پرش به محتوا

انتظار فرج: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۶۱۹ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۱ فوریهٔ ۲۰۲۳
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴: خط ۴:


==مفهوم‌شناسی==
==مفهوم‌شناسی==
«انتظار» به‌معنی منتظر و چشم‌به‌راه بودن<ref>عمید، فرهنگ عمید، ذیل واژه انتظار.</ref> و «فَرَج» به‌معنی گشایش و رهایی دانسته شده است.<ref>ابن منظور، لسان العرب، ج۲، ص ۳۴۱. </ref> مراد از گشایش در باب [[مهدویت]] را گشایشی دانسته‌اند که با ظهور [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|حضرت مهدی(ع)]] (امام دوازدهم شیعیان) و برپایی حکومت عدل در سراسر جهان، برای مردم روی خواهد داد.<ref>مسائلی، سازه مفهومی انتظار در اندیشه مهدویت، ۱۳۹۸ش، ص۲۴؛ سلیمیان، فرهنگ‌نامه مهدویت، ۱۳۸۳ش، ص۷۶.</ref>
«انتظار» به‌معنی منتظر و چشم‌به‌راه بودن<ref>عمید، فرهنگ عمید، ذیل واژه انتظار.</ref> و «فَرَج» به‌معنی گشایش و رهایی دانسته شده است.<ref>ابن منظور، لسان العرب، ج۲، ص ۳۴۱.</ref> مراد از گشایش در باب [[مهدویت]] را گشایشی دانسته‌اند که با ظهور [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|حضرت مهدی(ع)]] (امام دوازدهم شیعیان) و برپایی حکومت عدل در سراسر جهان، برای مردم روی خواهد داد.<ref>مسائلی، «سازه مفهومی انتظار در اندیشه مهدویت»، ص۲۴؛ سلیمیان، فرهنگ‌نامه مهدویت، ۱۳۸۳ش، ص۷۶.</ref>


==دیدگاه شیعه==
==دیدگاه شیعه==
شیعیان بر اساس روایات [[امامان شیعه|معصومان]] معتقدند، دوازدهمین و آخرین جانشین پیامبر از نسل [[امام حسین|حسین بن علی(ع)]] است. او روزی ظهور خواهد کرد و جهان را از عدل و داد پر خواهد نمود. رسول خدا(ص) فرمود: اگر از دنیا جز یک روز نماند، خداوند آن روز را آن‌قدر طولانی می‏‌کند تا فرزندم مهدی - که اسم او اسم من و کنیه او کنیه من است - ظهور کند و عدالت را بگستراند بعد از آن که زمین را ظلم و جور فرا گیرد.<ref>اربلی، كشف الغمة في معرفة الأئمة، ۱۳۸۱ق، ج‏۲، ص۴۳</ref>
شیعیان بر اساس روایات [[امامان شیعه|معصومان]] معتقدند، دوازدهمین و آخرین جانشین پیامبر از نسل [[امام حسین|حسین بن علی(ع)]] است. او روزی ظهور خواهد کرد و جهان را از عدل و داد پر خواهد نمود. رسول خدا(ص) فرمود: اگر از دنیا جز یک روز نماند، خداوند آن روز را آن‌قدر طولانی می‏‌کند تا فرزندم مهدی - که اسم او اسم من و کنیه او کنیه من است - ظهور کند و عدالت را بگستراند بعد از آن که زمین را ظلم و جور فرا گیرد.<ref>اربلی، كشف الغمة في معرفة الأئمة، ۱۳۸۱ق، ج‏۲، ص۴۳</ref><br>
 
انتظار فرج حضرت مهدی را نتیجهٔ یک اصل كلى اسلامى و قرآنى دانسته‌اند و آن اصل، «حرمت يأس از رَوح اللَّه»<ref>استناد به آیه ۸۷سوره یوسف:وَلَا تَيْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِنَّهُ لَا يَيْأَسُ مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِلَّا الْقَوْمُ الْكَافِرُونَ</ref> است.<ref>مطهری ،قیام و انقلاب مهدی(عج)، مجموعه‌‏آثاراستادشهيدمطهرى، بی‌تا، ج۲۷ ، ص۴۰۶و۴۲۷</ref>
«انتظار فرج» را نتیجهٔ یک اصل كلى اسلامى و قرآنى دانسته‌اند و آن اصل، «حرمت يأس از رَوح اللَّه»<ref>استناد به آیه ۸۷سوره یوسف:وَلَا تَيْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِنَّهُ لَا يَيْأَسُ مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِلَّا الْقَوْمُ الْكَافِرُونَ</ref> است.<ref>مطهری ،قیام و انقلاب مهدی(عج)، مجموعه‌‏آثاراستادشهيدمطهرى، بی‌تا، ج۲۷ ، ص۴۰۶و۴۲۷</ref>
 
هر فردی نمی‌تواند خود را منتظر فرج امام غایب بداند؛ زیرا کسی که منتظر مُصلِح است باید خود صالح و شایسته باشد و کسی می‌تواند در صدد اصلاح خود بر آید که امام زمان(ع) خود را بشناسد و گر نه همانند کسی است که در زمان [[جاهلیت]] زندگی می‌کند و بدیهی است که همانند مردم [[جاهلیت]] هم خواهد مرد.<ref>علامه مجلسى‏، بحار الأنوار، ج۵۲، ص۱۴۰.</ref>


==دیدگاه اهل سنت==
==دیدگاه اهل سنت==
انتظارِ [[مهدی|مهدی(ع)]] اختصاص به [[شیعه]] ندارد و [[حدیث متواتر|روایاتی متواتر]] درباره مهدی(عج) از طریق [[اهل سنّت]] با سندهای صحیح وجود دارد.
انتظارِ [[مهدی|مهدی(ع)]] اختصاص به [[شیعه]] ندارد. در کتب روایی اهل سنت [[حدیث|احادیثی]] نقل شده است که [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اکرم(ص)]] وعده به آمدن مردی از [[اهل بیت]]، از فرزندان [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت زهرا(س)]] داده است، که جهان را از عدل و داد پر خواهد کرد.<ref>ابی داود، سنن ابی داود، (کتاب المهدی) ج۴ ، ص۱۰، ح ۴۲۸۴.</ref> ابن ماجه به نقل از پیامبر می‌نویسد: مهدی از ماست و خداوند در یک شب امرش را مُهیّا خواهد کرد.<ref>ابن ماجه، سنن ابن ماجه، دار إحياء الكتب العربية، ج۲، ص۱۳۶۷ - کتاب الفتن، باب خروج المهدی، ح ۴۰۸۵.</ref>سیوطی نیز در الدر المنثور حدیثی آورده که رسول خدا(ص) بهترين عبادت‌ها را انتظار فرج‏  معرفی می‌کند.<ref>سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۱۵۰.</ref><br>
در کتب روایی اهل سنت [[حدیث|احادیثی]] از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اکرم(ص)]] نقل شده است که وعده به آمدن مردی از [[اهل بیت]] و از فرزندان [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت زهرا(س)]] می‌دهند، که جهان را از عدل و داد پر خواهد کرد.<ref>ابی داود، سنن ابی داود، (کتاب المهدی) ج۴ ، ص۱۰ ، ح ۴۲۸۴.</ref> ابن ماجه نیز به نقل از پیامبر آورده است که مهدی از ماست و خداوند در یک شب امرش را مُهیّا خواهد کرد.<ref>ابن ماجه، سنن ابن ماجه، دار إحياء الكتب العربية، ج۲، ص۱۳۶۷ - کتاب الفتن، باب خروج المهدی (۳۴)، ح ۴۰۸۵.</ref>
اهل سنّت گرچه اصل انتظار ظهور مهدی(ع) را قبول دارند، ولی معتقدند که او هنوز متولد نشده است.<ref>محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی(عج)، ج۱، ص۹۰.</ref>
 
سیوطی در الدر المنثور حدیثی آورده که رسول خدا (ص) بهترين عبادت‌ها را انتظار فرج‏  دانسته است.<ref>طباطبائی، تفسير الميزان ۱۳۷۴ش، ج‏،۴ ص۵۵۱</ref> عبدالرحمن ابن خلدون از دانشمندان قرن نهم هجری با این که در روایات غیبت و ظهور تشکیک کرده و تردید دارد، لیکن در ابتدای سخنان خود در این بخش می‌گوید:
«بدان که مشهور اهل اسلام در طول اعصار بر این عقیده‌اند که به ناچار در [[آخرالزمان]] مردی از [[اهل بیت]] ظهور خواهد کرد که دین را تأیید کند و عدالت را ظاهر سازد و مسلمانان از وی پیروی کنند. او بر ممالک اسلامی استیلا خواهد یافت و نامش مهدی است. خروج [[دجال]] وحوادث دیگر پس از آن واین که '''عیسی(ع)''' در پی او خواهد آمد و '''دجّال''' را خواهد کشت یا با او خواهد آمد ودر کشتن دجّال یاور وی خواهد بود و در نمازش به مهدی علیه‌السلام اقتدا خواهد کرد ... در اين باره به احاديثى استدلال می‌كنند كه ائمه محدثان آنها را تخريج كرده‌‏اند.»<ref>ابن خلدون،                          ديوان المبتدأ و الخبر، ج‏۱، ص۳۸۷</ref>
 
اهل سنّت گرچه اصل انتظار ظهور مهدی(ع) را قبول دارند، ولی معتقدند که او هنوز متولد نشده است.<ref>محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی(عج)، ج۱، ص۹۰ </ref> شیعه امامیه و برخی دیگر از [[مذاهب اسلامی]] و غیر اسلامی به انتظار ظهور شخصی به عنوان منجی نشسته‌اند که او به دنیا آمده و زنده است و ناظر اعمال و رفتارها و گرفتاری‌های مسلمانان است.


==انتظار منجی در ادیان دیگر==
==دیدگاه غیر مسلمانان==
ایمان به ظهور [[منجی]] بشریت و اقامه عدل و داد، در بسیاری از ملت‌ها و پیروان ادیان به چشم می‌خورد و از عقاید اختصاصی [[دین اسلام]] نیست. در ادیان آسمانی و آیین‌های شبه دینی و ملت‌ها، کسانی به عنوان مُنجی معرفی شده‌اند؛ از جمله:
ایمان به ظهور [[منجی]] بشریت و انتظار آمدن او و برپاییِ عدالت، مختص [[دین اسلام]] نیست، بلکه در بسیاری از ملت‌ها و پیروان ادیان دیگر به چشم می‌خورد در بین ادیان مختلف، کسانی به عنوان مُنجی شناخته می‌شوند؛ از جمله: در [[یهود]]: ماشیح (واژه عبری مسیح)<ref>شاكری زواردهی، منجی در اديان، ۱۳۸۷ش، ص۳۶.</ref> که مصداق آن را [[عزیر]] یا منحاس بن عازر بن هارون و یا [[داوود]] دانسته‌اند،<ref>کتاب مزامیر، مزمور ۱۸، بندهای ۴۹ و ۵۰.</ref> در [[مسیحیت]]: [[عیسی(ع)]]،<ref>شاكری زواردهی، منجی در اديان، ۱۳۸۷ش، ص۶۹.</ref>  در [[زردشت]]: سوشیانت،<ref>مینوی­ خرد، ترجمه تفضلی، ۱۳۸۰ش، پرسش ۱، بند ۹۵.</ref> در بین هندوها: ویشنو<ref>شاكری زواردهی، منجی در اديان، ۱۳۸۷ش، ص۲۳۵.</ref> و بین بوداییان: میتریه.<ref>شاكری زواردهی، منجی در اديان، ۱۳۸۷ش، ص۲۴۶.</ref>
# [[یهود]]: [[عزیر]] یا منحاس بن عازر بن هارون و یا [[داود]]<ref>کتاب مزامیر، مزمور ۱۸، بندهای ۴۹ و ۵۰.</ref>.
# [[مسیحیت]]: [[عیسی]].
# [[زردشت]]: سوشیانت.<ref>مینوی­ خرد، ترجمه تفضلی، ۱۳۸۰ش، پرسش ۱، بند ۹۵.</ref>
# [[هندو]]: ویشنو.
# بودایی: بودا.


==فضیلت انتظار فرج==
==فضیلت انتظار فرج==
خط ۱۰۳: خط ۹۰:
*دوانى، على، مهدى موعود- ترجمه جلد سيزدهم بحار، تهران، دار الكتب الاسلاميه، چ۲۸، ۱۳۷۸ش‏
*دوانى، على، مهدى موعود- ترجمه جلد سيزدهم بحار، تهران، دار الكتب الاسلاميه، چ۲۸، ۱۳۷۸ش‏
*سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، قم، بنیاد فرهنگی مهدی موعود(ع)، ۱۳۸۳ش.
*سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، قم، بنیاد فرهنگی مهدی موعود(ع)، ۱۳۸۳ش.
*سیوطی، جلال الدین، الدر المنثور فی تفسیر المأثور، قم، کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، ۱۴۰۴ق.
*شاكری زواردهی، روح الله، منجی در اديان، قم، بنياد فرهنگي مهدي موعود(عج)، چاپ سوم، ۱۳۸۷ش.
*شریعتی، علی،  مجموعه آثار شماره ۱۹، تهران، انتشارات قلم.
*شریعتی، علی،  مجموعه آثار شماره ۱۹، تهران، انتشارات قلم.
*صافى، لطف الله‏، منتخب الأثر في الإمام الثانى عشر(عليه السلام‏)، مكتب آية الله لطف الله الصافي الكلپايكاني‏، قم،‏ ‏چ۱، ۱۴۲۲ق.
*صافى، لطف الله‏، منتخب الأثر في الإمام الثانى عشر(عليه السلام‏)، مكتب آية الله لطف الله الصافي الكلپايكاني‏، قم،‏ ‏چ۱، ۱۴۲۲ق.
خط ۱۱۰: خط ۹۹:
*کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، ‏اسلاميه، چ۲، ۱۳۶۲ش‏
*کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، ‏اسلاميه، چ۲، ۱۳۶۲ش‏
*مجلسی، محمدباقر، [[بحارالانوار]]، بیروت، مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۳ ق.
*مجلسی، محمدباقر، [[بحارالانوار]]، بیروت، مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۳ ق.
*مسائلی، احمد و فرقانی تهرانی، ناهید، سازه مفهومی انتظار در اندیشه مهدویت در فصلنامه علمی- پژوهشی انتظار موعود، سال نوزدهم، ش۶۵، تابستان۱۳۹۸.
*مسائلی، احمد و فرقانی تهرانی، ناهید، «سازه مفهومی انتظار در اندیشه مهدویت»، در فصلنامه علمی- پژوهشی انتظار موعود، سال نوزدهم، ش۶۵، تابستان۱۳۹۸ش.
*مطهری، مرتضی، مجموعه آثار استادشهید مطهری، قم، صدرا، بی‌تا.
*مطهری، مرتضی، مجموعه آثار استادشهید مطهری، قم، صدرا، بی‌تا.
*مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، بی تا، بی جا
*مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، بی تا، بی جا
confirmed، protected، templateeditor
۳٬۶۶۰

ویرایش