اخباریان: تفاوت میان نسخه‌ها
اصلاح چهار مورد شیوه نامه ارجاع
(اصلاح سه مورد شیوه نامه ارجاع) |
(اصلاح چهار مورد شیوه نامه ارجاع) |
||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
===گرایش به فقه استدلالی=== | ===گرایش به فقه استدلالی=== | ||
{{اصلی|فقه استدلالی}} | {{اصلی|فقه استدلالی}} | ||
با ظهور [[شیخ مفید]] (<small>د ۴۱۳ق / ۱۰۲۲م </small>) و در پی او [[سید مرتضی]] (<small>د ۴۳۶ق /۱۰۴۴م </small>) و [[شیخ طوسی]] (<small>د ۴۶۰ق /۱۰۶۸م </small>) و تألیف نخستین آثار در [[اصول فقه]] امامیه، حرکتی نوین در فقه امامی آغاز شد که تا قرن‌ها گرایش فقها به استنباط را بر حدیث‌گرایی برتری داد. تقابل دو گرایش در جای جای آثار عالمان یاد شده، به چشم می‌خورد. در [[اوائل المقالات]] [[شیخ مفید]] از فقیهان اهل استنباط، با تعبیر مطلق «فقها» و از حدیث‌گرایان با تعبیرهای «اهل النقل»، «اصحاب الآثار» و تعبیرهای مشابه بارها یاد شده است.<ref>نک:مفید، اوائل المقالات، ۱۴۱۳ق، ص۱۹-۲۳.</ref> در رساله‌ای از سید مرتضی، تعبیر فقیهان «اصحاب حدیث» در مقابل فقیهانی به کار رفته است که روش اصولی داشته، و مورد حمایت مؤلف بوده‌اند.<ref>سید مرتضی، «رساله فی الرد علی اصحاب العدد »، ص۱۸</ref><br> | با ظهور [[شیخ مفید]] (<small>د ۴۱۳ق / ۱۰۲۲م </small>) و در پی او [[سید مرتضی]] (<small>د ۴۳۶ق /۱۰۴۴م </small>) و [[شیخ طوسی]] (<small>د ۴۶۰ق /۱۰۶۸م </small>) و تألیف نخستین آثار در [[اصول فقه]] امامیه، حرکتی نوین در فقه امامی آغاز شد که تا قرن‌ها گرایش فقها به استنباط را بر حدیث‌گرایی برتری داد. تقابل دو گرایش در جای جای آثار عالمان یاد شده، به چشم می‌خورد. در [[اوائل المقالات]] [[شیخ مفید]] از فقیهان اهل استنباط، با تعبیر مطلق «فقها» و از حدیث‌گرایان با تعبیرهای «اهل النقل»، «اصحاب الآثار» و تعبیرهای مشابه بارها یاد شده است.<ref>نک:مفید، اوائل المقالات، ۱۴۱۳ق، ص۱۹-۲۳.</ref> در رساله‌ای از سید مرتضی، تعبیر فقیهان «اصحاب حدیث» در مقابل فقیهانی به کار رفته است که روش اصولی داشته، و مورد حمایت مؤلف بوده‌اند.<ref>سید مرتضی، «رساله فی الرد علی اصحاب العدد »، ۱۴۰۵ق، ص۱۸.</ref><br> | ||
[[محمدباقر صدر]] بر این باور است که از علل مخالفت اخباری‌ها با [[اصول فقه]] و فقه استدلالی، رواج این دانش در میان [[اهل سنت]] و استفاده آنها از مفاهیمی همچون [[اجماع]]، [[اجتهاد در برابر نص|اجتهاد]] و [[قیاس فقهی|قیاس]] بود که [[شیعیان]] آنها را نامعتبر می‌دانستند. شهید صدر توضیح می‌دهد که مجتهدان شیعه با بازتفسیر این مفاهیم و تحول در اصول فقه، دنباله‌روی اهل سنت نبودند و به همین جهت، با اخباری‌ها در طرد این دانش، موافق نبودند.<ref>صدر، المعالم الجديدة للُاصول، ۱۳۹۵ق، ص۷۷-۸۰؛ هادوی تهرانی، تاريخ علم اصول از نگاه شهيد صدر، ۱۳۷۹ش، ص۱۰۹-۱۱۲.</ref> | [[محمدباقر صدر]] بر این باور است که از علل مخالفت اخباری‌ها با [[اصول فقه]] و فقه استدلالی، رواج این دانش در میان [[اهل سنت]] و استفاده آنها از مفاهیمی همچون [[اجماع]]، [[اجتهاد در برابر نص|اجتهاد]] و [[قیاس فقهی|قیاس]] بود که [[شیعیان]] آنها را نامعتبر می‌دانستند. شهید صدر توضیح می‌دهد که مجتهدان شیعه با بازتفسیر این مفاهیم و تحول در اصول فقه، دنباله‌روی اهل سنت نبودند و به همین جهت، با اخباری‌ها در طرد این دانش، موافق نبودند.<ref>صدر، المعالم الجديدة للُاصول، ۱۳۹۵ق، ص۷۷-۸۰؛ هادوی تهرانی، تاريخ علم اصول از نگاه شهيد صدر، ۱۳۷۹ش، ص۱۰۹-۱۱۲.</ref> | ||
===ظهور اصطلاح اخباری در قرن ۶ق === | ===ظهور اصطلاح اخباری در قرن ۶ق === | ||
کاربرد اصطلاح اخباری نخست بار در نیمه نخست سده ۶ق /۱۲م در [[ملل و نحل]] اثر [[محمدبن عبدالکریم شهرستانی|شهرستانی]] به چشم میآید<ref>1/147</ref> و به دنبال آن در کتاب ''نقض'' [[عبدالجلیل قزوینی رازی]]، عالم [[امامیه|امامی]] سده ۶ق دو اصطلاح اخباری و اصولی در برابر یکدیگر قرار گرفته‌اند<ref>شهرستانی، الملل و النحل، | کاربرد اصطلاح اخباری نخست بار در نیمه نخست سده ۶ق /۱۲م در [[ملل و نحل]] اثر [[محمدبن عبدالکریم شهرستانی|شهرستانی]] به چشم میآید<ref>1/147</ref> و به دنبال آن در کتاب ''نقض'' [[عبدالجلیل قزوینی رازی]]، عالم [[امامیه|امامی]] سده ۶ق دو اصطلاح اخباری و اصولی در برابر یکدیگر قرار گرفته‌اند<ref>شهرستانی، الملل و النحل، ۱۳۵۷ق، ص۲۵۶ و ص۳۰۰-۳۰۱.</ref>. | ||
مکتب فقیهان [[اهل حدیث]] که در اواخر سده ۴ و نیمه نخست سده ۵ق با کوشش فقیهان اصول گرا ضعیف گردید، وجود محدود خود را در مجامع فقهی امامیه حفظ کرد تا آنکه در اوایل سده ۱۱ق /۱۷م بار دیگر به وسیله [[محمد امین استرآبادی]] (<small>د ۱۰۳۳ یا ۱۰۳۶ق /۱۶۲۴ یا ۱۶۲۷م </small>) در قالبی نو مطرح شد<ref>نک: مدرسی طباطبایی، مقدمه‌ای بر فقه شیعه، ص۵۷</ref> و لبه تیز حملات خود را متوجه اصولیان ساخت. برخی معتقدند [[ابن ابی جمهور احسایی|ابن ابی جمهور احسایی]] (<small>زنده در ۹۰۴ق /۱۴۹۹م </small>) از جمله کسانی بود که راه را بر اخباریان هموار گردانید. او در رساله‌ای با عنوان «العمل باخبار اصحابنا »، به اقامه ادله‌ای در این زمینه پرداخت <ref>نک: حر عاملی، امل الآمل، ج۲، ص۲۵۳؛ خوانساری، روضات الجنات، ج۷، ص۳۳</ref>. | مکتب فقیهان [[اهل حدیث]] که در اواخر سده ۴ و نیمه نخست سده ۵ق با کوشش فقیهان اصول گرا ضعیف گردید، وجود محدود خود را در مجامع فقهی امامیه حفظ کرد تا آنکه در اوایل سده ۱۱ق /۱۷م بار دیگر به وسیله [[محمد امین استرآبادی]] (<small>د ۱۰۳۳ یا ۱۰۳۶ق /۱۶۲۴ یا ۱۶۲۷م </small>) در قالبی نو مطرح شد<ref>نک: مدرسی طباطبایی، مقدمه‌ای بر فقه شیعه، ۱۳۷۸ش، ص۵۷.</ref> و لبه تیز حملات خود را متوجه اصولیان ساخت. برخی معتقدند [[ابن ابی جمهور احسایی|ابن ابی جمهور احسایی]] (<small>زنده در ۹۰۴ق /۱۴۹۹م </small>) از جمله کسانی بود که راه را بر اخباریان هموار گردانید. او در رساله‌ای با عنوان «العمل باخبار اصحابنا »، به اقامه ادله‌ای در این زمینه پرداخت <ref>نک: حر عاملی، امل الآمل، ج۲، ص۲۵۳؛ خوانساری، روضات الجنات، ج۷، ص۳۳</ref>. | ||
با عنایت به پیشینه تاریخی اخباری گری، رواج و اطلاق عنوان اخباری بر گروهی خاص و با معنی و اصطلاح مشخص امروزین از سده ۱۱ق و با ظهور پیشوای حرکت نوین اخباری، یعنی محمد امین استرابادی آغاز شده است که برخی او را با صفت «اخباری صلب» وصف کرده‌اند.<ref>بحرانی، لؤلؤه البحرین، ص۱۱۷</ref> | با عنایت به پیشینه تاریخی اخباری گری، رواج و اطلاق عنوان اخباری بر گروهی خاص و با معنی و اصطلاح مشخص امروزین از سده ۱۱ق و با ظهور پیشوای حرکت نوین اخباری، یعنی محمد امین استرابادی آغاز شده است که برخی او را با صفت «اخباری صلب» وصف کرده‌اند.<ref>بحرانی، لؤلؤه البحرین، ص۱۱۷</ref> | ||