پرش به محتوا

انتظار فرج: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۳۹۲ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۱ فوریهٔ ۲۰۲۳
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴: خط ۴:


==مفهوم‌شناسی==
==مفهوم‌شناسی==
«انتظار» به‌معنی منتظر و چشم‌به‌راه بودن<ref>عمید، فرهنگ عمید، ذیل واژه انتظار.</ref> و «فَرَج» به‌معنی گشایش و رهایی دانسته شده است.<ref>ابن منظور، لسان العرب، ج۲، ص ۳۴۱. </ref> مراد از گشایش در باب [[مهدویت]] را گشایشی می‌دانند که با ظهور [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|حضرت مهدی(ع)]] (امام دوازدهم شیعیان)، برای مردم جهان روی خواهد داد.<ref>مسائلی، سازه مفهومی انتظار در اندیشه مهدویت، ۱۳۹۸ش، ص۲۴</ref>
«انتظار» به‌معنی منتظر و چشم‌به‌راه بودن<ref>عمید، فرهنگ عمید، ذیل واژه انتظار.</ref> و «فَرَج» به‌معنی گشایش و رهایی دانسته شده است.<ref>ابن منظور، لسان العرب، ج۲، ص ۳۴۱. </ref> مراد از گشایش در باب [[مهدویت]] را گشایشی دانسته‌اند که با ظهور [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|حضرت مهدی(ع)]] (امام دوازدهم شیعیان) و برپایی حکومت عدل در سراسر جهان، برای مردم روی خواهد داد.<ref>مسائلی، سازه مفهومی انتظار در اندیشه مهدویت، ۱۳۹۸ش، ص۲۴؛ سلیمیان، فرهنگ‌نامه مهدویت، ۱۳۸۳ش، ص۷۶.</ref>


==اعتقاد شیعه==
==دیدگاه شیعه==
شیعیان بر اساس روایات [[ائمه معصومین|معصومین]] معتقدند، دوازدهمین و آخرین جانشین پیامبر از نسل [[امام حسین|حسین بن علی(ع)]] است. او روزی ظهور خواهد کرد و جهان را از عدل و داد پر خواهد نمود. پیامبر اکرم(ص) فرمود: اگر از دنیا جز یک روز نماند، خداوند آن روز را آن‌قدر طولانی می‏‌کند تا فرزندم مهدی - که اسم او اسم من و کنیه او کنیه من است - ظهور کند و عدالت را بگستراند بعد از آن که زمین را ظلم و جور فرا گیرد.<ref>اربلی، كشف الغمة في معرفة الأئمة، ۱۳۸۱ق، ج‏۲، ص۴۳</ref>
شیعیان بر اساس روایات [[امامان شیعه|معصومان]] معتقدند، دوازدهمین و آخرین جانشین پیامبر از نسل [[امام حسین|حسین بن علی(ع)]] است. او روزی ظهور خواهد کرد و جهان را از عدل و داد پر خواهد نمود. رسول خدا(ص) فرمود: اگر از دنیا جز یک روز نماند، خداوند آن روز را آن‌قدر طولانی می‏‌کند تا فرزندم مهدی - که اسم او اسم من و کنیه او کنیه من است - ظهور کند و عدالت را بگستراند بعد از آن که زمین را ظلم و جور فرا گیرد.<ref>اربلی، كشف الغمة في معرفة الأئمة، ۱۳۸۱ق، ج‏۲، ص۴۳</ref>


«انتظار فرج» را نتیجهٔ یک اصل كلى اسلامى و قرآنى دانسته‌اند و آن اصل، «حرمت يأس از رَوح اللَّه»<ref>استناد به آیه ۸۷سوره یوسف:وَلَا تَيْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِنَّهُ لَا يَيْأَسُ مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِلَّا الْقَوْمُ الْكَافِرُونَ</ref> است.<ref>مطهری ،قیام و انقلاب مهدی(عج)، مجموعه‌‏آثاراستادشهيدمطهرى، بی‌تا، ج۲۷ ، ص۴۰۶و۴۲۷</ref>
«انتظار فرج» را نتیجهٔ یک اصل كلى اسلامى و قرآنى دانسته‌اند و آن اصل، «حرمت يأس از رَوح اللَّه»<ref>استناد به آیه ۸۷سوره یوسف:وَلَا تَيْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِنَّهُ لَا يَيْأَسُ مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِلَّا الْقَوْمُ الْكَافِرُونَ</ref> است.<ref>مطهری ،قیام و انقلاب مهدی(عج)، مجموعه‌‏آثاراستادشهيدمطهرى، بی‌تا، ج۲۷ ، ص۴۰۶و۴۲۷</ref>
خط ۱۳: خط ۱۳:
هر فردی نمی‌تواند خود را منتظر فرج امام غایب بداند؛ زیرا کسی که منتظر مُصلِح است باید خود صالح و شایسته باشد و کسی می‌تواند در صدد اصلاح خود بر آید که امام زمان(ع) خود را بشناسد و گر نه همانند کسی است که در زمان [[جاهلیت]] زندگی می‌کند و بدیهی است که همانند مردم [[جاهلیت]] هم خواهد مرد.<ref>علامه مجلسى‏، بحار الأنوار، ج۵۲، ص۱۴۰.</ref>
هر فردی نمی‌تواند خود را منتظر فرج امام غایب بداند؛ زیرا کسی که منتظر مُصلِح است باید خود صالح و شایسته باشد و کسی می‌تواند در صدد اصلاح خود بر آید که امام زمان(ع) خود را بشناسد و گر نه همانند کسی است که در زمان [[جاهلیت]] زندگی می‌کند و بدیهی است که همانند مردم [[جاهلیت]] هم خواهد مرد.<ref>علامه مجلسى‏، بحار الأنوار، ج۵۲، ص۱۴۰.</ref>


==انتظار نزد اهل سنت==
==دیدگاه اهل سنت==
انتظارِ [[مهدی|مهدی(ع)]] اختصاص به [[شیعه]] ندارد و [[روایات]] [[تواتر|متواتر]] بسیاری درباره مهدی(عج) از طرق [[اهل سنّت]] با سندهای صحیح در دست است.
انتظارِ [[مهدی|مهدی(ع)]] اختصاص به [[شیعه]] ندارد و [[حدیث متواتر|روایاتی متواتر]] درباره مهدی(عج) از طریق [[اهل سنّت]] با سندهای صحیح وجود دارد.
در کتب روایی اهل سنت [[حدیث|احادیثی]] از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اکرم(ص)]] نقل شده است که وعده به آمدن مردی از [[اهل بیت]] و از فرزندان [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت زهرا(س)]] می‌دهند، که جهان را از عدل و داد پر خواهد کرد.<ref>ابی داود، سنن ابی داود، (کتاب المهدی) ج۴ ، ص۱۰ ، ح ۴۲۸۴.</ref> ابن ماجه نیز به نقل از پیامبر آورده است که مهدی از ماست و خداوند در یک شب امرش را مُهیّا خواهد کرد.<ref>ابن ماجه، سنن ابن ماجه، دار إحياء الكتب العربية، ج۲، ص۱۳۶۷ - کتاب الفتن، باب خروج المهدی (۳۴)، ح ۴۰۸۵.</ref>


مرکز '''رابطة العالم الاسلامى''' که در مکه مکرمه مستقر است، در رساله‌ای که در جواب یک فرد کنیایی منتشر کرده است، ضمن تصريح به اين كه "[[ابن تیمیه حرانی|ابن تيميه]]" موسس مذهب [[وهابیت| وهابیان]]  نيز احاديث مربوط به ظهور مهدى(ع‏) را پذيرفته، چنین می نویسد: «او '''آخرين خلفاى راشدين دوازده‏‌گانه''' است كه پيامبر(ص) خبر از آنها در كتب '''صحاح''' داده است. احاديث مربوط به مهدى را بسيارى از صحابه از جمله عثمان ابن عفان، على ابن ابى طالب، طلحة ابن عبيد اله، عبد الرحمن ابن عوف، قرة ابن اساس مزنى، عبد اللَّه ابن حارث، ابو هريره، حذيفة ابن يمان، جابر ابن عبد اللَّه، نقل كرده‏‌اند. هم چنین در بسيارى از كتب معروف اسلامى و متون اصلى حديث اعم از '''سنن''' و '''معاجم''' و '''مسانيد''' از جمله سنن ابو داود، سنن ترمذى، ابن ماجه، ابن عمرو الدانى، مسند احمد و ابن يعلى، بزاز، صحيح حاكم، معاجم طبرانى (كبير و متوسط)، رويانى و دارقطنى و... آمده است».<ref>جمعی از نویسندگان، تفسير نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۷ ، ص۳۷۷ (نقل با تلخیص)</ref>
سیوطی در الدر المنثور حدیثی آورده که رسول خدا (ص) بهترين عبادت‌ها را انتظار فرج‏  دانسته است.<ref>طباطبائی، تفسير الميزان ۱۳۷۴ش، ج‏،۴ ص۵۵۱</ref> عبدالرحمن ابن خلدون از دانشمندان قرن نهم هجری با این که در روایات غیبت و ظهور تشکیک کرده و تردید دارد، لیکن در ابتدای سخنان خود در این بخش می‌گوید:
 
در کتب روایی اهل سنت تعدادی روایات از [[پیامبر اکرم]](ص) نقل شده است که وعده به آمدن مردی از [[اهل بیت]] و از فرزندان [[حضرت زهرا]](س) می‌دادند که جهان را از عدل و داد پر خواهد کرد.<ref>ابی داود، سنن ابی داود، (کتاب المهدی) ج۴ ، ص۱۰ ، ح ۴۲۸۴</ref> ابن ماجه نیز به نقل از پیامبر آورده است که مهدی از ماست و خداوند در یک شب امرش را مُهیّا خواهد کرد.<ref>ابن ماجه، سنن ابن ماجه، دار إحياء الكتب العربية، ج۲، ص۱۳۶۷ - کتاب الفتن، باب خروج المهدی (۳۴)، ح ۴۰۸۵</ref>
 
سیوطی نیز در ''الدر المنثور'' نقل کرده است رسول خدا (ص) فرمود: از خدا فضل او را بطلبيد كه خداى تعالى دوست مى‏‌دارد بندگانش از فضلش طلب كنند، و يكى از بهترين عبادت‌ها انتظار فرج‏  است. <ref>طباطبائی، تفسير الميزان ۱۳۷۴ش، ج‏،۴ ص۵۵۱</ref>
 
عبدالرحمن ابن خلدون از دانشمندان قرن نهم هجری با این که در روایات غیبت و ظهور تشکیک کرده و تردید دارد، لیکن در ابتدای سخنان خود در این بخش می‌گوید:
«بدان که مشهور اهل اسلام در طول اعصار بر این عقیده‌اند که به ناچار در [[آخرالزمان]] مردی از [[اهل بیت]] ظهور خواهد کرد که دین را تأیید کند و عدالت را ظاهر سازد و مسلمانان از وی پیروی کنند. او بر ممالک اسلامی استیلا خواهد یافت و نامش مهدی است. خروج [[دجال]] وحوادث دیگر پس از آن واین که '''عیسی(ع)''' در پی او خواهد آمد و '''دجّال''' را خواهد کشت یا با او خواهد آمد ودر کشتن دجّال یاور وی خواهد بود و در نمازش به مهدی علیه‌السلام اقتدا خواهد کرد ... در اين باره به احاديثى استدلال می‌كنند كه ائمه محدثان آنها را تخريج كرده‌‏اند.»<ref>ابن خلدون،                          ديوان المبتدأ و الخبر، ج‏۱، ص۳۸۷</ref>
«بدان که مشهور اهل اسلام در طول اعصار بر این عقیده‌اند که به ناچار در [[آخرالزمان]] مردی از [[اهل بیت]] ظهور خواهد کرد که دین را تأیید کند و عدالت را ظاهر سازد و مسلمانان از وی پیروی کنند. او بر ممالک اسلامی استیلا خواهد یافت و نامش مهدی است. خروج [[دجال]] وحوادث دیگر پس از آن واین که '''عیسی(ع)''' در پی او خواهد آمد و '''دجّال''' را خواهد کشت یا با او خواهد آمد ودر کشتن دجّال یاور وی خواهد بود و در نمازش به مهدی علیه‌السلام اقتدا خواهد کرد ... در اين باره به احاديثى استدلال می‌كنند كه ائمه محدثان آنها را تخريج كرده‌‏اند.»<ref>ابن خلدون،                          ديوان المبتدأ و الخبر، ج‏۱، ص۳۸۷</ref>


خط ۹۴: خط ۸۹:
==منابع==
==منابع==
{{منابع}}
{{منابع}}
*[[محمدی ری شهری]]، [[دانشنامه امام مهدی(عج)]] ، حدیث و تاریخ ، قم، موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، چ۲ ، ۱۳۹۳ش.
*ابن بابویه قمی(شیخ صدوقمحمد، کمال الدین و تمام النعمه، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۳۹۵ق.
*کلینی، محمد بن یعقوب، [[الکافی]]، قم، دارالکتب الاسلامیة، ۱۳۶۵ش.
*ابن علی، زین الدین محمد (شهید ثانی)، الروضةالبهیه فی شرح‌اللمعه‌الدمشقیه، قم، مکتب‌ الاعلام‌ الاسلامی، ۱۳۶۵ش.
*ابن ماجة القزوينی، أبو عبدالله محمد، سنن ابن ماجه، تحقيق محمد فؤاد عبد الباقی، دار إحياء الكتب العربية، بی‌تا.
*ابن منظور، محمدبن مکرم، لسان العرب.
*ابن منظور، محمدبن مکرم، لسان العرب.
*اربلی، بهاءالدین، كشف الغمة في معرفة الأئمة، تبریز، بنی هاشمی، چ،۱ ۱۳۸۱ق.
*استرآبادی، محمد امین‌، الفوائد المدنیة، قم، دارالنشر لاهل‌ البیت، بی‌تا.
*اصدار مرکز الرسالة، التقیة فی‌ الفکر الاسلامی، قم، انتشارات‌ مهر، ۱۴۱۹ق.
*السجستانی، أبو داود، سنن أبی داود، تحقیق محمد محيی الدين عبد الحميد، بيروت، المكتبة العصرية، بی‌تا.
*السجستانی، أبو داود، سنن أبی داود، تحقیق محمد محيی الدين عبد الحميد، بيروت، المكتبة العصرية، بی‌تا.
*ابن ماجة القزوينی، أبو عبدالله محمد، سنن ابن ماجه، تحقيق محمد فؤاد عبد الباقی، دار إحياء الكتب العربية، بی‌تا.
*انصاری، شیخ‌ مرتضی‌، [[مکاسب (کتاب)|المکاسب]]، (چاپ‌ سنگی، ۱۳۷۵ ه. ق)
*باقی، عمادالدین، در شناخت‌ حزب‌ قاعدین‌ زمان، قم، نشر دانش‌ اسلامی، چ۳ ، ۱۳۶۳ش.
*باقی، عمادالدین، در شناخت‌ حزب‌ قاعدین‌ زمان، قم، نشر دانش‌ اسلامی، چ۳ ، ۱۳۶۳ش.
*انصاری، شیخ‌ مرتضی‌، [[مکاسب (کتاب)|المکاسب]]، (چاپ‌ سنگی، ۱۳۷۵ ه. ق)
*خمینی، روح الله(امام) ،صحیفه نور، سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی.
*ابن علی، زین الدین محمد (شهید ثانی)، الروضةالبهیه فی شرح‌اللمعه‌الدمشقیه، قم،  مکتب‌ الاعلام‌ الاسلامی، ۱۳۶۵ش.
*اصدار مرکز الرسالة، التقیة فی‌ الفکر الاسلامی، قم، انتشارات‌ مهر، ۱۴۱۹ق.
*استرآبادی، محمد امین‌، الفوائد المدنیة، قم، دارالنشر لاهل‌ البیت، بی‌تا.
*مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، بی تا، بی جا.
*منتظری، حسینعلی‌، دراسات في ولايه الفقيه و فقه الدوله الاسلاميه، قم، دار الفكر، چ۲ ، ۱۴۱۵ق.
*خمینی، روح الله(امام)، ولایت‌ فقیه، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
*خمینی، روح الله(امام)، ولایت‌ فقیه، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
*خمینی، روح الله(امام) ،صحیفه نور، سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی.
*دوانى، على، مهدى موعود- ترجمه جلد سيزدهم بحار، تهران، دار الكتب الاسلاميه، چ۲۸، ۱۳۷۸ش‏
*سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، قم، بنیاد فرهنگی مهدی موعود(ع)، ۱۳۸۳ش.
*شریعتی، علی،  مجموعه آثار شماره ۱۹، تهران، انتشارات قلم.
*شریعتی، علی،  مجموعه آثار شماره ۱۹، تهران، انتشارات قلم.
*مجلسی، محمدباقر، [[بحارالانوار]]، بیروت، مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۳ ق.
*ابن بابویه قمی(شیخ صدوق)، محمد، کمال الدین و تمام النعمه، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۳۹۵ق.
*صافى، لطف الله‏، منتخب الأثر في الإمام الثانى عشر(عليه السلام‏)، مكتب آية الله لطف الله الصافي الكلپايكاني‏، قم،‏ ‏چ۱، ۱۴۲۲ق.
*صافى، لطف الله‏، منتخب الأثر في الإمام الثانى عشر(عليه السلام‏)، مكتب آية الله لطف الله الصافي الكلپايكاني‏، قم،‏ ‏چ۱، ۱۴۲۲ق.
*دوانى، على، مهدى موعود- ترجمه جلد سيزدهم بحار، تهران، دار الكتب الاسلاميه، چ۲۸، ۱۳۷۸ش‏
*طبرسى‏، فضل بن حسن، إعلام الورى بأعلام الهدى‏، تهران، اسلاميه، چ۳، ۱۳۹۰ق‏
*عمید، حسن، فرهنگ عمید، تهران* انتشارات امیر کبیر، چاپ ششم، ۱۳۷۵ش.
*عمید، حسن، فرهنگ عمید، تهران* انتشارات امیر کبیر، چاپ ششم، ۱۳۷۵ش.
*کلینی، محمد بن یعقوب، [[الکافی]]، قم، دارالکتب الاسلامیة، ۱۳۶۵ش.
*کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، ‏اسلاميه، چ۲، ۱۳۶۲ش‏
*کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، ‏اسلاميه، چ۲، ۱۳۶۲ش‏
*طبرسى‏، فضل بن حسن، إعلام الورى بأعلام الهدى‏، تهران، اسلاميه، چ۳، ۱۳۹۰ق‏
*مجلسی، محمدباقر، [[بحارالانوار]]، بیروت، مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۳ ق.
*مسائلی، احمد و فرقانی تهرانی، ناهید، سازه مفهومی انتظار در اندیشه مهدویت در فصلنامه علمی- پژوهشی انتظار موعود، سال نوزدهم، ش۶۵، تابستان۱۳۹۸.
*مطهری، مرتضی، مجموعه آثار استادشهید مطهری، قم، صدرا، بی‌تا.
*مطهری، مرتضی، مجموعه آثار استادشهید مطهری، قم، صدرا، بی‌تا.
*اربلی، بهاءالدین، كشف الغمة في معرفة الأئمة، تبریز، بنی هاشمی، چ،۱ ۱۳۸۱ق.
*مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، بی تا، بی جا
*[[محمدی ری شهری]]، [[دانشنامه امام مهدی(عج)]] ، حدیث و تاریخ ، قم، موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، چ۲ ، ۱۳۹۳ش.
*منتظری، حسینعلی‌، دراسات في ولايه الفقيه و فقه الدوله الاسلاميه، قم، دار الفكر، چ۲ ، ۱۴۱۵ق.
*نعمانی، محمد بن ابراهيم، الغيبة، تهران،‏ نشر صدوق‏، چ۱ ، ۱۳۹۷ق.
*نعمانی، محمد بن ابراهيم، الغيبة، تهران،‏ نشر صدوق‏، چ۱ ، ۱۳۹۷ق.
*مسائلی، احمد و فرقانی تهرانی، ناهید، سازه مفهومی انتظار در اندیشه مهدویت در فصلنامه علمی- پژوهشی انتظار موعود، سال نوزدهم، ش۶۵، تابستان۱۳۹۸.
{{پایان}}
{{پایان}}


confirmed، protected، templateeditor
۳٬۶۷۹

ویرایش