رجب: تفاوت میان نسخه‌ها

| نام‌های دیگر = رجب الاَصم، رجب المرجب

|مناسبت‌ها و وقایع= [[بعثت]] [[پیامبر(ص)]]، ولادت [[امام علی(ع)]]، [[امام محمد باقر(ع)]] و [[امام جواد(ع)]]

از [[پیامبر(ص)]] نقل است: رجب ماه [[خدا]]ست، [[شعبان]] ماه من است و [[رمضان]] ماه امت من است. همچنین ثواب روزه‌داری یک روز ماه رجب را ثواب یک ماه روزه ذکر کرده است." نخستین شب [[جمعه]] ماه رجب را [[لیلة الرغائب]] می‌گویند که برای آن اعمال و آدابی خاصی ذکر است. در ایران سنت [[اعتکاف]] در روزهای ۱۳ تا ۱۵ این ماه، که به [[ایام البیض]] معروفند، انجام می‌شود.

مهم‌ترین واقعه تاریخی ماه رجب [[بعثت پیامبر اسلام(ص)]] است. تولد [[امام علی(ع)]]، [[امام باقر(ع)]] و [[امام جواد(ع)]] و نیز [[شهادت]] [[امام هادی(ع)]] و [[امام کاظم(ع)]] از دیگر مناسبت‌های این ماه هستند.

انجام [[زیارت]] [[معصومان]] به‌ویژه [[زیارت امام حسین(ع)]] در اول و وسط ماه (که به سبب غفلت مردم از فضیلت آن غفیله نام گرفته است) و نیز زیارت [[امام رضا(ع)]] و خواندن [[دعای یا من ارجوه]] در ماه رجب سفارش شده است.

رجب به معنای بزرگ داشتن و عظیم شمردن است.<ref>مجمع البحرین، ج۲، ۶۷؛ النهایه فی غریب الحدیث و الاثر، ج۲، ۱۹۷؛ مسعودی، ج۲، ص۱۸۹.</ref> ماه رجب به معنای ماهی است که بزرگ و محترم شمرده می‌شود. به نقل منابع لغوی، عرب از دوران پیش از اسلام این ماه را بزرگ می‌داشته و از جنگ در آن پرهیز می‌کرده است.<ref> مجمع البحرین، ج۲، ۶۷.</ref> مُرَجَّب هم به معنای بزرگ داشته شده است.<ref>مجمع البحرین، ج۲، ۶۷</ref>

ماه رجب با اوصاف و نام‌های دیگری نیز خوانده شده است. به این ماه «رجب الفرد» گویند؛ به این جهت که از سه [[ماه حرام]] دیگر که در پی هم واقع شده‌اند، یعنی [[ذی‌القعده]]، [[ذی‌الحجه]] و [[محرم]] جدا افتاده است. به این ماه «رجب المُضَر» نیز گویند، به این جهت که قبیله مُضَر برای این ماه احترام ویژه‌ای قائل بودند. رجب الاصم، رجب المُرَجَّب، رجب الحرام، مُنصَل الأَسِّنه و مُنصِل الألّ از دیگر نام‌های این ماه است.<ref>دهخدا، علی اکبر، لغتنامه، ج۲۴، ص۲۹۰</ref>

:::«{{عربی|یُسَمَّی شَهرُ الرَّجبِ الاَصَبَّ ِلاَنَّ الرّحمةَ تُصَبُّ عَلَی اُمَّتی فیهِ صَبّاً وَ یُقالُ الاصَمُّ لِاَنَّهُ نُهِیَ فیهِ عَن قِتالِ المُشرکینَ وَ هُوَ مِنَ الشُّهورِ الحُرُم.}}»<ref>حرعاملی، وسائل الشیعه، ج۱۰، ص۵۱۱.</ref> «ماه رجب را اصبّ نامیده‌اند چون در این ماه رحمت الهی بر امت من فرو می‌ریزد و ماه اصم می‌گویند چون در این ماه از جنگ با مشرکان نهی شده است و چون صدایی برای فرا خواندن به جنگ در این ماه شنیده نمی‌شود گویا این ماه از این نظر ناشنواست.»

ماه رجب نزد اعراب [[جاهلیت|جاهلی]] حرمت و ارزش والایی داشته است به گونه‌ای که در این ماه جنگ، خون‌ریزی، قتل، غارت و شبیخون ممنوع و [[حرام]] بوده است.<ref>مجمع البحرین، ج۲، ۶۷.</ref> پس از ظهور [[اسلام]] بر اعتبار و ارزش این ماه افزوده شد و جنبه‌های دینی به این ماه قداست بخشید.<ref>دائرة المعارف تشیع، ج۸، ص ۱۷۶</ref>

از [[عبدالله بن عباس]] نقل است که چون ماه رجب فرا می‌رسید، [[مسلمانان]] اطراف پیامبر حلقه می‌زدند و پیامبر پس از ثنای [[خداوند]] و یادی از [[پیامبر|پیامبران]] پیش از خود می‌فرمود:

:::«ای مسلمانان! ماه بزرگ و با برکتی بر شما سایه افکنده است و آن ماه اصبّ است که رحمت الهی بر کسی که او را پرستش می‌کند فرو می‌ریزد مگر مشرک یا کسی که بدعتی را در اسلام اظهار و ایجاد کرده است. به راستی که در ماه رجب شبی است که هر کس در آن بیدار باشد و نماز گزارد خداوند جسدش را بر آتش حرام می‌کند و هزار مَلِک با او مصافحه می‌کنند و هزار ملک تا همانند آن روز برای او استغفار می‌کنند. سپس فرمود: هر کس روزی از ماه رجب را روزه بگیرد، از ترس روز قیامت در امان است و از آتش جهنم نجات می‌یابد».<ref>مجلسی، بحارالانوار، ص۴۷، ح۳۳.</ref>

*وجوب [[بهشت]] و دوری از آتش [[جهنم]]: از [[امام کاظم (ع)]] نقل شده که در ماه رجب حسنات دو برابر و گناهان در آن محو می‌شود. هر کس یک روز از ماه رجب را روزه بگیرد به‌اندازه مسیر صد سال جهنم از او دور می‌شود و کسی که سه روز از ماه رجب را روزه بگیرد بهشت بر او [[واجب]] می‌شود.<ref>بحارالانوار، ج۹۴، ص۳۷.</ref> همچنین از پیامبر نقل شده که در [[بهشت]] قصری است که جز کسانی که ماه رجب را بسیار روزه داشته‌اند در آن راه نمی‌یابند.<ref>«بحارالانوار، ج۹۴، ص۴۷.</ref>

*برآورده شدن حاجات و پاکی از [[گناه]]: از [[امام رضا (ع)]] نقل شده کسی که دو روز از ماه رجب را روزه بگیرد، خداوند در روزی که او را ملاقات می‌کند از او راضی می‌شود و خداوند او را نیز از خود راضی می‌کند و طلبکارانش را نیز در روز قیامت راضی خواهد کرد. و آن کس که هفت روز از ماه رجب را روزه بگیرد، درهای آسمان‌های هفت‌گانه بر روح او هنگام مرگش گشوده می‌شود تا به ملکوت اعلی می‌رسد و کسی که هشت روز از رجب را روزه بگیرد، درهای هشت‌گانه بهشت برایش باز می‌شود وکسی که پانزده روز از رجب را روزه بگیرد، خداوند تمام حاجاتش را برآورده می‌کند؛ مگر آنکه حاجتش درباره گناه یا قطع رابطه با خویشان باشد و آن کس که تمام ماه رجب را روزه بدارد از گناهانش مانند روزی که از مادر متولد شده پاک می‌شود، و از آتش آزاد می‌شود و در بهشت با نیکان همنشین خواهد بود. <ref>بحارالانوار، ج۹۴، ص۴۲.</ref>

*امان از [[عذاب قبر]] از پیامبر (ص) درباره جماعتی از مردگان که در قبر در حال عذاب بودند نقل شده که اگر اینان ماه رجب را روزه می‌گرفتند و [[شب‌زنده‌داری]] می‌کردند در قبرهایشان عذاب نمی‌شدند.

بنا بر روایتی که از امام صادق نقل شده، انجام [[عمره]] در ماه رجب بر عمره دیگر ماه‌ها برتر است.<ref>من لا یحضره الفقیه، شیخ صدوق، ج۲، ص۳۴۵.</ref>