پرش به محتوا

ابوالعاص بن ربیع: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
اصلاح عبارت شبهه‌انداز
جز (مستندسازی)
جز (اصلاح عبارت شبهه‌انداز)
خط ۲۶: خط ۲۶:


==شخصیت‌شناسی==
==شخصیت‌شناسی==
اَبوالْعاص بن رَبیع بن عَبْدُالعُزّی بن عَبدشَمْس بن عبدمناف از قبیله قریش و خواهرزاده [[حضرت خدیجه کبری سلام الله علیها|حضرت خدیجه]] و همسر [[زینب دختر رسول خدا (ص)]] بود.<ref> ابن اثیر، اسد الغابه، ۱۳۸۵ق، ج۴، ص۲۲۲</ref> ابوالعاص کنیه او است و درباره نامش در منابع اختلاف وجود دارد. اسم او قاسم<ref> ابن اثیر، اسد الغابه، ۱۳۸۵ق، ج۴، ص۲۲۲</ref> یا مقسّم،<ref>ابن قتیبه، المعارف، ۱۹۶۹م، ص۱۴۱.</ref> و هشیم یا مُهَشِّم و لقیط ذکر شده است<ref> ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۴، ص۱۷۰۱.</ref>  به گفته ابن عبدالبر لقیط بیشتر است.<ref> ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۴، ص۱۷۰۱.</ref>  
اَبوالْعاص بن رَبیع بن عَبْدُالعُزّی بن عَبدشَمْس بن عبدمناف از قبیله قریش، خواهرزاده [[حضرت خدیجه کبری سلام الله علیها|حضرت خدیجه]] و همسر [[زینب دختر رسول خدا (ص)]] بود.<ref> ابن اثیر، اسد الغابه، ۱۳۸۵ق، ج۴، ص۲۲۲</ref> ابوالعاص [[کنیه]] است. به گفته ابن عبدالبر صحابه‌نگار قرن پنجم قمری، از او بیشتر با نام لقیط یاد شده است.<ref> ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۷۰۱.</ref> با این حال، نام او را قاسم<ref> ابن اثیر، اسد الغابه، ۱۳۸۵ق، ج۴، ص۲۲۲</ref> یا مقسّم،<ref>ابن قتیبه، المعارف، ۱۹۶۹م، ص۱۴۱.</ref> و هشیم یا مُهَشِّم نیز گفته‌اند.<ref> ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۷۰۱.</ref>  


به گفته مورخان، ابوالعاص، بازگارنی ثروتمند، امانت‌دار و از مشاهیر شهر مکه بود.<ref>ابن هشام، السیره النبویه، ۱۹۵۵م، ج۲، ص۳۰۶.</ref>   
به گفته مورخان، ابوالعاص، بازگارنی ثروتمند، امانت‌دار و از مشاهیر شهر مکه بود.<ref>ابن هشام، السیره النبویه، ۱۹۵۵م، ج۲، ص۳۰۶.</ref>   


== اسارت به دست مسلمانان==
== اسارت به دست مسلمانان==
ابوالعاص پیش از [[بعثت]]، با [[زینب دختر پیامبر(ص)|زینب دختر پیامبر]]، [[ازدواج]] کرد. پس از بعثت، با آنکه خدیجه و دخترانش [[ایمان]] آوردند، ابوالعاص اسلام نیاورد.<ref>ابن سعد، طبقات الکبری، دار صادر، ج ۸، ص۳۰-۳۱.</ref>
ابوالعاص پیش از [[بعثت]]، با [[زینب دختر پیامبر(ص)|زینب دختر پیامبر]]، [[ازدواج]] کرد. پس از بعثت، با آنکه خدیجه و دخترانش [[ایمان]] آوردند، ابوالعاص اسلام نیاورد.<ref>ابن سعد، طبقات الکبری، دار صادر، ج۸، ص۳۰-۳۱.</ref>


گفته‌اند پیامبر اکرم(ص) پس از [[هجرت به مدینه]] کسانی را فرستاد تا دخترانش را از [[مکه]] به [[مدینه]] بیاورند؛ اما ابوالعاص، زینب را محبوس کرد و زینب نتوانست به مدینه بیاید.<ref> مقدسی، آفرینش و تاریخ، ۱۳۷۴ش، ج۲، ص۶۷۶.</ref>
گفته‌اند پیامبر اکرم(ص) پس از [[هجرت به مدینه]] کسانی را فرستاد تا دخترانش را از [[مکه]] به [[مدینه]] بیاورند؛ اما ابوالعاص، زینب را نگذاشت به مدینه بیاید.<ref> مقدسی، آفرینش و تاریخ، ۱۳۷۴ش، ج۲، ص۶۷۶.</ref>


ابوالعاص در [[غزوه بدر]] در صف مشرکان حضور داشت و به اسارت مسلمانان درآمد.<ref>واقدی، المغازی، ۱۹۶۶م، ج ۱، ص۱۳۹؛ ابن هشام، السیره النبویه، ۱۹۵۵م، ج ۲، ص۳۰۶.</ref> هنگامی که مردم مکه برای آزادی اسیران [[فدیه]] پرداختند، زینب هم فدیه‌ای برای ابوالعاص به مدینه فرستاد که ضمن آن گردن‌بندی از آن خدیجه بود. گفته‌اند که چون چشم [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] بر آن افتاد، متأثر شد و پس از کسب موافقت مسلمانان، ابوالعاص را آزاد ساخت و اموال زینب را پس فرستاد و از ابوالعاص پیمان گرفت که زینب را آزاد گذارد.<ref>ابن هشام، السیره النبویه، ۱۹۵۵م، ج۲، ص۳۰۷، ۳۰۸؛ واقدی، المغازی، ۱۹۶۶م، ج۱، ص۱۳۰-۱۳۱؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۵۹م، ج۱، ص۳۹۷.</ref> او نیز پس از بازگشت به [[مکه]]، زینب را همراه با یاران پیامبر(ص) به مدینه فرستاد.<ref> نگاه کنید به: ابن هشام، السیره النبویه، ۱۹۵۵م، ج۲، ص۳۰۸-۳۱۰.</ref>
ابوالعاص در [[غزوه بدر]] در صف مشرکان حضور داشت و به اسارت مسلمانان درآمد.<ref>واقدی، المغازی، ۱۹۶۶م، ج۱، ص۱۳۹؛ ابن هشام، السیره النبویه، ۱۹۵۵م، ج۲، ص۳۰۶.</ref> هنگامی که مردم مکه برای آزادی اسیران [[فدیه]] پرداختند، زینب هم فدیه‌ای برای ابوالعاص به مدینه فرستاد که ضمن آن گردن‌بندی از آن خدیجه بود. گفته‌اند که چون چشم [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] بر آن افتاد، متأثر شد و پس از کسب موافقت مسلمانان، ابوالعاص را آزاد ساخت و اموال زینب را پس فرستاد و از ابوالعاص پیمان گرفت که زینب را آزاد گذارد.<ref>ابن هشام، السیره النبویه، ۱۹۵۵م، ج۲، ص۳۰۷، ۳۰۸؛ واقدی، المغازی، ۱۹۶۶م، ج۱، ص۱۳۰-۱۳۱.</ref> او نیز پس از بازگشت به [[مکه]]، زینب را همراه با یاران پیامبر(ص) به مدینه فرستاد.<ref> نگاه کنید به: ابن هشام، السیره النبویه، ۱۹۵۵م، ج۲، ص۳۰۸-۳۱۰.</ref>


==اسلام ابوالعاص==
==اسلام ابوالعاص==
ابوالعاص در [[جمادی الاول]] [[سال ۶ هجری قمری|سال ۶ ق]] همراه با کاروانی از مردان و اموال مردم [[قریش]] برای تجارت راهی [[شام]] شد.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۵۹م، ج۱، ص۳۷۷، ۳۹۸.</ref> این کاروان در برابر حمله مسلمانان به فرماندهی [[زید بن حارثه]] تاب مقاومت نیاورد. برخی گریختند و برخی دیگر گرفتار شدند و اموالشان به دست مسلمانان افتاد. ابوالعاص نیز گریخت و شبانه خود را به [[مدینه]] رساند و به خانه زینب رفت و به او پناهنده شد. زینب او را پناه داد و آن واقعه را در [[مسجد]] در حضور مسلمانان به اطلاع [[پیامبر(ص)]] رساند. پیامبر(ص) پناهندگی او را پذیرفت و هنگامی که به درخواست زینب دستور داد اموال کاروان را به مشرکان بازگردانند، ابوالعاص همراه با اموال به مکه بازگشت و ضمن بازگرداندن اموال به مردم گفت که به اسلام گرویده است.<ref>واقدی، المغازی، ۱۹۶۶م، ج۲، ص۵۵۳ و ۵۵۴.</ref>
ابوالعاص در [[جمادی الاول]] [[سال ۶ هجری قمری|سال ۶ق]] همراه با کاروانی از مردان و اموال مردم [[قریش]] برای تجارت راهی [[شام]] شد.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۵۹م، ج۱، ص۳۷۷، ۳۹۸.</ref> در راه بازگشت، میان آنان و مسلمانان به فرماندهی [[زید بن حارثه]]، [[سریه|سریه‌ای]] رخ داد، در این رسیه برخی از آنان گریختند و برخی دیگر اسیر شدند. ابوالعاص گریخت و خود را شبانه به [[مدینه]] رساند و به زینب پناهنده شد. زینب او را پناه داد ولی خبر آن را در [[مسجد]] در حضور مسلمانان به اطلاع [[پیامبر(ص)]] رساند. پیامبر(ص) پناهندگی زینب را پذیرفت و هنگامی که پیامبر به درخواست زینب دستور داد اموال کاروان را به مشرکان بازگردانند، ابوالعاص همراه با اموال به مکه بازگشت و ضمن بازگرداندن اموال به مردم گفت که به [[اسلام]] گرویده است.<ref>واقدی، المغازی، ۱۹۶۶م، ج۲، ص۵۵۳ و ۵۵۴.</ref>


==ازدواج مجدد با زینب==
==ازدواج مجدد با زینب==
خط ۵۰: خط ۵۰:
==منابع==
==منابع==
{{منابع}}
{{منابع}}
* ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، تحقیق: علی محمد بجاوی، بیروت، دار الجیل، ۱۴۱۲ق/۱۹۹۲م.
*ابن اثیر، علی بن محمد، اسد الغابه، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۹ق/۱۹۸۹م.
*ابن اثیر، علی بن محمد، اسد الغابه، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۹ق/۱۹۸۹م.
* ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، بیروت، دار صادر، ۱۳۸۵ق/۱۹۶۵م.
* ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، بیروت، دار صادر، ۱۳۸۵ق/۱۹۶۵م.
خط ۵۷: خط ۵۸:
*ابن هشام، عبدالملک، السیره النبویه، به کوشش مصطفی سقا و دیگران، قاهره، بی‌نا، ۱۳۷۵ق/ ۱۹۵۵م.
*ابن هشام، عبدالملک، السیره النبویه، به کوشش مصطفی سقا و دیگران، قاهره، بی‌نا، ۱۳۷۵ق/ ۱۹۵۵م.
*بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، به کوشش محمد حمیدالله، قاهره، بی‌نا، ۱۹۵۹م.
*بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، به کوشش محمد حمیدالله، قاهره، بی‌نا، ۱۹۵۹م.
*طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، بیروت، روائع التراث العربی، بی‌تا.
*مقدسی، مطهر بن طاهر، آفرینش و تاریخ، ترجمه محمد رضا شفیعی کدکنی، تهران، آگه، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.
*مقدسی، مطهر بن طاهر، آفرینش و تاریخ، ترجمه محمد رضا شفیعی کدکنی، تهران، آگه، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.
*واقدی، محمدبن عمر، المغازی، به کوشش مارسدن جونز، لندن، بی‌نا، ۱۹۶۶م.
*واقدی، محمدبن عمر، المغازی، به کوشش مارسدن جونز، لندن، بی‌نا، ۱۹۶۶م.