اخباریان: تفاوت میان نسخه‌ها
اصلاح سه مورد شیوه نامه ارجاع
(اصلاح سه مورد شیوه نامه ارجاع) |
|||
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
==زمینه‌های تاریخی شکل گیری== | ==زمینه‌های تاریخی شکل گیری== | ||
تقابل نگرش اخباری و اصولی به [[فقه]] [[امامی]]، در سده‌های نخستین اسلامی ریشه دارد. در مطالعه مکاتب فقهی امامیه در سه قرن آغازین، می‌توان جناح‌هایی را بازشناخت که در برابر پیروان متون [[روایت|روایت]] به گونه‌هایی از اجتهاد و استنباط دست می‌زدند.<ref>صدر، دروس في علم الأصول، ج۱، ص۵۴ - ۵۵. </ref> | تقابل نگرش اخباری و اصولی به [[فقه]] [[امامی]]، در سده‌های نخستین اسلامی ریشه دارد. در مطالعه مکاتب فقهی امامیه در سه قرن آغازین، می‌توان جناح‌هایی را بازشناخت که در برابر پیروان متون [[روایت|روایت]] به گونه‌هایی از اجتهاد و استنباط دست می‌زدند.<ref>صدر، دروس في علم الأصول، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۵۴ - ۵۵. </ref> | ||
===اوج گرایش به حدیث=== | ===اوج گرایش به حدیث=== | ||
سده ۴ ق /۱۰م را دوره تسلط مکتب حدیث‌گرای [[قم|قم]] محسوب کرده‌اند. فقیهان اهل استنباط، چون [[ابن ابی عقیل|ابن ابی عقیل عمانی]] و [[ابن جنید اسکافی]] در اقلیت بودند. از فقیهان برجسته حدیث‌گرا در این دوره، می‌توان کسانی همچون [[محمد بن یعقوب کلینی]] (<small>د ۳۲۸ یا ۳۲۹ق /۹۴۰ یا ۹۴۱م </small>)، [[علی بن حسین بن موسی بن بابویه|علی ابن بابویه قمی]] (<small>د ۳۲۸ ق </small>)، [[ابن قولویه]] (<small>د ۳۶۸ یا ۳۶۹ق /۹۷۹م </small>) و [[شیخ صدوق|محمد ابن بابویه قمی]] (<small>د ۳۸۱ق / ۹۹۱م </small>) را برشمرد که در تألیف کهن‌ترین مجموعه‌های فقهی - حدیثی نقش عمده‌ای ایفا نموده‌اند.<ref>نک: مدرسی طباطبایی، مقدمه‌ای بر فقه شیعه، | سده ۴ ق /۱۰م را دوره تسلط مکتب حدیث‌گرای [[قم|قم]] محسوب کرده‌اند. فقیهان اهل استنباط، چون [[ابن ابی عقیل|ابن ابی عقیل عمانی]] و [[ابن جنید اسکافی]] در اقلیت بودند. از فقیهان برجسته حدیث‌گرا در این دوره، می‌توان کسانی همچون [[محمد بن یعقوب کلینی]] (<small>د ۳۲۸ یا ۳۲۹ق /۹۴۰ یا ۹۴۱م </small>)، [[علی بن حسین بن موسی بن بابویه|علی ابن بابویه قمی]] (<small>د ۳۲۸ ق </small>)، [[ابن قولویه]] (<small>د ۳۶۸ یا ۳۶۹ق /۹۷۹م </small>) و [[شیخ صدوق|محمد ابن بابویه قمی]] (<small>د ۳۸۱ق / ۹۹۱م </small>) را برشمرد که در تألیف کهن‌ترین مجموعه‌های فقهی - حدیثی نقش عمده‌ای ایفا نموده‌اند.<ref>نک: مدرسی طباطبایی، مقدمه‌ای بر فقه شیعه، ۱۳۷۸ش، ص۳۴.</ref> | ||
===گرایش به فقه استدلالی=== | ===گرایش به فقه استدلالی=== | ||
{{اصلی|فقه استدلالی}} | {{اصلی|فقه استدلالی}} | ||
با ظهور [[شیخ مفید]] (<small>د ۴۱۳ق / ۱۰۲۲م </small>) و در پی او [[سید مرتضی]] (<small>د ۴۳۶ق /۱۰۴۴م </small>) و [[شیخ طوسی]] (<small>د ۴۶۰ق /۱۰۶۸م </small>) و تألیف نخستین آثار در [[اصول فقه]] امامیه، حرکتی نوین در فقه امامی آغاز شد که تا قرن‌ها گرایش فقها به استنباط را بر حدیث‌گرایی برتری داد. تقابل دو گرایش در جای جای آثار عالمان یاد شده، به چشم می‌خورد. در [[اوائل المقالات]] [[شیخ مفید]] از فقیهان اهل استنباط، با تعبیر مطلق «فقها» و از حدیث‌گرایان با تعبیرهای «اهل النقل»، «اصحاب الآثار» و تعبیرهای مشابه بارها یاد شده است.<ref>نک:مفید، اوائل المقالات، | با ظهور [[شیخ مفید]] (<small>د ۴۱۳ق / ۱۰۲۲م </small>) و در پی او [[سید مرتضی]] (<small>د ۴۳۶ق /۱۰۴۴م </small>) و [[شیخ طوسی]] (<small>د ۴۶۰ق /۱۰۶۸م </small>) و تألیف نخستین آثار در [[اصول فقه]] امامیه، حرکتی نوین در فقه امامی آغاز شد که تا قرن‌ها گرایش فقها به استنباط را بر حدیث‌گرایی برتری داد. تقابل دو گرایش در جای جای آثار عالمان یاد شده، به چشم می‌خورد. در [[اوائل المقالات]] [[شیخ مفید]] از فقیهان اهل استنباط، با تعبیر مطلق «فقها» و از حدیث‌گرایان با تعبیرهای «اهل النقل»، «اصحاب الآثار» و تعبیرهای مشابه بارها یاد شده است.<ref>نک:مفید، اوائل المقالات، ۱۴۱۳ق، ص۱۹-۲۳.</ref> در رسالهای از سید مرتضی، تعبیر فقیهان «اصحاب حدیث» در مقابل فقیهانی به کار رفته است که روش اصولی داشته، و مورد حمایت مؤلف بوده‌اند.<ref>سید مرتضی، «رساله فی الرد علی اصحاب العدد »، ص۱۸</ref><br> | ||
[[محمدباقر صدر]] بر این باور است که از علل مخالفت اخباری‌ها با [[اصول فقه]] و فقه استدلالی، رواج این دانش در میان [[اهل سنت]] و استفاده آنها از مفاهیمی همچون [[اجماع]]، [[اجتهاد در برابر نص|اجتهاد]] و [[قیاس فقهی|قیاس]] بود که [[شیعیان]] آنها را نامعتبر می‌دانستند. شهید صدر توضیح می‌دهد که مجتهدان شیعه با بازتفسیر این مفاهیم و تحول در اصول فقه، دنباله‌روی اهل سنت نبودند و به همین جهت، با اخباری‌ها در طرد این دانش، موافق نبودند.<ref>صدر، المعالم الجديدة للُاصول، ۱۳۹۵ق، ص۷۷-۸۰؛ هادوی تهرانی، تاريخ علم اصول از نگاه شهيد صدر، ۱۳۷۹ش، ص۱۰۹-۱۱۲.</ref> | [[محمدباقر صدر]] بر این باور است که از علل مخالفت اخباری‌ها با [[اصول فقه]] و فقه استدلالی، رواج این دانش در میان [[اهل سنت]] و استفاده آنها از مفاهیمی همچون [[اجماع]]، [[اجتهاد در برابر نص|اجتهاد]] و [[قیاس فقهی|قیاس]] بود که [[شیعیان]] آنها را نامعتبر می‌دانستند. شهید صدر توضیح می‌دهد که مجتهدان شیعه با بازتفسیر این مفاهیم و تحول در اصول فقه، دنباله‌روی اهل سنت نبودند و به همین جهت، با اخباری‌ها در طرد این دانش، موافق نبودند.<ref>صدر، المعالم الجديدة للُاصول، ۱۳۹۵ق، ص۷۷-۸۰؛ هادوی تهرانی، تاريخ علم اصول از نگاه شهيد صدر، ۱۳۷۹ش، ص۱۰۹-۱۱۲.</ref> | ||