سیر اعلام النبلاء، به کوشش شعیب ارنؤوط و دیگران، بیروت، ۱۴۰۴ق/۱۹۸۴م.
* صفدی، خلیل، الوافی بالوفیات، به کوشش فاناس، بیروت، ۱۴۰۱ق/۱۹۸۱م.
* کشی، محمد، معرفه الرجال، اختیار طوسی، به کوشش حسن مصطفوی، مشهد، ۱۳۴۸ش.
* طبری، تاریخ؛ کشی، محمد، معرفه الرجال، اختیار طوسی، به کوشش حسن مصطفوی، مشهد، ۱۳۴۸ش.
* عاملی، محمد بن حسن، إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات، اعلمی، بیروت، ۱۴۲۵ق.
* قمی، شیخ عباس، منتهی الامال، اعلام التقی، تابستان ۱۳۸۲ش.
* قمی، شیخ عباس، منتهی الامال، اعلام التقی، تابستان ۱۳۸۲ش.
* کلبی، هشام، نسب معدو الیمن الکبیر، به کوشش ناجی حسن، بیروت، عالم الکتب، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.
* کلبی، هشام، نسب معدو الیمن الکبیر، به کوشش ناجی حسن، بیروت، عالم الکتب، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.
* گنجی، محمد، کفایه الطالب، به کوشش محمد هادی امینی، تهران، ۱۴۰۴ق.
* مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، مؤسسة الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ق.
* مجلسی، بحارالأنوار، مؤسسة الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ق.
* مزی، یوسف، تحفه الاشراف، بمبئی، ۱۴۰۰ق/۱۹۸۰م.
* مزی، یوسف، تحفه الاشراف، بمبئی، ۱۴۰۰ق/۱۹۸۰م.
* واقدی، محمد، المغازی، به کوشش مارسدن جونز، لندن، ۱۹۶۶م.
* واقدی، محمد، المغازی، به کوشش مارسدن جونز، لندن، ۱۹۶۶م.
* یعقوبی، احمد، تاریخ، بیروت، دارصادر.
* یعقوبی، احمد، تاریخ، بیروت، دارصادر.
*عاملی، محمد بن حسن، إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات، اعلمی، بیروت، ۱۴۲۵ق.
{{چپ‌چین}}
{{چپ‌چین}}
* Encyclopedia of Islam, New Edition, Leiden, 1956
* Encyclopedia of Islam, New Edition, Leiden, 1956